HISTORICAL DEVELOPMENT OF “TAX, DUTIES AND CHARGES”: THE PROBLEM OF EXISTENCE OF “DUTIES” IN THE CONTEXT OF CONCEPT CONFUSION AT THE PRESENT TIME

Yıl 2018, Cilt: 40 Sayı: 2, 370 - 393, 11.01.2019

Güneş Yılmaz

https://doi.org/10.14780/muiibd.511036

Cited By: 1

Öz

Even if the concept of ‘’tax, duties and fees’’ which takes place in our 82 Constitution’s 73/3. Article can be described in theory, it can clearly be seen that the mentioned fiscal charges cause a notional conflict during implementation both in adjudications and discipline. Hence, the relevant concepts have been through changes parallel to the historical evolution and changes and the usage area and function of some of them have been almost gone during implementation. This has resulted in mixed and even miss-use. In the study, it has been stated that the reason of this concept and using complexity is the different meanings attributed to the concepts in the context of chronological historical process. Similarly, by the reason of contribution of the concepts that has changed in historical process and reach up to present, this study also states that the concepts are used as continuation of a habit. These determinations and assessments have been achieved by benefiting from the definitions and usages of the concepts in the works written before and after of the Ottoman’s Tanzimat reform era and in the first period of the Republic until 1970’s. In this study, it has been stated that the “duty” concept used in the old works as the name of a general responsibility and which has its only kind is lost its importance nowadays and should be reestablished in the “fee” concept.

Anahtar Kelimeler

Tax, Duties and Fees, Historical Analysis, Existence Problem

“VERGİ, RESİM, HARÇ” KAVRAMLARININ TARİHSEL DEVİNİMİ: KAVRAM KARGAŞASI BAĞLAMINDA “RESMİN” GÜNÜMÜZDEKİ VARLIK SORUNU

Öz

1982 Anayasamızın 73/3. maddesinde ifadesini bulan “vergi, resim, harç” kavramları teoride tanımlanabiliyor olmasına rağmen, uygulamada söz konusu mali mükellefiyetlerin kavramsal bir kargaşaya sebep olduğu, hem yargı kararlarında hem de öğretide görülmektedir. Nitekim söz konusu kavramlar tarihsel evrim ve değişimlere paralel olarak değişikliklere uğramış, uygulamada bazılarının kullanım alanı ve işlevi neredeyse kalmamıştır. Bu durum da karışık ve hatta hatalı kullanımlara sebep olagelmiştir. Çalışmada söz konusu bu kavram ve kullanım karmaşasına, kronolojik süreç bağlamında, kavramlara yüklenen farklı anlamların sebep olduğu tespiti yapılmaktadır. Yine kavramların geçmişten günümüze miras kalarak, tarihsel süreçte geçirdikleri evrimin de katkısıyla, bir alışkanlığın devamı niteliğinde kullanıldığı yine çalışmada ortaya konulmaktadır. Bu tespit ve değerlendirmelere, kavramların gerek Osmanlı Dönemi tazminat öncesi ve sonrası, gerekse Cumhuriyetin ilk yıllarından 1970’li yıllara kadar olan dönemde kaleme alınmış eserlerdeki tanımlamalardan ve kullanımlarından faydalanılarak ulaşılmıştır. Nihayetinde eski eserlerde genel bir üst mükellefiyetin adı olarak kullanılmakta olan ve günümüzde tek örneği kalan “resim” kavramının, günümüzde tamamıyla önemini yitirdiği, ve kaldırılarak harç kavramı içinde yeniden tesis edilmesi gerektiği değerlendirmesi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Resim ve Harç, Tarihsel Analiz, Varlık Sorunu

