Resimli Çocuk Kitaplarında Soyutlama ve Antropomorfik Yaklaşımlarla Kavram Anlatımı ve Karakter Tasarımı Örneği

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 21, 30.12.2023

Nura Aliosman , Ezgi Karaata

https://doi.org/10.29228/sanat.26

Öz

Resimli çocuk kitapları; henüz okuma yazma bilmeyen, kavramları ilk kez öğrenme aşamasında çocuklara yönelik görsel anlatımlarıyla tercih edilen, başlıca eğitim materyalleridir. Kavram anlatımında temel eleman olarak kullanılan kitap illüstrasyonları; çocuğun görme duyusu ile gördüğünü anlama yetisinin gelişmesine yardımcı olmakta, çocuğu benzerlikler ve farklılıklar hakkında düşünmeye yöneltmektedir. Çocuk, etrafını saran somut ve soyut kavramları yavaş yavaş algılamaya başlamaktadır. 1700’lü yıllardan beri gelişerek günümüzde son haline ulaşan resimli çocuk kitaplarının temel amacı, “kavram öğrenimini kolaylaştırmak için çocukların dünyalarına uygunluk” olarak ifade edilebilir. Resimli çocuk kitaplarındaki bu uygunluğu sağlayan naif sanat ve folk sanat iki ana akım olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, ‘soyutlama ve antropomorfik*’ yaklaşımlar da kavramları etkili bir şekilde ifade etme özellikleriyle ve sanata ilişkin yaratıcı anlatım işlevleriyle; çocukların düşünsel ve imgesel dünyalarına hitap edebilecek önemli alternatif üsluplar olarak sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

illüstrasyon, çocuk kitabı illüstrasyonu, soyutlama, antropomorfizm, kavram öğrenimi

Conceptual Expression and an Example of Character Design Using Abstraction and Anthropomorphic Approaches in Illustrated Children's Books

Öz

Illustrated children's books, primarily aimed at those who are in the process of learning concepts for the first time and do not yet know how to read and write, are preferred educational materials due to their visual narratives. The illustrations in these books, which are commonly used as the fundamental element in conceptual expression, help children develop their ability to understand what they see through their sense of vision and encourage them to think about similarities and differences. Children gradually begin to perceive the concrete and abstract concepts that surround them. Illustrated children's books, which have evolved since the 1700s and reached their current form, can be described as aiming to be 'suitable for children's worlds to facilitate concept learning.' Naive art and folk art are the two main streams used to achieve this suitability in illustrated children's books. In this study, the 'abstraction and anthropomorphic' approaches are also presented as significant alternative styles that can appeal to children's intellectual and imaginative worlds, with their effective expression of concepts and creative narrative functions related to art.

Anahtar Kelimeler

illustration, children, abstraction, anthropomorphism, concept learning

Kaynakça

• Aliosman, N. (2019). Okul öncesi resimli çocuk kitaplarında imgesel ve yaratıcı düşünce uyaranı olarak stilize illüstrasyon (Tez No. 584428) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi].YÖK Tez Merkezi.
• Al-Barezenji, L. I. ve Sulaiman, N. F. (2016). Literary models ın functional use and teaching of language. Proceedings of ADVED 2016 2nd International Conference on Advances in Education and Social Sciences, 242-243.
• Arnheim, R. (2018). Görsel düşünme (2. baskı) (R. Öğdül, Çev.). Metis Yayınları.
• Bayındır, N. (2013). Çocuklarda yaratıcılık ve geliştirilmesi. Eğiten Kitap.
• Berger, J. (2014). Görme biçimleri (21. baskı) (Y. Salman, Çev.). Metis Yayınları.
• Burkitt, E. (2004). Drawing conclusions from children's art. The Psychologist, 17(10), 566-569.
• Çankırılı, A. (2014). Çocuk resimlerinin dili (3. baskı). Zafer Yayınları.
• Epley, N., Waytz, A., & Cacioppo, J. T. (2007). On seeing human: a three-factor theory of anthropomorphism. Psychological Review, 114(4), 864-886. https://doi.org/10.1037/0033-295X.114.4.864
• Ergen, E. (2009). Kavramların algılatılmasında resimli çocuk kitaplarının rolü bağlamında “simyacının hediyesi” öyküsü için çocuk kitabı tasarımı (Tez No. 257059) [Sanatta yeterlilik tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Folk art. (t.y.). https://courses.lumenlearning.com/culturalanthropology/chapter/folk-art/
• Günçe, G. (1974). Çocukta zihin gelişimi: Piaget’in kuramına toplu bir bakış. Baylan Matbaası.
• Kantemir, E. (1992). Çocuk kitapları sorunu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(1), 191-202. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000607
• Klausmeier, H. J., Allen, P. S. (1978). Cognitive development of children and youth, a longitudinal study. Academic Press.
• Mamur, N. (2012). Görsel sanatlar eğitiminde nitel araştırmalar için bir doküman: Portfolyo. Eğitim ve Bilim, 37(165), 1-14.
• Painter, C., Martin, J. R., Unsworth, L. (2012). Reading visual narratives: image analysis of children’s picture books. Equinox Publishing Ltd.
• Parsa, A. F. (2004). İmgenin gücü ve görsel kültürün yükselişi. ResearchGate, https://www.researchgate.net/publication/308785296_Imgenin_Gucu_ve_Gorsel_Kulturun_Yukselisi
• San, İ. (1992). Yaratıcılık, iki düşünce biçimi ve çocuğun yaratıcı eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(1), 177-190. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000618
• Sever, S. (2017). Çocuk ve edebiyat (9. baskı). Tudem Yayınları.
• Simatwa, E. M. W. (2010). Piaget’s theory of intellectual development and its implication for instructional management at presecondary school level. Educational Research and Reviews, 5(7), 366-371.
• Wadsworth, B. J. (2015). Piaget’nin duyuşsal ve bilişsel gelişim kuramı (M. Kandemir, A. Kaşkaya ve M. Palancı, Çev.). Pegem Akademi Yayınları.
• Wigan, M. (2012). Görsel illüstrasyon sözlüğü. (M. E. Uslu, Çev.). Literatür Kitabevi.
• Yöndem, D. ve Taylı, A. (2014). Eğitim psikolojisi: Bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Tarcan Matbaacılık Yayın Sanayi.