TÜRKİYE’DEKİ YATIRIM FONLARININ PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: DEA VE TOBİT MODEL UYGULAMASI

Yıl 2013, Cilt: 34 Sayı: 1, 87 - 110, 14.03.2015

Üzeyir Aydın

Öz

Bu çalışmanın amacı, farklı portföy yöneticileri tarafından oluşturulmuş olan yatırım fonlarının etkinlik düzeylerini ve etkinliği belirleyen kaynakları analiz etmektir. Çalışmada, analiz yöntemi olarak iki yaklaşımdan yararlanılmıştır. Bu yaklaşımlardan ilki, doğrusal programlama tabanlı parametrik olmayan etkinlik yöntemi veri zarflama analizidir. Bu analiz ile yatırım fonlarının performansı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede Banker vd., (1984)’in Teknik Etkinlik ve Andersen ile Petersen (1993)’in Süper Etkinlik modelleri kullanılmıştır. Son aşamada söz konusu yaklaşımlardan elde edilen bulgulardan yararlanılarak Tobit tekniğiyle yatırım fonlarında etkinlik veya etkinsizliğin kaynakları tespit edilmeye çalışılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre politika önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yatırım Fonlarının Etkinliği, Etkinsizliğin Kaynakları, Teknik Etkinlik, Süper Etkinlik, Veri Zarflama Analizi (DEA), Tobit Model