Kaynakça

• AKDOĞAN, Abdurrahman. (1989), Kamu Maliyesi, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası, Ankara.
• Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas sayısı: 1986/20, Karar sayısı: 1987/9, Karar günü: 31/3/1987, 28.05.1987 tarih,19473 sayılı, T.C. Resmi Gazete.
• Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas Sayısı: 2003/11, Karar Sayısı: 2004/49, Karar Günü: 7.4.2004, 05.11.2004 tarih, 25634 sayılı T.C. Resmi Gazete. http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/881e81fa-5646-4e53-b91b-7eae19554eec?higllightText=resim&excludeGerekce=False&wordsOnly=False. (Erişim Tarihi: 22.05.2017).
• Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas Sayısı: 2003/9, Karar Sayısı: 2004/47, Karar Günü: 1.4.2004, 05.11.2004 tarih, 25634 sayılı T.C. Resmi Gazete. http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/8114f98f-26e6-4f72-a452-12e9d9df3e95?higllightText=har%C3%A7&excludeGerekce=False&wordsOnly=False;
• Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas Sayısı: 1968/12, Karar Sayısı: 1968/65, Karar günü: 17/12/1968, 10.7.1969 tarih, 13245 sayılı T.C. Resmi Gazete. http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/82a7ac49-1b5e-4d6f-9f8f-1c0de8325d35?higllightText=har%C3%A7&excludeGerekce=False&wordsOnly=False).
• Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas Sayısı: 2012/158, Karar Sayısı: 2013/55, Karar Günü: 10.4.2013, www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140118-8.doc.
• Anayasa Mahkemesi Kararı, Esas sayısı: 2009/42, Karar sayısı: 2011/26, Karar günü: 26/1/2011, 14.05.2011 tarih, 27934 sayılı T.C. Resmi Gazete, http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/c5d68f53-ee60-479c-9701-e4e8c06edce4?excludeGerekce=False&wordsOnly=False. (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• AYNİZADE, Hasan Tahsin. (1933). İlmi Malî ve Maliye Kanunları, İstanbul, Kanaat Kütüphanesi.
• BAŞOĞLU Tuncay, Resim, http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=340582, Erişim Tarihi (02.03.2016).
• ÇAĞAN, Nami. (1982). Vergilendirme Yetkisi, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• ÇAĞAN, Nami. (1982). “Anayasa Tasarısında Vergi ve Benzeri Mali Yükümlülükler”, Vergi Dünyası, Eylül, Sayı:13.
• Damga Resmi Kanunu, 1324 sayı ile 28.05.1928 tarih, 900 sayılı T.C. Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, 01.07.1964 tarihinde 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa dönüşmüştür.
• DİKMEN, M. Orhan. (1969). Maliye Dersleri, Giriş ve Genel Vergi Teorisi, Gözden Geçirilmiş İlaveli Üçüncü Baskı, İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• DUVERGER, Maurice. (1955). Âmme Maliyesi, (Çev. İsmail Hakkı Ülkmen), Ankara.
• EMİROĞLU, Cezmi. (1934). Türkiye’de Vergi Sistemi, Dördüncü Kitap: Mahalli İdareler, Damga Matbaası.
• EVREN, Çınar Can. (2007). Bir Danıştay Kararı Üzerine Kamu Hizmetinde Bedel Sorunu, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XI. Sa.1-2, ss.679-691.
• Gemi Sağlık Resmi Kanunu Uygulama Yönetmeliği, 03.03.1996 tarih, 2569 sayılı T.C. Resmi Gazete.
• GÜNEŞ, Gülsen. (2008). Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul: XII Levha Yayınları, 2. Baskı.
• GÜNEŞ, Gülsen. (2012). Anayasadan Sistematik, Kavramsal ve İlkesel Bazı Vergisel Beklentiler, Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler, Der: Feridun Yenisey, Gülsen Güneş, Z. Ertunç Şirin.
• KANETİ, Selim.(1986-1987). Vergi Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın: 3434, Hukuk Fakültesi Yayın:698, Özdem Kardeşler Matbaası.
