THE ROLE OF SOCIAL INTERACTION IN ORIENTATION TOWARDS COMPLEMENTARY ALTERNATIVE MEDICINE

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 191 - 206, 31.12.2024

Elif Nur Keskin

https://doi.org/10.33817/muhakeme.1575305

Öz

The concept of disease is a condition that individuals encounter at every moment of their lives and that they always must struggle with, affecting their health. Individuals seek recovery by applying to various treatment options offered by modern medicine against diseases. However, the fact that individuals do not have the right to choose in their treatments and decisions regarding their own health in modern medicine, that modern medicine has been offering one-dimensional drug-based treatment for years, and that drugs have side effects have led individuals to Complementary Alternative Medicine (Tat) methods, which are believed to be more natural and holistic. The reasons for the preference of Tat methods, which are rapidly being used and spread in society, their frequency of use, areas of application, where they get their first information, and the trust and interest levels of individuals in Tat methods in the context of social interaction are very important issues. The aim of this article is to obtain answers to these questions from individuals who use Tat methods and to reveal their effects on individuals in the context of social interaction. The study was conducted by interviewing 20 individuals with different demographic characteristics. Based on the data obtained using content analysis, social interactions are in the first place in the spread and interest in Tat methods. Individuals first learned about Tat and decided to use it because of the information and experience they obtained from their friends, relatives and later from their neighbors. It is seen that the decisions individuals make under the influence of their social environment significantly shape knowledge and trust.

Anahtar Kelimeler

Complementary Alternative Medicine, Modern Medicine, Social Interaction

Tamamlayıcı Alternatif Tıpa Yönelimde Sosyal Etkileşimin Rolü

Öz

Hastalık kavramı insan yaşamının her anında bireylerin karşısına çıkan ve daima mücadele etmek zorunda oldukları sağlığı etkileyen bir durumdur. Bireyler hastalıklara karşı modern tıbbın kendilerine sunmuş olduğu çeşitli tedavi seçeneklerine başvurarak iyileşme talep etmektedirler. Ancak modern tıpta bireylerin tedavilerde ve kendi sağlıkla ilgili kararlarında tercih haklarının olmaması, modern tıbbın yıllardır ilaç eksenli tek boyutlu tedavi sunması ve ilaçların da yan etkilerinin olması bireyleri daha doğal ve bütüncül olduğuna inanılan, Tamamlayıcı Alternatif Tıp (TAT) yöntemlerine yöneltmiştir. Toplumda hızla kullanılmakta ve yaygınlaşmakta olan TAT yöntemlerinin tercih edilme sebepleri, kullanım sıklığı, uygulama alanları, ilk bilgiyi nereden aldıkları ve sosyal etkileşim bağlamında bireylerin TAT yöntemlerine olan güven-ilgi düzeylerini incelemek oldukça önemli konulardır. Bu makalenin amacı da TAT yöntemlerini kullanan bireylerden bu soruların cevaplarını alarak, sosyal etkileşim bağlamında bireyler üzerindeki etkisini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Tamamlayıcı Alternatif Tıp, Modern Tıp, Sosyal Etkileşim

