YEŞİL EKONOMİYE GEÇİŞ KADINLARIN İSTİHDAMA KATILIMI İÇİN KRİZ Mİ FIRSAT MI?: TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ BAĞLAMINDA YEŞİL İŞLER

Yıl 2022, Cilt: 44 Sayı: 1, 137 - 161, 24.06.2022

Burcu Yerlikaya

https://doi.org/10.14780/muiibd.1135553

Öz

Dünya kaynaklarının hızla tüketilmesi giderek artan çevre felaketlerine neden olmaktadır. Bu artış çevresel
sürdürülebilirlik konusunu gündeme getirirken, zamanla ekonomik, sosyal ve çevresel kalkınmanın bir
arada gerçekleşmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu bağlamda, alternatif bir model olarak yeşil ekonomiye geçiş
önerilmektedir. Yeşil işlerin yalnızca çevreye zarar vermeyen işler değil, insana yakışır işler olması da
beklenmektedir. Sürdürülebilir kalkınmanın hedefinde insana yakışır iş ile birlikte toplumsal cinsiyet eşitliği
de yer almaktadır. Kadınlar toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle istihdama katılımda ve insana yakışır işe
erişimde erkeklerin gerisinde kalmaktadır. Bu eşitsizliğin yeşil ekonomiye geçişte devam edip etmeyeceği
merak konusudur. Bu çalışmada, yeşil ekonomiye geçişin kadınların istihdama katılımları için bir fırsat olup
olmadığının açığa çıkarılması amaçlanmaktadır. Yeşil ekonomiye geçişin toplumsal cinsiyet eşitsizliğine
duyarlı politikalar üreten ülkelerde kadınların istihdama katılımı için fırsat yaratırken, bu konuya duyarsız
kalan ülkelerde ise cinsiyet eşitsizliğini artırma tehdidine sahip olacağı düşünülmektedir. Kadınların
eğitimi ve vasıflandırılması ile toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı politikalar önem kazanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Kadın İş Gücü, Sürdürülebilir Kalkınma, Yeşil Ekonomi, Yeşil İşler, Kadınlar ve Yeşil İşler

IS TRANSITION TO A GREEN ECONOMY A CRISIS OR AN OPPORTUNITY FOR WOMEN’S PARTICIPATION IN EMPLOYMENT?: GREEN JOBS IN THE CONTEXT OF GENDER EQUALITY

Öz

The rapid depletion of world resources causes increasing environmental disasters. While this increase
has raised the issue of environmental sustainability to the agenda, over time it has been understood that
economic, social, and environmental development should take place together. In this context, the transition
to a green economy is proposed as an alternative model. It is expected that green jobs will not only be
environmentally friendly jobs but also decent jobs. Along with decent work, gender equality is also included
in the goal of sustainable development. Women are lagging behind men in employment participation
and access to decent work due to their gender roles. It is a matter of wonder whether this inequality will
continue in the transition to a green economy. In this study, it is aimed to reveal whether the transition to a
green economy is an opportunity for women to participate in employment. It is believed that the transition
to a green economy will have the opportunity for women to participate in employment in the countries that
produce gender-sensitive policies, and it threatens to increase gender inequality in the countries that are
indifferent to this issue. Policies that are sensitive to gender equality, with the education and qualification
of women, are becoming important.

Anahtar Kelimeler

Gender, Female Workforce, Sustainable Development, Green Economy, Green Jobs, Women and Green Jobs

