Ulrich Beck ve Anthony Giddens’ın Düşünümsellik Analizi Bağlamında Yapay Zeka Tartışmalarına Uzanmak

Yıl 2024, , 1 - 18, 30.06.2024

Tuğçe Nur Çelik

https://doi.org/10.33817/muhakeme.1483937

Öz

Ulrich Beck ve Anthony Giddens, klasik modernleşmeden sonra artan bilim ve teknolojik gelişmeler ile oluşan günümüz toplumunun karşılığı niteliğinde olan düşünümsel modernite üzerine analizleriyle ön plana çıkmaktadırlar. Modernliğin bir devamı olarak ele aldıkları ikinci moderniteye “düşünümsellik” kavramıyla açıklık getiren bu iki düşünür, modern toplumun karmaşıklığını ve belirsizliğini ele alırken güçlü bir analitik çerçeve sunarak modern dünyanın karanlık yüzüne ışık tutmaktadırlar. Bu çalışma, Beck ve Giddens’ın düşünümsellik analizleriyle günümüz toplumunu yeniden şekillendirmeye başlayan “yapay zeka teknolojilerini” ilişkilendirme amacı taşımaktadır. Modernliğin ve beraberinde bireylerin düşünümsel bir özellik kazandığı, modernliğin kendi yapılarını yıkarak özellikle bilim ve teknoloji vasıtasıyla yenilerini inşa ettiği düşünümsel modernite analizlerinin yapay zeka teknolojilerinin yarattığı tartışmalara farklı bir perspektif yaratacağı düşünülmektedir. Zira yapay zeka teknolojileri bu teorik yaklaşımların ışığında incelendiğinde, modernliğin risk ve belirsizlik alanlarını, bireylerin kimlik oluşumlarını ve toplumsal yapıların bu teknolojiler tarafından nasıl etkilendiği konusunda derinlemesine bir anlayış sağlamaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, yapay zeka teknolojilerinin modern toplumun dinamiklerine nasıl entegre olduğu ve bireylerin bu teknolojilerle etkileşiminin nasıl şekillendiği incelenecek ve Beck ile Giddens’ın teorik çerçeveleri ışığında yapay zeka tartışmalarına yeni bir bakış açısı getirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ulrich Beck, Anthony Giddens, Düşünümsellik, Yapay Zeka Teknolojileri

Reaching Out To Artificial Intelligence Debates In The Context Of Ulrich Beck And Anthony Giddens' Reflexivity Analysis

Öz

Ulrich Beck and Anthony Giddens come to the forefront with their analyses on reflexive modernity, which is the counterpart of today's society formed by increasing scientific and technological developments after classical modernisation. These two thinkers, who clarify the second modernity, which they consider as a continuation of modernity, with the concept of "reflexivity", shed light on the dark side of the modern world by providing a strong analytical framework while addressing the complexity and uncertainty of modern society. This study aims to relate Beck and Giddens' reflexivity analyses with the "artificial intelligence technologies" that have started to reshape today's society. It is thought that the reflexive analyses of modernity, in which modernity and individuals gain a reflexive characteristic and modernity destroys its own structures and builds new ones, especially through science and technology, will create a different perspective on the debates created by artificial intelligence technologies. When analysed in the light of these theoretical approaches, artificial intelligence technologies provide an in-depth understanding of the risk and uncertainty areas of modernity, the identity formation of individuals and how social structures are affected by these technologies. Therefore, in this study, how artificial intelligence technologies are integrated into the dynamics of modern society and how the interaction of individuals with these technologies is shaped will be analysed and a new perspective will be brought to the discussions on artificial intelligence in the light of Beck and Giddens' theoretical frameworks.

