MAKROEKONOMİK DENGEDE ÜÇÜZ AÇIK SORUNU: TÜRKİYE İÇİN 1975 – 2015 DÖNEMİ ARDL MODEL İLE TAHMİN EDİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 42 Sayı: 1, 1 - 22, 07.07.2020

Haydar L. Ejder Eren Çaşkurlu

https://doi.org/10.14780/muiibd.763883

Cited By: 1

Öz

Makroekonomik dengede, iç ve dış hesap denkliği istikrar ve sürdürülebilirlik açılarından önemlidir. İç hesaplardan bütçe ve dış hesap dengesi arasındaki ilişki bilimsel literatürde ikiz açık hipotezi olarak araştırılmıştır. Son dönemde tasarrufların önemi, tasarruf dengesinin incelemeye dâhil edilerek üçüz açık hipotezinin incelenmesini zorunlu kılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye’de 1975 – 2015 dönemi üçüz açık hipotezi test edilmiştir. Ampirik olarak verilerin kırılganlığı ve durağanlık düzeyleri dikkate alınarak ARDL Sınır Testi ve Toda – Yamomoto Nedensellik kullanılmıştır. Değişkenlerde uzun dönem eşbütünleşme ilişkisi bulunmuş, çift taraflı nedensellik çıkmış ve üçüz açık bulgusuna ulaşılmıştır. Uzun dönem ilişkisinde tasarruf açığı ve bütçe açığının, dış ticaret açığını aynı yönlü olarak etkilediği bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üçüz açık hipotezi, ARDL sınır testi, Toda - Yamomoto Nedensellik Testi, Bütçe Açığı, Tasarruf Açığı, Dış Ticaret Açığı

Kaynakça

• ALTINTAŞ, H. (2003). Türkiye’de Petrol Fiyatları, İhracat ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ve Dinamik Nedensellik Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19): 1-30.
• ALTUNÖZ, U. (2018). Cari Açık, Bütçe Açığı ve Yatırım – Tasarruf Açığı Bağlamında Türkiye’nin Üçüz Açık Analizi, Maliye Dergisi, Temmuz – Aralık (175): 115-139.
• APAYDIN, F. (2019). Çin Ekonomisinde Cari İşlemler, Bütçe ve Tasarruf Dengesi Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (3): 2157-2176. Retrieved from http://www.itobiad.com/tr/issue/47378/587863
• BALTACI N. (2006). Konsolide Bütçe Açıklarının Finansmanında Emisyon: Emisyon-Enflasyon İlişkileri Üzerine Bir Analiz (Türkiye Örneği: 1980–2004 Dönemi), T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanayi Ve Teknoloji Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 14.
• BARRO, R. J. (1988), The Ricardian Approach to Budget Deficits, NBER Working Paper Series, Working Paper No. 2685, August, Natıonal Bureau Of Economıc Research, Cambridge.
• BAYRAK, M., Esen, Ö. (2012). Bütçe Açıklarının Cari İşlemler Dengesi Üzerine Etkileri: İkiz Açıklar Hipotezinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Ekonomik Yaklaşım, 23(82): 23-49.
• BENLİ, A. (2019). Kırılgan Beşli’de Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliği Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (2): 100-111.
• EĞİLMEZ, M. (2012). İkiz Açık, Üçüz Açık, Kendime Yazılar Blog Sayfası, http://www.mahfiegilmez.com/2012/10/ikiz-ack-ucuz-ack.html, Erişim tarihi: 18.09.2019.
• EĞİLMEZ, M. (2013). Ekonomide Üç Dengenin Geometrik Gösterimi, Kendime Yazılar Blog Sayfası, http://www.mahfiegilmez.com/2013/10/ekonomideki-uc-dengenin-geometrik.html, Erişim tarihi: 18.09.2019.
• GÜNAY, E., Önder, F., Özbek, S. (2018). İkiz Açık Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Testi: Nedensellik Analizi, ICPESS 2018, 26-29 Ekim 2018, Niğde/Türkiye, 5. Uluslararası Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cilt 2: Ekonomik Araştırmalar, PESA Publication, 103 – 118.
• HANEDAR, A. Ö., Gümüş, S. (ty). Zaman Serisi Analiz ve Yapısal Kırılma, http://debis.deu.edu.tr/userweb//onder.hanedar/dosyalar/KIRILMA.pdf, Erişim tarihi: 05.10.2019.
• KAMACI, A., Kara, S. Ş. (2019). Üçüz Açık Hipotezi: 1974-2015 Yılları Arası Türkiye Örneği, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4(8): 143-154.
• KARAYILMAZLAR, E., Özgün, M. (2019). Tasarruflar ile Dış Borçlar Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Türkiye Örneği, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(3): 489-515.
• KETENCİ, N., Akdogan, I. U., Geldi, H. K., (2014). Determinants of the Current Account in the EU and PIIGS, CEA Journal of Economics, 9(2): 5 – 14.
• KILAVUZ, E., Dumrul, Y. (2012). “İkiz Açıklar Hipotezinin Geçerliliği: Teori ve Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4): 239-258.
• KÖKOCAK, K. (2005). Kamu Ekonomisinin Hareket Alanı Ve Teorik Yaklaşımlar, Mevzuat Dergisi, 8(91), https://www.mevzuatdergisi.com/2005/07a/02.htm, Erişim tarihi: 6.6.2020.
• NARAYAN, P. K. (2005). The Saving and Investment Nexus For China: Evidence From Cointegration Tests, Applied Economics, 37(17): 1979-1990.
• PESARAN, H., Shin, Y., Smith, R. J. (2001). Testıng Approaches to the Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, 16: 289–326.
• RAJI, R.O. (2019). Testing the Validity of the Triple Deficit Hypothesis for Nigeria, Econometric Research in Finance, 4: 89 – 109.
• SARAÇ, S. (2019). Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliğine İlişkin Panel Veri Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(1): 77-93.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, http://www.sbb.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal-gostergeler/, Erişim tarihi: 02.09.2019
• TUĞRAL, B. (2018). İkiz Açıklar ve Türkiye Ekonomisi, T.C. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• UĞUR, A.A., Karatay P. (2009). İkiz Açıklar Hipotezi: Teorik Çerçeve ve Hipoteze Yönelik Yaklaşımlar, Sosyoekonomi, Ocak –Haziran (1): 101-122.
• UĞURLU, E., (ty). “Yapısal Kırılma Durumunda Birim Kök Sınamaları – Unit Root Test Under Structural Break”, https://www.researchgate.net/publication/281647172_Yapisal_Kirilma_Durumunda_Birim_Kok_Sinamalari-_Unit_Root_Test_Under_Structural_Break, Erişim tarihi: 05.10.2019.