Kaynakça

• Agacinski, S. (2015). Karma bir dünyaya doğru, İçinde F. Héritier, M. Perrot, S. Agacinski & N. Bacharan (Eds.), Kadınların en güzel tarihi. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Atabay Kuşçu, R. (2021). Yeşil ekonomiye geçişte ticaret politikaları. İçinde F. H. Sezgin, E. Yüksel Acı & R. Atabay Kuşçu (Eds.), Avrupa yeşil mutabakatı kapsamında yeşil ekonomi. Nobel Yayınevi.
• Başol, O. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de yeşil işlerin gelişimine ilişkin bir değerlendirme, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(636), 71-87.
• Berktay, F. (2020). Kadınlar doğaya sahip çıkıyor. İçinde E. Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar. KADAV.
• Değirmenci, E. (2020). Ekolojik feminizm penceresinden büyümeme (degrowth) ekonomisine bir bakış. İçinde E. Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar. KADAV.
• Demir, M. (2013). Çevre olarak konumlandırılmış kadın ve doğayı birlikte düşünmek: Ekofeminizm, Doğu Batı, 63, 10-44.
• Donovan, J. (2014). Feminist teori, İletişim Yayınları.
• Deka, T. (2021). Role of women in the green growth process. International Journal of Social Science and Economic Research, 60(6), 1726-1731.
• Elçik, N. (2020), Kentli kadının ekofeminizmi, İçinde E. Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar. KADAV.
• Erden Özsoy, C. (2016). Yeşil işler ve istihdam olanakları üzerine bir tartışma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 51-59.
• European Commission. (2019). European green deal. https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/europeangreen- deal-communication_en.pdf
• Güngör Delen, M. (2017). Duygusal emek & Tinsel emek. Türkmen Kitabevi.
• Güzel, E. (2020). Bir ekofeminist çığlık: Çifte sömürü, sürdürülemezlik ve ekolojik kıyamet. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 4(2), 67-84.
• Göker, G. (2020). Uygarlığın tohumu köylü kadının sandığında, İçinde E. Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar. KADAV.
• Görmüş, A. (2016). Yeşil ekonomiye geçiş düzgün işler için yeni fırsatlar yaratıyor mu?: İngiltere örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(5), 1081-1093.
• Héritier, F. (2015). İnsanlığın şafağında, İçinde F. Héritier, M. Perrot, S. Agacinski & N. Bacharan (Eds.), Kadınların en güzel tarihi. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• International Labour Organization. (2012). Green jobs for sustainable development: A case study of Spain. Sustainlabour.
• International Labour Organization. (2013a). Sustainable development, decent work and green jobs. International Labour Conference, 102nd session, Report V, Genova.
• International Labour Organization. (2013b). Green jobs becoming a reality progress and outlook 2013. Geneva.
• International Labour Organization. (2017). World employment and social outlook – Trends for women 2017. International Labour Office, Geneva.
• International Labour Organization. (2018). Greening with jobs, world employment social outlook. International Labour Office, Geneva.
• International Labour Organization. (2020, April 7). Covid-19 and the world of work, second edition updated estimates and analysis.
• International Labour Organization. (2021). World employment and social outlook: Trends 2021. International Labour Office, Geneva.
• International Labour Organization. (2022). World employment and social outlook: Trends 2022, Geneva.
• İlkkaracan, İ. (2016, March 9). The purple economy complementing the green: towards sustainable and caring economies, gender and macroeconomics: current state of research and future directions, New York, NY.
• İlkkaracan, İ. (2017). Mor ekonomi sürdürülebilir kentler yolunda kadınların ekonomik katılımı için bir strateji, sürdürülebilir kent için kadın katılımı, TESEV Sürdürülebilir Kalkınma Politika Notları.
• Kızıldere, M. (2020). İklim değişikliği ve kadınların adalet mücadelesi. İçinde E. Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar. KADAV.
• Mellor, M. (1997). Feminism and ecology. New York University Press.
• Mies, M. (2014). Cinsiyete dayalı iş bölümünün toplumsal kökenleri. İçinde, M. Mies, V. Bennholdt-Thomsen & C. Von Werlhof (Der.), Son sömürge: Kadınlar. İletişim Yayınları.