Kaynakça

• ANDERSEN, P. N. ve Petersen, N. N., “A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis”, Management Science, 39(1), 1993, ss. 1261-1264.
• ANTONIO Afonso ve Miguel St. Aubyn, “Cross-Country Efficiency of Secondary Education Provision: A Semi-Parametric Analysis with Non-Discretionary Inputs”, Economics Modelling, Vol. 23 (May), No.3, 2006, ss.476-491
• ARMAĞAN Tarım S. ve Mehmet Baha Karan, “Investment Fund Performance Measurement Using Weight-Restricted Data Envelopment Analysis: An Application to the Turkish Capital Market”, Russian and East European Finance and Trade, 37 (5), 2001.
• ARNADE, C., “Using Data Envelopment Analysis to Measure International Agricultural Productivity”, Tech Bull, No. 1831 ERS, USDA, 1994.
• AYDIN, Üzeyir “Türk Finans Endüstrisinde Karşılaştırmalı Organizasyonel Etkinlik: Türkiye Örneği”, İzmir, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• BANKER, R.D., ve diğerleri, “Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis, Management Science, 30(9), 1984, ss. 1078-1092.
• BASSO, A. ve S. Funari, “A Data Envelopment Analysis Approach to Measure the Mutual Fund Performance”, European Journal of Operational Research, Cilt: 135, Vol: 2, 2001.
• BELMA Öztürkkal, Dünya Yatırım Fonları Küçülüyor, http://www.borsamatik.com.tr/devami. asp?id=4066, Erişim Tarihi (1 Kasım 2012),
• BOWLIN, F. William, “Measuring Performance: An Introduction to Data Envelopment Analysis (DEA)”, The Journal of Cost Analysis, Volume 15, Issue 2, DOI:10.1080/08823871.1 998.10462318, 1998, ss. 3-27
• CHANG Ke-Chiun, Chang-Liang Lin, Yu Cao and Chia-Fu Lu, “Evaluating branch efficiency of a Taiwanese bank using data envelopment analysis with an undesirable factor African”, Journal of Business Management, Vol. 5(8), 18 April 2011, DOI: 10.5897/ AJBM10.962, ISSN 1993-8233 ss.3220-3228.
• CHARNES, A. ve diğerleri, Data Envelopment Analysis, Kluwer Academic Publishers, 1996.
• CHARNES, A., ve diğerleri, “Polyhedral cone-ratio DEA models with an illustrative application to large commercial banks,” Journal of Econometric, Vol.46, 1990.
• CHARNES, A., ve diğerleri, “Measuring the Efficiency of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, 2(6), 1978, ss. 429-444.
• CHARNES, A., ve diğerleri, Data Envelopment Analysis: Theory, Methodology and Applications. Boston: Kluwer, 1994.
• CHILINGERIAN JA..,“Evaluating Physician Efficiency in Hospitals: A Multivariate Analysis of Best Practices.” EJOR 80(3), ss. 548-574
• CHOI, Yoon K., Murthi B.P.S, “Relative Performance Evaluation of Mutual Funds: A Non-Parametric Approach”, Journal of Business Finance and Accounting, 28(7) & (8), (2001), ss.853-876.
• COELLI ve diğerleri, An Introduction To Efficiency and Productivity Analysis, Springer, Second Edition, USA, (2005),
• DAMADOR N Gujarati,,Temel Ekonometri, (Çevirenler: Ümit Şenesen, Gülay Göktürk Şenesen), Literatür Yayınları, No:33, 1999,
• DEBREU, G., “The Coefficient of Resource Utilization”, Econometrica, Vol. 19, No. 3, 1951.
• DYSON, R.G ve diğerleri, “Pitfalls and Protocols in DEA”, European Journal of Operational Research, 132, 2001.
• ELING M. “Performance Measurement of Hedge Funds Using Data Envelopment Analysis”, Swiss Society for Financal Market Reseasrch, 2006, ss. 442-471.
• FARRELL, M.J. “The Measurement of Productive Efficiency” Journal of the Royal Statistical Society, Series A (General), Vol. 120, No.3, 1957.
• GREGORIOU, Greg N. Komlan Sedzro ve Joe Zhu, “Hedge Fund Performance Appraisal Using Data Envelopment Analysis”, European Journal of Operational Research, 164, 2005, ss. 555–571.
• HARVEY C. R. ve Siddique, A., “Conditional Skewness in Asset Pricing Test”, Journal of Finance, Vol. LV, No:3, 2000.
• JACKSON P. M. ve Fethi, M.D., “Evaluating The Technical Efficiency Of Turkish Commercial Banks: An Application Of DEA And Tobit Analysis”, International DEA Symposium, University of Queensland, Brisbane, Australia, 2000.
• JAMES Tobin, “Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables”, Econometrica, Vol. 26, No.1, 1958,
• JORO T. ve Na P., Portfolio Performance Evaluation In a Mean Variance Skewness Framework, 2004.
• KILIÇ, Saim., Sermaye Piyasasında Yatırımcının Korunması: Güvence Fonları, SPK Yayınları, No: 95, Ankara, 1997, s. 6.
• KILIÇKAPAN Serdar ve Gaye Karpat, “Türkiye Hayat Sigortası Sektöründe Etkinliğin İncelenmesi”, DEÜ İİBF Dergisi, Cilt:19, Sayı: 1, 2004, ss.1-14,
