Arkeolojinin Arayüzünde Çalışan Sanat: “Yokluğun Karmaşık Sorunları ve Boşluk: 4. Katman”

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 19 - 37, 27.06.2023

Devabil Kara

Öz

Bu makalede, insanın bilinçaltı katmanları ile arkeolojik katmanlar arasındaki benzerlikler, arkeolojik formların sanatta plastik bir unsur olarak kullanılması ve arkeoloji kavramının farklı algılanma biçimleri incelenmektedir. Freud, Yapısal Kişilik Kuramı'nda zihni üç katmana ayırır: bilinç, bilinç öncesi ve bilinçaltı (id, ego, süperego). Bilinçdışı, bir kişinin davranışının altında yatan motivasyonun kaynağı olarak görülür. Arkeolojik katmanlar da toplumsal kodların ve motivasyonların kaynağı olarak belirlenebildiğinden, her iki alanın sanat eserindeki yansımaları konunun genel çerçevesini oluşturmaktadır. Arkeologlar ve sanatçılar üretimlerinde farklı yöntem ve teknikler kullansalar da birçok ortak özelliğe sahiptirler.
Arkeolojik bulguları sanat alanında kullanan ve arkeoloji kavramı ile doğrudan ilişkilendirilen sanatçıların bu bulgu ve kavramları nasıl analiz ettiklerinin de incelendiği çalışmada, arkeoloji ve plastik sanatlar arasındaki ilişkisi Freud ve Jung'un psikanaliz ve bilinçaltı kavramlarıyla karşılaştırılarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Tarihsel kayıtlar, yaşadığımız dünyayı şekillendirmek için geçmişteki çabalarımızı hatırlamak ve anlamak için bir araçtır. Arkeoloji ve sanat, bu kayıtlara farklı bakış açıları sunar.

Anahtar Kelimeler

Psychoanalysis, subconscious, archaeology, plastic art.

Kaynakça

• Akdeniz, E. (2013). Derrida’da kökensiz düşüncenin kökeni olarak differance. Posseible Düşünme Dergisi, 1, 33-49.
• Bailey, D. (2003). Art//Archaeology//Art: Letting-Go Beyond. In I. Russell and A. Cochrane (Eds.). Art and archaeology: Collaborations, conversations, criticisms (pp. 231-50). Spring.
• Beauvais Lyons. Chancellor’s Professor of Art. (2022, September 14). 50 years ago, an artist convincingly exhibited a fake iron age civilization – with invented maps, music and artifacts. The Conversation. Retrieved June 22,2023, from https://theconversation.com/50-years-ago-an-artist-convincingly-exhibited-a-fake-iron-age-civilization-with-invented-maps-music-and-artifacts-189026
• Bozkurt, N. (2020). Sanat ve estetik kuramları. Sentez Yayıncılık.
• Bozok, B. (2018). Görsel Sanatlar ve arkeoloji işbirliği ile gerçekleştirilen kültürel miras eğitiminin öğrencilerin başarı ve tutumlarına etkisi. [Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Erişim Tarihi: 22.06.2023. https://tez.yok.gov.tr/
• Britannica, A. (1986). Arkeoloji. Ana Britannica. Cilt 2. Ana Yayıncılık.
• Burke, P. (2000). Rönesans (Ö. Akpınar, Çev.). Babil Yayınları.
• Can, B. & M. I. (2013). "Arkeoloji” ve “Sanat Tarihi” bilimlerinin kurumsal ve kuramsal birlikteliği üzerine. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(25), 170-177.
• Derrida, J. (1973). Speech and phenomena (D. B. Allison & N. Garver, Çev.). Northwestern University Press.
• Giderer, H. E. (2003). Resmin sonu. Ütopya Yayınevi.
• Kadıoğlu, Ş. (2022). Rüyanın mekânından mekânın rüyasına. Frankofoni, 41, 19-43.
• Kara, D. (n.d.). 4. Katman. Devabil Kara Portfolyo. https://devabilkara.com/portfolio/4-katman/
• Özen, Y. A. (2006). Plastik sanatlarda arkeolojik bulgular ve etkileri. [Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erişim Tarihi: 22.06.2023. https://tez.yok.gov.tr/
• Patten, D. (2014) Light. [ONENESS]. Taskscape, & Taskscape. Erişim Tarihi: 4 Haziran 2023 https://reinhardtoneness.com/tag/light/
• Richard, K. M. (2014). Yeni bir bakışla Derrida. (Z. Talay, Çev.). Kolektif Kitap Yayınları.
• Vilches, F. (2007). The art of archaeology: Mark Dion and his dig projects. Journal of Social Archaeology,7(2), 199-223. https://doi.org/10.1177/1469605307077480
• Vingopoulou, I. (2014). - travellers’ views - places – monuments – people southeastern europe – Eastern Mediterranean – greece – asia minor – southern italy, 15th -20th century. Retrieved June 23,2023, from https://eng.travelogues.gr/collection.php?view=171
• Wullschlager,J. (2009). The art of Anselm Kiefer rises from the ruins. Subscribe to read. Financial Times. Retrieved June 23,2023, from https://www.ft.com/content/80b23f64-6764-11de-925f-00144feabdc0