BANKACILIK DÜZENLEMELERİ İLE FİNANSAL İSTİKRAR İLİŞKİSİ: 1990 -2010 TÜRKİYE DENEYİMİ

Yıl 2012, Cilt 32, Sayı 1, 69 - 94, 14.03.2015

Göksel TİRYAKİ Ahmet Yılmaz

Öz

Bu çalışmada, bankacılık düzenlemeleri ile finansal istikrar arasındaki ilişki iki aşamalı bir metod çerçevesinde ele alınmıştır. İlk olarak, TCMB finansal istikrar endeksinden farklı olarak bankaların aracılık işlevlerini de dikkate alan ve literatürde ilk olarak 1990-2010 arasındaki 20 yıllık finansal serbestleşme dönemini kapsayan Türkiye Ekonomisi için bir finansal istikrar indeksi oluşturulmuştur. İkinci olarak çalışmada başlıca bankacılık düzenlemelerinden olan sermaye yeterliliği, sorunlu kredilere ilişkin karşılıklar, likidite yeterliliği ve zorunlu karşılıklar ile finansal istikrar arasındaki ilişkiler ekonometrik bir model çerçevesinde kısa ve uzun dönemde incelenmiştir. Böylece, özellikle yaşanan her finansal çok ve ekonomik kriz sonrası ilk akla gelen sıkı düzenleme aracının, finansal istikrar yönünden gerçekten önemli bir değişken olup olmadığı finansal serbestleşme dönemi Türkiye tecrübesinden hareketle ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Eşbütünleşme yöntemiyle yapılan ekonometrik çalışma sonucunda 1989 yılındaki finansal serbestleşme sonrası Türkiye ekonomisinde bankacılık düzenlemeleri ile finansal istikrar arasında kısa ve uzun dönemde güçlü pozitif bir ilişkinin mevcut olduğu neticesine ulaşılmıştır. Bu nedenle Finansal istikrar ve kamu menfaati açısından, bankaların sermaye düzeylerinin yükseltilmesi, likit varlıklarının artırılması, sorunlu kredi karşılıkları ile zorunlu karşılıklar gibi düzenleme araçlarının politika otoritelerince ihmal edilemeyecek uygulamalar olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal İstikrar, Bankacılık Düzenlemeleri, Finansal İstikrar Endeksi, Bankacılık Düzenleme Araçları

Kaynakça

• AHUMADA Antonio C., BUDNEVICH Carlos L., “Some Measures of Financial Fragility in the Chilean Banking System: An Early Warning Indicators Application”, Central Bank of Chile Working Papers, N. 117, November 2001, s.9-10.
• ASPACHS-BRACONS O. ve di÷erleri, “Towards a Measure of Financial Fragility”, LSE Financial Markets Group Discussion Paper 554, February 2006, s.3-18.
• BAKIROV R., GRISHAN M., Banking Regulation and Financial Stability, Economics Education and Research Consortium Russia, Final Report, May 2000, s.2-6.
• BARTH, J.,R. ve di÷erleri, “Reassesing the Rationale and Practice of Bank Regulation And Supervision around the Globe” Seminar on Current Developments in Monetary and Financial Law, Washington D.C., October 2006, ss., 21-46.
• BDDK, Krizden østikrara Türkiye Tecrübesi, ÇalÕúma Tebli÷i, Gözden Geçirilmiú Üçüncü BaskÕ, 3 Eylül 2010, s.VII-IX, 14-85.
• BDDK, Sorularla Basel III, Risk Yönetimi Dairesi, AralÕk 2010, s.11.
• BORIO Claudio, DREHMANN Mathias, “Towards an Operational Framework for Financial Stability: “Fuzzy” Measurement and its Consequences”, BIS Working Papers, No 284, June 2009, s.1-32.
• DEWATRIPONT Mathias, TIROLE Jean, The Prudential Regulation of Banks The Walras-Pareto Lectures, The MIT Press, 2nd Edition, 1999, Massachusetts, s. 29-32, 59-63, 199-220.
• GENÇAY Oya, “Finansal Dolarizasyon ve Finansal østikrar ArasÕndaki øliúki: Türkiye De÷erlendirmesi”, TCMB UzmanlÕk Yeterlilik Tezi, ùubat 2007, Ankara, s.27, 51-52, 84-89.
• JEUNEMAITRE Alain, Financial Market Regulation A Practioner's Perspective, Macmillan Press, 1997, s. 21-22.
• KøBRøTÇøOöLU Aykut, “Monitoring Banking Sector Fragility”, The Arab Bank Review, Vol. 5 No. 2, October 2003, s.51-66.
• ÖZCAN Serkan, “Para PolitikasÕ Tercihleri ile Finansal østikrar ArasÕndaki øliúki, Enflasyon Hedeflemesi PolitikasÕnda Finansal østikrar ve Türkiye Analizi”,
• TCMB UzmanlÕk Yeterlilik Tezi, MayÕs 2006, Ankara, s.12-14, 80-109.
• SCHINASI Garry J., “Defining Financial Stability”, IMF Working Paper, WP/04/187, October 2004, s.3-12.
• SPONG Kenneth, Banking Regulation: Its Purpose, Implementation on Effects, Federal Reserve Bank of Kansas City, 5. Edition, 2000, s.5-23.
• TBB,http://www.tbb.org.tr/tr/Banka_ve_Sektor_Bilgileri/Tum_Raporlar.aspx (Eriúim Tarihi: 30.06.2011)
• TCMB, http://www.tcmb.gov.tr/yeni/iletisimgm/sss.php (Eriúim Tarihi: 15.11.2010)
• TCMB, http://evds.tcmb.gov.tr/cbt.html (Eriúim Tarihi: 30.06.2011)
• TøRYAKø Göksel, “BankacÕlÕk Sektöründe -Basel Sermaye UzlaúÕlarÕ- Sermaye Yeterlili÷i Standart Rasyosu Gerçekten Yeterli Midir? KaldÕraç OranÕ’na ve Daha Güçlü Bir BankacÕlÕk Düzenleme Çerçevesine øliúkin De÷erlendirmeler”, Vergi DünyasÕ Dergisi, 347. SayÕ, Temmuz 2010, s.118, 121-122.
• TøRYAKø Göksel, “Basel Regulations, Economic Capital and Their Implications for the Turkish Banking Industry”, Do÷uú Üniversitesi Dergisi, 10.Cilt, 1.SayÕ, Ocak 2009, s.119-131.
• TøRYAKø Göksel, “Ekonomik Suçlar, BankacÕlÕk SuçlarÕ ve Bu Tür Suçlarla Mücadele Stratejisi”, Active BankacÕlÕk ve Finans Dergisi, 34. SayÕ, 2004, s.56-76.
• TøRYAKø Göksel, “Küresel BankacÕlÕk Düzenlemelerinde Yeni Dönem”, Active BankacÕlÕk ve Finans Dergisi, 60. SayÕ, 2009, s.38.
• TøRYAKø Göksel, “Küresel Krizlerin Gölgesinde Yeni Bir Global Finansal Mimariye Do÷ru”, Active BankacÕlÕk ve Finans Dergisi, 57. SayÕ, 2009, s.34.
• TMSF,http://www.tmsf.org.tr/index.cfm?fuseaction=public.dsp_menu_content &menu_id=22 (Eriúim Tarihi: 30.07.2011)
• TYMOIGNE Eric “Measuring Macroprudential Risk: Financial Fragility Indexes”, Levy Economics Institute of Bard College Working Paper No. 654 March 2011, s.4-9.