SAİD NURSÎ’NİN ESERLERİNDE İSLAM İLİM MİRASININ İZLERİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 26 - 63, 30.12.2021

Özkan Tekin

Öz

Said Nursi (1878- 1960), Osmanlı döneminde yetişmiş bir âlim ve mütefekkirdir. Başta kelâm olmak üzere, tefsir, hadis, belağat ve mantık gibi İslami ilimlerde 130 risâle yazmıştır. Bu makalede onun bu risâlelere isim koyarken, gerek risâle bölümlerini oluştururken ve meseleleri incelerken geçmiş âlimlerin üslup ve yöntemlerini dikkate alıp almadığını, aldı ise bunu nasıl ortaya koyduğunu örnekler üzerinden ve karşılaştırmalar yaparak kanıtlamaya çalıştık. Said Nursi, içinde bulunduğu olumsuz şartlara rağmen çok sayıda eser yazmış olmasına rağmen bazı çevreler nezdinde ilmî dirayetine dair kuşkulara sebep olmuştur.

Biz bu çalışmada Said Nursi’nin eserlerini isim, başlık, yöntem ve içerik olarak önceki bazı seçkin âlimlerin eserleri ile karşılaştırarak bu kuşkuların doğruluk değeri taşıyıp taşımadığını açıklığa kavuşturmak istedik. Onun eserlerinin hem başlık hem bölüm adı seçimi, hem kullandığı ilmî terminoloji, hem başvurulan yöntemler hem de muhataplarına göre tercih ettiği anlatım seviyeleri açısından İslam ilim tarihinin seçkin âlimlerinin eserleriyle büyük benzerlikler gösterdiği anlaşılmaktadır. Çalışmada mesela dil ve belağatta Abdülkadir Cürcânî, Zemahşerî ve Sekkâkî’nin üslubunu ihtiyar ettiği, her disiplinde alanın mütehassıs âlimlerinin yöntem ve görüşlerine başvurduğu tespit edilmiştir.

Araştırma neticesinde Said Nursi’nin eserlerinin nevzuhur eserler olmadığını on dört asırlık köklü bir bilgi geleneğe dayandığını bununla birlikte onlarla yetinmeyerek özgün fikirlerle katkıda bulunur. İlmî dirayeti etrafında oluşturulan kuşkuların eserleri üzerinde yapılan incelemelere dayanmadığı, iddia ve değerlendirmelerin mesnetsiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, İslam İlim Mirası, Said Nursî, Yöntem, Terminoloji.

Evidences of Islamic Knowledge Heritage in Said Nursi's Works

Öz

Said Nursi (1878-1960) was a scholar and thinker who grew up in the Ottoman period. He wrote 130 epistles on Islamic sciences such as tafsir, hadith, morality, rhetoric and logic, and primarily kalâm. In this article, we tried to prove whether he took into account the styles and methods of the previous scholars while naming these epistles, producing the sections of the epistles and examining the issues, and if so, how he presented it, through examples and by making comparisons. Said Nursi could not complete his madrasa education due to the adversarial conditions he faced led to speculation in academic circles regarding his lack of competence in the fields of sciences such as logic, language, tafsir, hadith, fiqh and kalâm. Even though he composed many works, which significantly influenced the Muslims in Turkey, it caused doubts about his scientific acumen in some circles. In this study, we wanted to clarify whether this claim is relevant by comparing the works of Said Nursi with the works of some distinguished scholars in terms of name, title, method and content. It is understood that his works show remarkable similarities with the works of eminent historical scholars of Islamic knowledge in terms of the choice of both the title and chapter name, his preference of scientific terminology, application methods, and the level of expression according to his addressees. For example, in language and rhetoric, the study determined that he had adopted the style of Abdulqadi Jurjani, Al-Zamakhshari and Sekkaki and referred to the methods and opinions of the specialist scholars of the field in every discipline. The research results have concluded that Said Nursi's works are really in touch with Muslim knowledge tradition, but not satisfied with them, contributing original ideas; they are based on a well-established tradition of more than fourteen hundred years. Thus, the speculations formed around his scientific acumen are not based on the examinations made on his works and that the claims and evaluations are baseless.

Anahtar Kelimeler

Kalām, Islamic Knowledge Heritage, Saʿīd Nursî, Method, Terminology