Şiir ve İllüstrasyon Arasındaki Etkileşim Açısından Bir Bennudur İstanbul ve SOARH Kitaplarının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 23 - 45, 28.06.2024

Ezgi Karaata

https://doi.org/10.29228/sanat.37

Öz

Bu çalışma, şiir ve illüstrasyon arasındaki etkileşimi analiz ederek, iki sanat dalı arasındaki ilişki sonucu kurulan bağlantıları tanımlamayı amaçlamaktadır. Çalışmanın odağına “Bir Bennudur İstanbul” ve “SOARH” adlı illüstrasyonlarla birlikte tasarlanan iki şiir kitabı örneklem olarak alınmıştır. Bu seçimin nedeni, her iki eserin farklı dil ve ifade tarzları, farklı temaları, özgün ve evrensel bakış açılarıyla şiir ve illüstrasyonun birbirini tamamlamasına örnek teşkil etmeleri; ayrıca eserlerin sanatçılarının, kendi kimliklerini ve deneyimlerini, şair-illüstratör iş birliği ile oluşan bu kitaplara yansıtmış olmalarıdır.

Kitaplar, şiir ve illüstrasyon arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla a/r/tografi yöntemine dayanarak incelenmiştir. Çalışmada, a/r/tografi yöntemi, sanat, araştırma ve eğitmenlik arasındaki bağlantıları keşfetmek için güçlü bir araç olarak kullanılmıştır. “SOARH” kitabının illüstratörü, “Bir Bennudur İstanbul” kitabının illüstratörünün lisans eğitiminden öğrencisi olmuştur. Kitapların illüstratörleri sanatçı/ araştırmacı/eğitimci kimliklerine sahiptir ve ilişkileri, a/r/tografi yönteminin eğitimdeki önemine dikkat çekmektedir çünkü öğretmen-öğrenci ilişkisi, sanatsal etkileşimin kuşaklar boyunca devamını sağlamaktadır. Çalışma sonuçları, sanatçıların eserlerini analiz etmelerinin önemli olduğunu ve a/r/tografi yönteminin bu ilişkileri keşfetmede güçlü bir araç olduğunu ortaya koymakta ve sanatsal iş birliklerinin evrensel ve zamansız niteliğini öne çıkararak, mirası geleceğe taşımanın önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

illüstrasyon, şiir, sanat, edebiyat, sanatsal iş birlikleri

Kaynakça

• Alkan, E. (2005). Şiir sanatı. İnkılap Yayınevi.
• Anar, T. (2021). Nazım Hikmet şiirinde ekfrasis. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 137-162.
• Andı, K. (2006). Servet-i Fünûn mecmuası. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 533-544.
• Aristoteles. (1987). Poetika. Remzi Kitabevi.
• Bakırcı, F. (2019). İkinci yeni şairleri ve güzel sanatlar [Yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi].
• Canvas Rebel. (2023, Ekim 9). Meet Edú Newbon. https://canvasrebel.com/meet-edu-newbon/
• Dallıoğlu, A. (2021). İkonografik görsellerin anlam ve sembolleri üzerine sanat temelli eğitim araştırma yöntemi: A/R/Tografi [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi].
• Ekrem, R. M. (1896, Ekim 22). Koparma. Servet-i Fünun Dergisi. Sayı 293, 105. Mayıs 2023 tarihinde http://www.servetifunundergisi.com/koparma/ adresinden edinilmiştir.
• Erbay, E. (2019). Recaizade Mahmut Ekrem: Bir tablo üç şiir. Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi, 206-228.
• Ercivan Zencirci, D., Kabakçı, E., & Köseoğlu, K. (2023). Şiirden baskı resme yansımaların ekfraktik incelemesi. İdil Dergisi, 292-305.
• Evi, P. S. (2019, Mayıs 3). Büyük ustalardan tablolar. Portakal Sanat ve Kültür Evi http://www.rportakal.com/Article.aspx?PageID=20&ArtId=231
• Fikret, T. (2019, Nisan 28). “Bir levha için” resim altı şiir. Mayıs 2023 tarihinde Servet-i Fünûn Dergisi http://www.servetifunundergisi.com/sanayi-i-nefiseden-tablo-hayran/ adresinden edinilmiştir.
• Foucault, M. (1994). Kelimeler ve şeyler. İmge Kitabevi.
• Güneş, N., Aksoy, Ş., & Özsoy, V. (2022). Sanat temelli bir araştırma yöntemi: Yaşayan sorgulama olarak a/r/tografi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 291-303.
• Kadıköy Gazetesi. (2010, Ocak 18). Nazan Erkmen’in başarılı illüstrasyon sergisi. https://kadikoygazetesi.com/2454-nazan-erkmen%E2%80%99in-basarili-
• Karaata, E. (2018). Nazan Erkmen illüstrasyonlarında Anadolu ve Mezopotamya sanatının etkisi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 33-38.
• Karaca, A. (2010). İkinci yeni şiiri ve resim. Turkish Studies- International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 281-312.
• MaiMonday, J. (2023, Haziran 12). Catch a thought-provoking exhibit at Time Out Market Chicago this month. Time Out. https://www.timeout.com/chicago/news/catch-a-thought-provoking-exhibit-at-time-out-market-chicago-this-month-061223
• Newbon, E. (2020). SOARH. Independently published.
• Ozan, S. (2011). Bedri Rahmi Eyüboğlu şiirinde görsellik [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Özgül, M. K. (1997). Resmin gölgesi şiire düştü, Türk edebiyatında tablo altı şiirleri. Yapı Kredi Yayınları.
• Özpalabıyıklar, S. (2003). A’ dan Z’ ye İlhan Berk. Yapı Kredi Yayınları.
• Sarıalioğlu, K. (2013). Modern Türk edebiyatında şiir ve felsefe ilişkisi [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Şenödeyici, Ö. (2008). Osmanlı görsel şiirleri II- şiir çizmek sanatı ve geometrik şekillerde denge. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 543-565.
• Ulus, H. (2022). Güzel sanatların ortak dili: Plastik sanatlar ve edebiyat ilişkisi. Edebiyatın sanatlar arası ilişkileri içinde (s. 109-128). Paradigma Akademi.
• Ünver, S. (1958). Leylek Dede “Dede Stork”. İsmail Akgün Matbaası.
• Vinci, L. d. (2015). Paragone- sanatların karşılaştırılması. Notos Kitap.
• Yüce, Ş. (2010). Bir Bennudur İstanbul. Doğan Egmont.