Türkiye'de 1980 Sonrası Satın Alma Gücü Paritesi Yaklaşımı

Yıl 2007, Cilt: 23 Sayı: 2, 9 - 43, 10.03.2014

Nurdan Aslan Ayşe Kanbur

Öz

Bu çalışmanın amacı, Satın Alma Gücü Paritesi’nin tanıtılması ve geçerliliğini değerlendirmektir. Bu amaçla, verilere ulaşılabilmesi açısından 1982’den 2005’e kadar olan dönem ele alınmış  ve bu dönemde Türkiye’deki Satın Alma Gücü Paritesi’nin seyri istatistiki analiz metotları kullanılarak incelenmiştir. Bu incelemede sosyolojik olaylar çalışma dışı bırakılmış, Satın Alma Gücü Paritesi (SGP)’nin uzun dönemde geçerliliği araştırılmıştır.

SGP teorisi, tek fiyat kanunun bir mal yerine tüm mal piyasaları üzerine uygulanması niteliğinde, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaşmasını ortadan kaldıran, para birimi dönüştürme oranıdır. Ülkelerin genel fiyat düzeylerinin birbirine oranına eşittir. Fiyat ile döviz kuru arasındaki ilişkiyi ölçmekte ve uluslararası karşılaştırmalarda kullanılmaktadır. Mutlak ve göreli olmak üzere iki şekilde ele alınır.

Çalışmada satın alma gücü paritesi yaklaşımının tarihçesi anlatıldıktan sonra teorinin detaylı tanımları ve ele alınış biçimleri verilmiştir. Ardından satın alma gücü paritesi mal ve hizmet sınıflandırılmasının nasıl yapıldığı anlatılıp Türkiye’nin satın alma gücü açısından dünyadaki konumu gösterilmiştir.

Kırılma noktaları göz önüne alınarak analiz 1982 Ocak - 2001 Ocak ve 2001 Ocak - 2005 Aralık olmak üzere iki bölüme ayrılarak incelenmiştir. Döviz kurları ve ulusal fiyatların birlikte hareket ettiklerini varsayan göreli satın alma gücü paritesinin yapılan birim kök ve ko-integrasyon testleri sonucunda Türkiye için her iki dönemde de geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Satın alma gücü paritesi.

Anahtar Kelimeler

-