Kaynakça

• Akdur, R. (2000). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri ve Avrupa Topluluğu Ülkeleri ile kıyaslanması (3. Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Alay, İ., Dağdeviren, H., Kanawati, A., Eren. E., Kaya. C., ve Cengiz. H., (2018). Jinekoloji polikliniğine başvuran hastalarda tamamlayıcı TAT uygulamalarının kullanımı. Ahi Evran Medical Journal, 2 (3), 53-57.
• Aslan, S., ve Erdem, R. (2017). Hastanelerin tarihsel gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 7-21.
• Ataseven, A. (1985). Tarihimizde vakfedilmiş sağlık müesseseleri “Darü'ş-şifalar”. Vakıf Haftası Dergisi, 2 (1985): 157-162.
• Ayhan, H., ve Mollahaliloğlu, S. (2018). Tıbbi sülük tedavisi: Hirudoterapi. Ankara Medical Journal, 18 (1), 141-148.
• Aytaç, Ö., ve Kurtdaş, M. Ç. (2014). Çalışan kadınların alternatif tıbba bakış açılarının sosyolojik analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2) 1-26.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bayaz, M. (2014). Esansiyel Yağlar: Antimikrobiyal, antioksidan ve antimutajenik aktiviteleri. Akademik Gıda, 12 (3), 45-53.
• Benli, Z. (2017). Hacamat tedavisi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (6), 46–53.
• Beylik, U., Kayral, İ. H., ve Çıraklı, Ü. (2015). 13. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türk sağlık sisteminin gelişim süreci üzerine bir derleme. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2 (4), 183-189.
• Black, T.R. (2002) Understanding Social Science Research, Sage Pub., Londra, Second Edition.
• Boztepe, M. (2024). Sosyal medyada pozitif tıp ve tamamlayıcı tıp paylaşımları üzerine nitel bir çözümleme. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 158-181.
• Cabıoğlu, M. T., ve Ergene, N. (2003). Akupunkturun etki mekanizmaları ve klinik uygulamaları. Genel Tıp Dergisi, 13 (1), 35-40.
• Çantay, G. (1992). Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Çavmak, Ş., ve Çavmak, D. (2017). Türkiye’de sağlık hizmetlerinin tarihsel gelişimi ve sağlıkta dönüşüm programı. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1 (1), 48-57.
• Çelik, K. (2020). Trablusşam dârüşşifâ (bîmâristan) vakfı 1845-1880. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (2), 443-458.
• Çelik, R. (2017). Selçuklu ‘da bir sosyal hizmet kurumu örneği: Kayseri gevher Nesibe şifahanesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), 158-164.
• Çuhacı, N., Tam, A.A., Caner, S., Ersoy, R., ve Çakır, B. (2004). Hirudoterapi (Sülük) ve Guatr: Bir Vaka Nedeni ile.
• Dedeli, Ö. ve Karadakovan, A. (2011). Yaşlı bireylerde ilaç kullanımı, tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulamalarının incelenmesi. Spatula Dd, 1 (1), 23-32.
• Dündar, M., Emekli, R., ve Şener, E. (2019). Anadolu’daki tıbbın doğuşu, dünyadaki ilk tıp okulu olarak: Gevher Nesibe Tıp Medresesi ve Darüşşifası. Bilimname, 2019 (39), 79-103.
• EFCAM, (2023, 7 Nisan). Erişim adresi https://www-efcam-eu.translate.goog/cam/cam-definition.
• Elmacı, N. (2013). Sağlık Antropolojisi: Diyarbakır Örnekleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ghosh, D. (2016). Seed to patient in clinically proven natural medicines in nutraceuticals. Efficacy, Safety And Toxicity. Elsevier Inc. 925–931.
• Göcen, G., ve Gügen, B. (2019). Sağlık çalışanları, hastalar ve mdr uzmanlarının geleneksel ve tamamlayıcı tıpın (GeTat’ın) dini yaşantı ile etkileşimine bakışları. Bilimname, 2019 (40), 229-271.
• Güney, N., Kaya, E. ve Sönmez, C. I. (2020). The profile of the patients who consulted to the conventional and complementary medical centre in duzce university. International Journal of Traditional and Complementary Medicine Research, 1 (2), 61-66.
• Halcon L, Buckle J. (2014). Aromatherapy, Complementary and Alternative Therapies in Nursing (Seventh Ed.) 2014; Springer, New York, pp. 323-344.
• Kanat, T. (2019). Aromaterapi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 3, 67-73.
• Karaman, M. R., Artık, N., Küçükersan, K., Halıcı, Z., ve Çelik, M. (2017). Sağlıklı beslenme ve apiterapi için değerli bir arı ürünü: Perga (bee bread). Gıda 2000 Gıda Teknoloji ve Tarım Dergisi, 180, 1-10.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 62-80.
• Kasapoğlu, A. (2016). Türkiye’de sağlık hizmetlerinin dönüşümü. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 19 (2), 131-174.