Anahtar Kelimeler

Ulrich Beck, Anthony Giddens, Reflexivity, Artificial Intelligence Technology

Kaynakça

• Aydın, S., Nalbant, K. G., & Coğuplugil, B. B. (2023). Yapay Zekâ ve Sanal Gerçeklik. Teknolojilerinin Dijital Pazarlamanın Gelişimi Üzerine Etkileri. Rahva Teknik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1-10.
• Beck, U. (1987). The Anthropological Shock: Chernobyl And The Contours Of The Risk Society. Berkeley Journal of Sociology, 32, 153–165.
• Beck, U. (1992). How Modern is Modern Society? Theory, Culture & Society, 9(2), 163-169.
• Beck, U. Giddens, A. ve Lash, S. (1994). Reflexive Modernization Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order. California: Stanford University Press.
• Beck, U. Bonss, W. ve Lau, C. (2003). The Theory of Reflexive Modernization Problematic, Hypotheses and Research Programme. Theory, Culture & Society, Vol. 20(2), 1–33.
• Beck, U. (2005). The Cosmopolitan State: Redefining Power in the Global Age. Int J Polit Cult Soc 18, 143–159.
• Beck, U. (2008). Reframing Power in the Globalized World. Organization Studies, 29(5), 793-804.
• Beck, U. ve Grande, E. (2010). Varieties of Second Modernity: The Cosmopolitan Turn in Social and Political Theory and Research. The British Journal of Sociology, 61(3), 410- 443.
• Beck, U. (2011a). Cosmopolitanism as Imagined Communities of Global Risk. American Behavioral Scientist 55(10), 1346–1361.
• Beck, U. (2011b). Risk Toplumu Başka Bir Modernliğe Doğru. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Beck, U. (2012). Redefining the Sociological Project: The Cosmopolitan Challenge. Sociology, 46(1), 7-12.
• Ceyhan Akça, N. & Aslan Cobutoğlu, S. & Özbek, Ö. Y. & Akça, M. F. (2024). Yapay Zekânın Edebiyatta Kullanım Serüveni. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (39), 283-306.
• Descartes, R. (2013). Söylem Kurallar Meditasyonlar. İstanbul: İdea Yayınevi.
• Efe, A. (2021). Yapay Zekâ Risklerinin Etik Yönünden Değerlendirilmesi. Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Dergisi, 3(1): 1-24.
• Eke, N. P., ve Genç, M. (2023). Hakikati İnşa Etmek: Fotoğraf, Yapay Zekâ, Kimlik ve Mekân İlişkisi. İletişim Ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 358-377.
• Esgin, A. (2013). İmal Edilmiş Belirsizlikler Çağının Sosyolojik Yönelimi: Ulrich Beck ve Anthony Giddens Kaynaklı “Risk Toplumu” Tartışmaları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12 (3), 683- 696.
• Giddens, A. (1984). The Constitution Of Society. Cambridge: Polity Press.
• Giddens, A. (1994). Modernliğin Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Modernite ve Bireysel Kimlik Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum. İstanbul: Say Yayınları.
• Günek, A. (2023). Dijital Çağda Bilginin Dönüşümü ve Yapay Zeka: Üretim ve İktidar İlişkileri Açısından Bir Değerlendirme. Communicata (25), 1-8.
• Hannigan, J. (2022). Environmental Sociology. New York: Routledge.
• Heidegger, M. (2017). “Heidegger’in Uzun Soluklu Meselesi: Teknoloji”, Heidegger: Teknoloji ve İnsanlığın Geleceği (iç). Der. ve Çev: A. Aydoğan. Ankara: Say Yayınları.
• Kazcynski, T. (1996). Sanayi Toplumu ve Geleceği. Çanakkale: Kaos Yayınları.
• Kuruca, Y., Üstüner, M., & Şimşek, I. (2022). Dijital Pazarlamada Yapay Zekâ Kullanımı: Sohbet Robotu (Chatbot). Medya Ve Kültür, 2 (1), 88-113.
• Latour, B. (2003). Is Re-modernization Occurring – And If So, How to Prove It? A Commentary on Ulrich Beck. Theory, Culture & Society, Vol. 20 (2), 35–48.
• Öztemel, E. (2020). Yapay Zeka ve İnsanlığın Geleceği. (Ed: Şeker M., Bulduklu Y. Korkut, C. ve Doğrul, M.). Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği. Ankara: Berk Grup Yayıncılık. 75-90.
• Ritzer, G. (2013). Sosyoloji Kuramları. Ankara: De Ki Basım Yayınları.
• Saygın, A. U. (2016). Anthony Giddens’ın Sosyolojisinde Modernliğin Boyutları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 69-80.
• Tekin, Ömer F. (2024). Yapay Zeka’nın Yasası Olabilir mi? Varsa İnsanlığı Kurtarabilir mi? Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 115–127.
• Therborn, G. (2000). At the Birth of Second Century Sociology: Times of Reflexivity, Spaces of Identity and Nodes of Knowledge. British Journal of Sociology 51, 37–58.
• Ünüvar, N. (2020). İnternet Risk mi, Fırsat mı? (Ed: Şeker M., Bulduklu Y. Korkut, C. ve Doğrul, M.). Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği. Ankara: Berk Grup Yayıncılık. 23- 28.
• Wallace, R. A. ve Wolf, A. (2012). Çağdaş Sosyoloji Kuramları Klasik Geleneğin İyileştirilmesi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Wimmer, J. ve Quandt, T. (2006). Living In The Risk Society: An Interview With Ulrich Beck. Journalism Studies, 7 (2), 337- 347.
• BBC News (2024). https://www.bbc.com/turkce/articles/ce5je6xjd80o
• European Parliament News (2024). https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20240308IPR19015/artificial-intelligence-act-meps-adopt-landmark-law
• Euronews (2023). https://tr.euronews.com/2023/05/08/yapay-zekanin-fikir-babalarindan-hinton-uyardi-yapay-zekanin-tehditleri-iklim-krizinden-da