Tipografide Ses Temsili ve Harflere Yeni Temsiller Tasarlama Fikri

Yıl 2023, , 84 - 113, 30.12.2023

Nura Aliosman , Mehmet Ali Müstecaplıoğlu

https://doi.org/10.29228/sanat.30

Öz

Yazı, insan belleğinin geniş kitlelerce yapılanmasını sağlamada vazgeçilmez bir iletişim aracı konumundadır. Geçmişten bugüne olan yolculuğuna bakıldığında, insanlarda mesaj iletme biçiminin imgelerle başlayarak, bu imgelerin belirli aşamalar sonrası tamamen soyutlaştığı ve nihayetinde günümüz alfabelerine dönüştüğü görülmektedir.

Toplumlarca kullanılan alfabeler, aynı veya benzer harfler içermelerine karşın, ses bağlamında farklılık göstermekte ve ses temsilinde toplumlararası bir standart sağlamak noktasında yetersiz kalmaktadırlar. Bu nedenle özellikle modernizm döneminde yazıda standart ses temsilleri arayışı başladığı ve stenografik alfabelerin ortaya çıktığı görülmektedir. Aynı dönem stenografinin Batı ve Kuzey ülkeleriyle sınırlı kalmış olması nedeniyle fonografinin değer kazandığı ve bunun sonucu ortaya çıkan Uluslararası Fonetik Alfabesi’nin, dünya üzerindeki tüm sesleri temsil edebilme hedefiyle, en kapsamlı girişim olduğu anlaşılmaktadır.

Makalede, insanda bilgi kazanımı için neden soyutlamaya ihtiyaç duyulduğu ve bu bağlamda yazının ilk çıkışından günümüze, geçirdiği evreler incelenecektir. İncelemelerin ardından yazıda tüm seslerin standart temsiller haline getirilmesi adına yapılan yenilikler ortaya konulacak ve yenilikçi harf tasarlamada tipografinin işlevi üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Soyutlama, Yazı, Fonetik, Alfabe, Tipografi

Voice Representation in Typography and the Idea to Design New Representations for Letters

Öz

Writing is an indispensable communication tool in ensuring that the human memory is structured by large masses. When we look at the journey from the past to the present, it is seen that the way people convey messages started with images and these images became completely abstract after certain stages and eventually turned into today's alphabets.

Although the alphabets used by societies contain the same or similar letters, they differ in the context of sound. Alphabets fall short of intercommunal standard sound representations. For this reason, it is seen that especially during the modernism period, the search for standard sound representations in writing began and stenographic alphabets emerged. It is understood that in the same period, phonography gained value because shorthand was limited to Western and Northern countries, and the International Phonetic Alphabet, which emerged as a result, was the most comprehensive initiative with the aim of representing all sounds in the world.

In this article, why abstraction is needed for human knowledge acquisition and the phases that writing has gone through from its first appearance to the present day will be examined. Following the analysis, the article will present the innovations made to turn all sounds into standard representations and focus on the function of typography in designing innovative letters.

Anahtar Kelimeler

Abstraction, Writing, Phonetics, Alphabet, Typography

Kaynakça

• ​​Amadasi Guzzo, M. G. (2019). The language, (López-Ruiz, C., ve Doak, B. R., Ed.). The Oxford handbook of the phoenician and punic mediterranean içinde (s. 354-391). Oxford University Press.
• ​Arnheim, R. (2018). Görsel düşünme. Metis Yayınları.
• ​Carpenter, R. (1933). The antiquity of the Greek alphabet. American Journal of Archaeology, 37(1), 8-29.
• ​Einarson, B. (1967). Notes on the development of the greek alphabet. Classical Philology, 62(1), 1-24.
• ​Faulmann, C. (2020). Yazı kitabı: Tüm yerkürenin, tüm zamanların yazı göstergeleri ve alfabeleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ​Hackh, I. W. (1927). The history of the alphabet. The Scientific Monthly, 97-118.
• ​International Phonetic Association. (1999). Handbook of the international phonetic association: A guide to the use of the international phonetic alphabet. Cambridge University Press.
• ​Jean, G. (2020). Yazı insanlığın belleği. Yapı Kredi Yayınları.
• ​Jifa, G., & Lingling, Z. (2014). Data, DIKW, big data and data science. Procedia Computer Science (pp. 814-821). Elsevier.
• ​Jung, C. G. (2020). İnsan ve sembolleri. Kabalcı.
• ​McLuhan, M., & Logan, R. K. (1977). Alphabet, mother of invention. ETC: A review of general semantics, 373-383.
• ​Millard, A. R. (1986). The infancy of the alphabet. World Archaeology, 17(3), 390-398.
• ​Naveh, J. (1988). The origin of the Greek alphabet. In the alphabet and the brain: the lateralization of writing (pp. 84-91). Springer Berlin Heidelberg.
• ​Naveh, J. (1997). Early history of the alphabet. The Magnes Press. Hebrew University.
• ​Papadopoulos, J. K. (2016). The early history of the Greek alphabet: New evidence from eretria and methone. Antiquity, 90(353), 1238-1254.
• ​Uçar, T. F. (2019). Görsel iletişim ve grafik tasarım. İnkılap.
• ​Wadsworth, B. J. (2015). Piaget'nin duyuşsal ve bilişsel gelişim kuramı. Pegem.
• ​International Phonetic Alphabet (t.y.). URL-1. 16 Kasım 2021 tarihinde https://www.internationalphoneticalphabet.org adresinden edinilmiştir.
• ​International Phonetic Alphabet (t.y.). URL-2. 16 Kasım 2021 tarihinde https://www.internationalphoneticalphabet.org adresinden edinilmiştir.
• ​Unicode (2017). URL-3. 20 Kasım 2023 tarihinde https://unicode.org/standard/WhatIsUnicode.html adresinden edinilmiştir.
• ​International Phonetic Alphabet (t.y.). URL-4. 16 Kasım 2021 tarihinde https://www.internationalphoneticassociation.org/content/ipa-chart adresinden edinilmiştir.
• ​Ucl Psychology & Language Scıences (2015). URL-5. 20 Kasım 2023 tarihinde https://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/ipa-unicode.htm adresinden edinilmiştir.
• ​International Phonetic Alphabet (t.y.). URL-6. 20 Kasım 2023 tarihinde https://www.internationalphoneticassociation.org/content/full-ipa-chart#ipachartkiel adresinden edinilmiştir.​