• KARAMURSAL, Ziya. (1989). Osmanlı Malî Tarihi Hakkında Tetkikler, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, ss.163-197.
• KAZICI, Ziya. (2005). Osmanlı’da Vergi Sistemi, İstanbul: Bilge Yayıncılık.
• KENANOĞLU, M. Macit. Vergi, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 43, s: 56, http://www.tdvislamansiklopedisi.org/dia/ayrmetin.php?idno=430056. (Erişim Tarihi: 13.07.2017).
• NADAROĞLU, Halil. (1998). Kamu Maliyesi Teorisi, Gözden geçirilmiş ve düzeltilmiş 10. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• NEUMARK, F. (1951). Maliyeye Dair Tetkikler, İstanbul Üniversitesi Yayınlarından No:118, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
• OKTAR, Ateş. (1996/1997). Vergi Benzeri Mali Yükümlülükler Ek Mali Yükümlülükler ve Bir Totolojik Düzenlemenin Analizi, İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 37.
• PELİN, Fazıl. İ. (1945). Finans İlmi ve Finansal Kanunlar, Birinci Kitap, Üçüncü bası, İstanbul: İsmail Akgün Basımevi.
• Rıhtım Resmi Kanunu, 26.01.1967 yılında 827 sayılı T.C. Resmi Gazete.
• SADİ, Süleyman. (2008). Defter-i Muktesid (Osmanlı Vergi Düzeni), (Çev. Mehmet Ali Ünal), Isparta: Fakülte Kitabevi.
• SAYAR, Nihad. (1966). Amme Maliyesi Cilt I-II, İstanbul: Sermet Matbaası.
• SAYAR, Nihad. (1975). Kamu Maliyesi I-II, 5. Baskı, İstanbul: Sermet Matbaası.
• SAYAR, Nihad. (1977). Türkiye İmparatorluk Dönemi Mali Olayları, İstanbul: Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları No: 281.
• SUR, Fadıl H. (1943). Maliye Dersleri, Ankara.
• SUR, Fadıl H. (1946). Maliye Dersleri, Cilt II, Ankara.
• T.C. Sayıştay Başkanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, 2012 Yılı Denetim Raporu, Eylül 2013, s. 5, http://www.sayistay.gov.tr/rapor/kid/HUDUT%20VE%20SAHILLER.pdf.) (Erişim Tarihi: 04.05.2016).
• TABAKOĞLU Ahmet Medeniyet ve Toplum Rektörlük Dersi: Bin Yıllık Türkiye İktisat Tarihi, http://ww3.ticaret.edu.tr/bgur/files/2013/03/3_ahmet_tabako%C4%9Flu_dersnotu.pdf , s.19, Erişim Tarihi (02.03.2016)
• TUNCER, S. (1989). Rıhtım Resmi Kanunu’ndan Ulaştırma Resmi Altyapıları Kanun’una, Vergi Dünyası, Eylül, (Sayı: 97).
• TURHAN, Salih. (1979). Vergi Teorisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınlarından No:2550, İktisat Fakültesi No: 435, Maliye Enstitüsü No: 57.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Tasarısı (1/463), Danışma Meclisi S. Sayısı:166, https://anayasa.tbmm.gov.tr/docs/1982/1982anayasas%C4%B1ilkmetin/dm__02007120ss0166.pdf. (Erişim Tarihi: 11.01.2016).
• YILMAZ, Güneş ve BİYAN, Özgür. (2016). Vergi Hukukunda Bir Belirsizlik: “Benzeri ali Yükümlülük” Kavramı ve Bu Kavram Açısından Bakanlar Kuruluna Verilen Yetkilerin Değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:38, Sayı:2, Aralık, ISSN:2149-1844, DOI:10.14780/muiibd.281421, ss.335-360.
• 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanunu 10.11.1981 tarih, 17510 sayılı T.C. Resmi Gazete.
• 2928 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanununda Değişiklik Kanunu, 22.10.1983 tarih, 18199 sayılı T.C. Resmi Gazete.
• http://www.etimolojiturkce.com/kelime/r%C3%BCsum (Erişim Tarihi: 12.11.2017).
• http://www.nisanyansozluk.com/?k=resim&lnk=1 (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• https://www.duden.de/suchen/dudenonline/bede (Erişim Tarihi: 26.11.2018).
• https://dict.leo.org/german-english/abgabe. (Erişim Tarihi: 26.11.2018).