• KIRJAVAINEN, T., Loikkanen, H.A., Efficiency differences of Finnish senior secondary schools: an application of DEA and tobit analysis, Economics of Education Review 17, 1998, ss.377–394.
• KOOPMANS, T., Analysis of Production as an Efficient Combination of Activities, in: T. C. Koopmans (ed) Activity Analysis of Production and Allocation, New Haven, Yale University Press, 1951, ss. 33-97.
• KÖK, Recep ve Ertuğrul Deliktaş, Endüstri İktisadında Verimlilik Ölçme ve Strateji Geliştirme Teknikleri, DEÜ Matbaası, İzmir, 2003.
• KÖK, Recep, “Endüstriyel Verimlilik ve Etkinlik Bir Uygulama (Türkiye Şeker Endüstrisinde Karşılaştırmalı Verimlilik ve Etkinlik Analizi)”, Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 81, Erzurum, 1991,
• LEVENT Çıtak, “Türkiye’deki Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 31, Temmuz-Aralık 2008, ss.69-94
• MADDALA, G. S., Introduction to Econometrics, Macmillan Publishing Company, New York, 1989.
• MCDONALD J. F. ve R. A Moffitt, “The Use of Tobit Analysis”, The Review of Economics and Statistics, 62, 1980.
• MCMULLEN, P. & Strong, R., “Selection of Mutual Funds Using Data Envelopment Analysis,” Journal of Business and Economic Studies, 4(1), 1998, ss. 1-12.
• MEHMET Hasan Eken ve Ebru Pehlivan, “Yatırım Fonları Performansı Klasik Performans Öl- çümleri ve VZA Analizi”, Maliye Finans Yazıları, Yıl: 23, Sayı:83, Nisan 2009, ss.85- 114.
• MICHAEL C. Jensen, “Risk, the Pricing of Capital Assets, and the Evaluation of Investment Portfolios”, Journal of Business, Vol :42, No:2, 1969. ss. 167-247.
• MOREYA, M. R. ve Richard C. Morey, “Mutual fund performance appraisals: a multi-horizon perspective with endogenous benchmarking”, Omega, Volume 27, Issue 2, April 1999, http://dx.doi.org/10.1016/S0305-0483(98)00043-7, Erişim Tarihi (10 Kasım 2012), ss. 241–258
• MURAT Atan, ve diğerleri, “Türkiye’deki Bazı Yatırım Fonlarının Performanslarının De- ğerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 / 2, 2008, ss.47-67.
• MURTHI B.P.S., ve diğerleri, “Efficiency Of Mutual Funds and Portfolio Performance Measurement: A Non-Parametric Approach”, European Journal of Operational Research, 98, 1997, ss. 408-418.
• ŞİMŞEK, Nevzat., Türkiye’nin Endüstri-İçi Dış Ticaretinin Analizi, Beta Yayınları, İstanbul, 2008.
• NGUYEN, Huyen and Thi Thanh, “On the Use Data Development Analysis in Hedge Fund Performance Appraisal” http://halshs.archives-ouvertes.fr/docs/00/12/02/92/PDF/Nguyen_Hedge FundPerformance_DEA_200612.pdf, Erişim tarihi (02.08.2010), s.13.
• KARA, Oğuz., “Ekonomik Regülasyon Modelleri ve Özelleştirme Üzerine Dışsallık-İçsellik Analizleri: Türkiye Örneği (1980-2008)”, İzmir, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• USTA, Öcal., İşletme Finansı ve Finansal Yönetim, Detay Yayıncılık, Ankara, 2005.
• ÖZDEN, Ünal H. Veri Zarflama Analizi (DEA) İle Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt/Vol:37, Sayı/ No:2, ISSN: 1303-1732, 2008, ss.167-185
• SERMAYE PİYASASI KURULU, http://www.spk.gov.tr/kyd /yo/yo_ index.html?tur=, Eri- şim tarihi (14.11.2010).
• SHARPE, W. M., “Mutual Fund Performance”, The Journal of Business, Cilt: 39, No:1, Bölüm 2, 1966,
• SUSILUOTO I. ve Loikkanen, H. ,“Economic Efficiency of Regions in Finland, 1998-1999”, The city of Helsinki Urban Facts, Research series 2001:9, 2001.
• TARIM, S. Armağan ve Mehmet Baha Karan, “Investment Fund Performance Measurement Using Weight-Restricted Data Envelopment Analysis: An Application to the Turkish Capital Market”, Russian and East European Finance and Trade, 37 (5), 2001, ss. 64-84.
• TOPUZ, John C., Ali F. Darrat ve Roger M. Shelor, “Technical, Allocative and Scale Efficiencies of REITs: An Empirical Inquiry”, Journal of Business Finance & Accounting, 32(9) & (10), 2005, ss.1961-1994
• URAL, Mert., Yatırım Fonlarının Performans ve Risk Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara, 2010, s. 7.
• ÜÇDOĞRUK Şenay ve diğerleri, “Türkiye Hanehalkı Eğlence Kültür Harcamalarında Tobit Modelin Kullanımı”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, 2001, ss.13-26.
• VASSILOGLOU M. ve D. Giokas, “A Study of The Relative Efficiency of Bank Branches: An Application of Data Envelopment Analysis”, Journal of Operational Research Society, 41, 7,. 1990.
• WILKENS, K. and J. Zhu, Classifying Hedge Funds Using Data Envelopment Analysis, in Gregoriou, G. N., F. Rouah, and V. N. Karavas (Eds.): Hedge Funds: Strategies, Risk Assessment, and Returns. Washington: Beard Books, 2005.
• YILDIZ, Ayşe., “Yatırım Fonları Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(2), 2006, ss. 211-234.