• Molyneux, M. & Steinberg, D. L. (1995). Mies and Shiva’s ecofeminism: A new testament?, Feminist Review, 49, Sage Publication, 86-107.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2015). Green skills and innovation for inclusive growth. Publications Office of the European Union, Cedefop.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2021). The oecd green recovery database: Examining the environmental implications of covid-19 recovery policies.
• Öcal, A.T. & Yerlikaya, B. (2021a). Avrupa yeşil mutabakatı penceresinden istihdam-işsizlik sarmalında yeşil işler. İçinde F. H. Sezgin, E. Yüksel Acı & R. Atabay Kuşçu (Eds.), Avrupa yeşil mutabakatı kapsamında yeşil ekonomi. Nobel Yayınevi.
• Öcal, A.T. & Yerlikaya, B. (2021b). Covid-19 Pandemic and Social Responsibility of Companies in Turkey. In M. İnce Yenilmez & U. Bingöl (Eds.), Shadow Impact of COVID-19 on Economies: A Greater Depression?. Peter Lang GmbH.
• Özdemir, H. & Aydemir, D. (2019). Ekolojik yaklaşımlı feminizm/ekofeminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihi süreci ve türleri, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, II(2), 261-278. 10.33708.ktc.608639
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi, Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217- 1230. 10.21121/eab.201.041.9607
• Plumwood, V. (2004). Feminizm ve doğaya hükmetmek (B. Ertür, Çev). Metis Yayınları.
• Savran, G. (1994). Feminist teori ve erkek şiddeti, Defter Dergisi, 21, 45-53.
• Sustainlabour (2009). Green jobs and women workers employment, equity, equality (Part of the UNEPSustainlabour joint Project). September 2009.
• Tong, R. P. (2006). Feminist düşünce (Z. Cirhinlioğlu, Çev). Gündoğan Yayınları.
• Topgül, S. (2012). Kadın ve doğa ilişkisi: Ekofeminizm, Sosyoloji Dergisi, 27, 71-83.
• Tüfekçioğlu, A. (2021). Ekolojik olmayan, uzun vadede ekonomik de değildir. İçinde B. Pakdemirli, Ö. Küçük, Z. Bayraktar & S. Takmaz (Eds.), Ekoloji ve ekonomi ekseninde türkiye’de orman ve ormancılık, Sonçağ Akademi.
• United Nations. (1987). Report of the world comission on environment and development. Forty-Second Session Item 83 (e) of the Provisional Agenda.
• United Nations, (1993). Report of the United Nations conference on environment and development. 3-14 June 1992, Vol. I.
• United Nations (2015). https://www.undp.org/
• United Nations Framework Convention on Climate Change. (2008). Kyoto protocol reference manual on accounting of emissions and assigned amount, November 2008.
• United Nations Women. (2016). Women and sustainable development goals.
• United Nations Women. (2021a). Beyond covid-19: A feminist plan for sustainability and social justice.
• United Nations Women. (2021b). Progress on the sustainable development goals the gender snapshot 2021.
• United Nations Environment Programme, International Labour Organization, International Organisation of Employers & International Trade Union Confederation. (2008). Green jobs: Towards decent work in a sustainable, low-carbon world. Publishing Services Section United Nations Office, United Nations Environment Programme, Nairobi.
• Walby, S. (1986). Patriarchy at work. University of Minnesota Press.
• Walby, S. (2016). Patriyarka kuramı (H. Osmanağaoğlu, Çev.). Dipnot Yayınları.
• World Economic Forum. (2021). Global gender gap report 2021.
• Yerlikaya, B. (2020). Türk sineması’nın üretken kadınları: Öteki’den özneye (Toplumsal cinsiyet bağlamında 1980 sonrası türk sineması’nda kadın emeği). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yerlikaya B., Giray Yakut, S. & Öcal, A. T. (2021). Bireylerin sosyodemografik özelliklerinin çalışma hayatında kadına bakış açılarına etkisinin analizi: Türkiye örneği, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(40), 19-62. 10.21550/sosbilder.777139
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel Acı, E. (2021). Sürdürülebilir insani kalkınma perspektifinden yeşil ekonomi ve Avrupa yeşil mutabakatı.
• İçinde F. H. Sezgin, E. Yüksel Acı & R. Atabay Kuşçu (Eds.), Avrupa yeşil mutabakatı kapsamında yeşil ekonomi. Nobel Yayınevi.