• Kılavuz, M. (2017). Tamamlayıcı ve alternatif sağlık yaklaşımlarının gebelikte kullanımı, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, M. (2012). Etnisite ve Spor. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Köşe, A. (1996). Hacamat. TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Kurtdaş, M. Ç. (2017). Medikalizasyon süreci, sağlığın ticarileşmesi ve bedenin denetlenmesine sosyolojik bir bakış. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 983-1012.
• Kuru, M. ve Oral, H. (2013). Mastitis tedavisinde fitoterapi ve homeopatinin kullanımı. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2 (2), 112-11.
• Küçük, B., (2020). Sağlıklı Hayat Merkezine Başvuran Yetişkin Obezite Hastalarının Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Kullanım Durumlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma (6.basım). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Özcebe, H. ve Sevencan, F. (2009). Çocuklarda tamamlayıcı ve alternatif tıbbı konu alan araştırmaların değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52 (4), 183-194.
• Özdemir, M. & Tuti, G. (2023). Nitel araştırma desenleri: Metodolojik bir temellendirme. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11(2), 217-235.
• Öztürk, Y. E., Dömbekci, H. A., ve Ünal, S. (2020). Geleneksel tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımı. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi, 1 (3), 23-35.
• Pedersen, I. K. (2013). ‘It can do no harm’: Body maintenance and modification in alternative medicine acknowledged as a non risk health regimen. Social Science & Medicine, 90, 56-62.
• Sayılı, A. (1987). İslam’da Hastane Kurma Faaliyetinin Erken Evrelerine Orta Asya Katkıları. (Çev. Ahmet Cevizci) Ankara: ATatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• Seçim, H., (1985), Hastane Yönetim ve Organizasyonu: Türkiye’de Hastanelerin Organizasyonu İçin Bir Model Önerisi. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, No:53, Eskişehir.
• Straus, S. E. (2004). Complementary and Alternative Medicine. In L. Goldman And D. Ausiello (Eds.), Cecil Textbook of Medicine: Text with Continually Updated Online Reference. Birleşik Krallık: W. B. Saunders, 22nd Ed., Philadelphia: Saunders.
• Sürme, Y. ve Çürük, G. N. (2020). Yara bakımında fitoterapi: çay ağacı yağı. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7 (2), 35-41.
• Şen, R. (2017). Sağlık Çalışanı Olan ve Olmayan ebeveynlerin Uyguladıkları TAT Yöntemleri, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şengüleroğlu, N., Kıdık, E., Özdemir, M. B., Özpak, A. M., Fidancı, İ., Taci, D. Y., ... ve Tekin, O. (2020). Hastaların hekime gelmeden önce uyguladıkları alternatif tedaviler. Journal of Contemporary Medicine, 10 (4), 637-641.
• Şimşek, F. (2017). Modernizm ve gelenek arasında bir ütopya: Maske ve ruh. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (38), 161-178.
• Talhaoğlu, D. (2021). Geleneksel ve tamamlayıcı tedavi uygulamaları. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi, 3 (1), 16-29.
• Turan, O. (1971). Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Turan Neşriyat yayınları.
• Türkkahraman, M. (2009). Teorik ve fonksiyonal açıdan toplumsal kurumlar ve kurumlararası ilişkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 25-46.
• Ulusoy, E. (2012). Bal ve apiterapi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 12 (3), 89-97.
• Uyan, C. (2019). Ağızdan tedavi alan tip 2 diyabetes mellitus tanılı hastaların medikal tedaviye bağlılık düzeyleri ve TAT kullanım durumlarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Uyan, C. (2019). Ağızdan tedavi alan tip 2 diyabetes mellitus tanılı hastaların medikal tedaviye bağlılık düzeyleri ve TAT kullanım durumlarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Ünlü, A., Kırca, Ö., Duman, O. ve Özdoğan, M. (2017). Akupunktur ve kanser. Akdeniz Tıp Dergisi, 3 (2), 59-64.
• Ünlüer, T. (2015). Sağlık Çalışanlarında Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (TAT) Yöntemlerinin Kullanım Sıklığı ve Bu Konudaki Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Araştırılması, Yayımlanmamış tıpta uzmanlık tezi, GATA Askeri Tıp Fakültesi, Ankara.
• Yel, Ç. (2014). Tıbbın yeni dili: Tamamlayıcı-alternatif tıbba sosyolojik bakış. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Yıldırım, M. (2009). Modernizm, postmodernizm ve kamu yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 380-397.
• Yılmaz, N. ve Erdem, R. (2016). Uzmanlaşma ve tıpta bütüncül yaklaşım üzerine bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (16), 35-47.
• Yoket, Ü. (2003). Eski çağda tıp. SSK Bozyaka Dahiliye Kliniği, 12 (2), 55-76.