Çağdaş Fotoğraf Sanatında Gözetim ve Mahremiyetin Teşhiri: Michael Wolf Örneği

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 134 - 153, 27.06.2023

Serpil Yılmaz

Öz

Yirmi birinci yüzyılda insan, her geçen gün daha fazla kontrol altına alınabilen bir tüketim nesnesine dönüşmüştür. Dünyayı saran dijital gözetimle, bireylerin özel hayatlarına varıncaya kadar her şeyden veri elde edilmektedir. Bu sistem, özellikle Web 2.0 teknolojileriyle geleneksel baskıcı gözetimi gönüllülük esasına dayanan bir gözetime dönüştürmüştür. Bu çalışmanın amacı, dijital medya araçları ile mahremiyetin nasıl teşhir edildiğine dikkat çekmektir. Bu amaç doğrultusunda Michel Foucault'nun panoptikon kavramı ışığında, omniptikona dönüşen bu teşhir görsel bir analizle ele alınmıştır. Çalışma, çağdaş sokak fotoğrafçısı Michael Wolf’un Google Sokak Görüntüleri’nden elde ettiği fotoğraflar ile sınırlandırılmıştır. Fotoğraf incelemesi, gözetimin çağdaş fotoğraftaki yansımalarının farklı bir bağlamda tartışılabilmesi ve yeni bir bakış açısı sunma olanağı vermesi açısından önem taşımaktadır. Buradan yola çıkarak, Çağdaş fotoğraf eserlerinde mahremiyet konusunda sergilenen tutum ortaya konacaktır. Dünyada genel kabul gören etik değerlerin dönüşümünü görebilmek açısından bu çalışmanın farkındalık yaratması beklenmektedir. Bu çalışmada, Wolf'un Google Sokak Görüntüleri’nden elde ettiği fotoğraflardan örnekler dijital gözetim çerçevesinde analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Medya, Çağdaş Fotoğraf, Gözetim, Omniptikon, Mahremiyet, Mahremiyet

Kaynakça

• Bauman, Z. (2010). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları (A. Yılmaz, Çev.; 3. Basım). Ayrıntı Yayınları.
• Bentham, J. ve diğ. (2016). Panoptikon: Gözün iktidarı (Çoban, B. ve Z. Özarslan Çev.; 2. Basım). Su Yayınevi.
• Bitirim Okmeydan, S. (2017). Postmodern kültürde gözetim toplumunun dönüşümü. Academic Journal Of International Technology, 8(30), 45-69. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1113745 British Journal of Photography (2011). https://petapixel.com/2011/03/09/michael-wolf-discusses-using-google-street-view-for-his-photography/, 18.12.2021
• Çakır, M. (2015). İnternette gösteri ve gözetim, eleştirel bir okuma. Ütopya Yayınevi.
• Douglas, M. ve Baron I. (1999). Tüketimin antropolojisi (E. A. Aytekin, Çev.). Dost Kitabevi.
• Eagleton, T. (2015). Postmodernizmin yansımaları (M. Küçük, Çev.; 3. Basım). Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2007). İktidarın gözü (I. Ergüden, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Mahremiyetin dönüşümü (İ. Şahin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Graw, İ. (2015). What is contemporary art?. (A. Boren, Çev.). E-Skop. http://www.e-skop.com/skopbulten/cagdas-estetik-cagdas-sanat-nedir/2718, 10.11.2021
• Gündüz, O. (2016). Toplumsal değişme ve mahremiyet algısı. Din, Gelenek ve Ahlâk Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyum Bildiri Kitabı (307-319). Ordu İlâhiyat Vakfı Yayınları.
• Han, Byung-Chul (2018). Şeffaflık toplumu (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
• Kawasaki, A. (2013). "Street photography on your smartphone". https://www.dpreview.com/articles/4754462108/street-photography-tips-for-smartphone, 07.12.2018
• Kordic, A. (2015). "Contemporary photography - The evolution and exciting discoveries". Widewalls. https://www.widewalls.ch/the-evolution-of-contemporary-photography/, 15.11.2021
• Köhler, M. (1995). Constructed realites: The art of staged photography. Edition Stemmle.
• Lyon, D. (2006). Theorizing surveillance: The panopticon and beyond. Routledge.
• Özel, Z. (2006). Postmodern dönem fotoğraf sanatında kendine mal etme: Sherman, Morimura, Ungun. Selçuk İletişim, 4(2), 158-174. http://josc.selcuk.edu.tr/article/view/1075000256, 25.11.2021
• Satkın, M. B. (2017). Sokak fotoğrafçılığında yeni bir mecra: Instagram. Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 431-451. United Nations (2009). "Exhibit of best press photographs from 2008 opens at un headquarters on 8 july". Paragraf 4. https://www.un.org/press/en/2009/note6209.doc.htm, 14.12.2021
• Veblen, T. (2005). Aylak sınıfın teorisi (Zeynep G. ve A. Cumhur, Çev.). Babil Yayınları.
• Wolf, M. (2010). "Series of unfortunate events". Street view series, Peperoni Book. http://photomichaelwolf.com/#asoue/36, 22.10.2021
• Wolf, M. (2011). Michael Wolf: A series of unfortunate events presented by google street view. http://reelfoto.blogspot.com/2011/09/michael-wolf-series-of-unfortunate.html, 17.11.2018
• Yanık, A. (2017 Eylül). Bir süper panoptikon olarak yeni medya: Yeni medya ışığında gözetimin eleştirisi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 784-800. https://doi.org/10.19145/e-gifder.316537
• Yaykın, M. (2008). "Fotoğrafta etik sorunu". BirGün Gazetesi. https://www.birgun.net/haber-detay/fotografta-etik-sorunu-15701.html, 18.11.2021