Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Beceri Ve Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2005, Sayı: 14, 19 - 34, 01.12.2005

Birol Alver

Öz

Bu araştırmada, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan öğrencilerin empatik becerileri ve karar verme stratejileri incelenmiştir. Araştırmanın evreni, Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı’nda 2003-2004 öğretim yılında öğrenim gören üniversite öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırma örneklemi, bu evrenden seçkisiz (random) olarak belirlenen toplam 171 kişiden meydana gelmiştir. Araştırmada, bireylerin empatik becerileri ile ilgili veriler Dökmen (1988) tarafından geliştirilen Empatik Beceri Ölçeği- B Formu; karar verme stratejileri ile ilgili veriler ise Kuzgun (1992) tarafından geliştirilen Karar Stratejileri Ölçeği ile toplanmıştır. Cinsiyete göre, empatik beceri puan ortalamaları arasında kızların lehine, bağımsız ve içtepisel karar verme stratejisi puan ortalamaları arasında erkeklerin lehine anlamlı bir farklılaşma olduğu; cinsiyete göre mantıklı karar verme ve kararsızlık puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılaşma olmadığı bulunmuştur. Yaş gruplarına göre mantıklı karar verme ve kararsızlık puan ortalamaları arasında 17-21 yaş grubunun lehine anlamlı bir farklılaşma olduğu; yaş gruplarına göre empatik beceri, bağımsız ve içtepisel karar verme stratejisi puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılaşma olmadığı bulunmuştur. Sınıf düzeylerine göre empatik beceri, mantıklı ve içtepisel karar verme puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu; yaş gruplarına göre bağımsız karar verme ve kararsızlık puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılaşma olmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi, empatik beceri, karar verme stratejileri

The Emphatic Skills and Decision-Making Strategies of the Students of the Department Of Guidance and Psychological Counseling, Faculty Of Education Were Studied

Öz

In this research, the emphatic skills and decision-making strategies of the students of the Department of Guidance and Psychological Counselling, Faculty of Education were studied. The research covers the students of Kazım Karabekir Education Faculty, Atatürk University of the academic year 2003-2004. The sample of the research includes 171 persons based on a random selection. The data of this research were collected with Scale for Emphatic Skill Form-B developed by Dökmen (1988) and Scale for Decision Strategies by Kuzgun (1992). Besides Personal Information Form prepared by the researcher himself was benefited from order to obtain information releated to several variables. For the analysis of the data obtained t test and Variance Analysis (One Way Anova) As the result of the research, these findings were found: Based of difference of gender, as for the scores for empathic skills was found in favour of the students of male, as for the scores for spontenaous and independent decision-making strategies a meaningful difference was found in favour of the students of girl; based of difference of gender, as for the scores for the logical decision-making strategy and indecision a meaningful difference could not be found. Based of difference of age groups, as for the scores for logical decision-making strategy and indecision was found in favour of the 17-21 age group, based of difference of age groups, as for the scores for the empathic skills, spontenaous and independent decision-making strategies a meaningful difference could not be found. Based of difference of level of class as for the scores for the empathic skills, logical and spontenaous decision-making strategies a meaningful difference was found, based of difference of level of class as for the scores for the independent decision-making strategy and indecision a meaningful difference could not be found.

Anahtar Kelimeler

Psychological counsellig and guidance education, empathic skills, decision-making strategies

Kaynakça

• Akkoyun, Füsun. “Empatik Eğilim ve Ahlaki Yargı”, Psikoloji Dergisi, Cilt: 6,1987.
• Akçalı, Özge. Kaygı Seviyesinin Empatik Beceri Üzerindeki Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi, Đstanbul, 1991.
• Altekin, Figen. Tiyatro, Đç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümlerindeki Öğrencilerin Empatik Beceri Düzeylerinin Karşılaştırılması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1995.
• Alver, Birol. Bireylerin Uyum Düzeyleri Đle Empatik Becerileri Arasındaki Đlişkiler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1998.
• Ataşalar, J. Üniversite Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine, Cinsiyet ve Yaşlarına Göre Kendini Açma Davranışları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.
• Batson. C:D. How social an animal? 45, 1990.
• Bilgin, A. Grup Rehberliğinin ve Grupla Psikolojik Danışmanın, Lise Öğrencilerinin Anne - Babalarından Bağımsız Meslek Kararı Verme Davranışına Etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1995.
• Bozkurt, A. Cinsiyetleri, Fakülteleri ve Uyum Düzeyleri Farklı Hacettepe Üniversitesi Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeyleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1997.
• Brack, G.; La Clave, L. and Wyatt, A.S. “The Relationship of Problem Solving and Reframing to Stress And Depression in Female College”, Journal of College Student Development, 33, 124-131. 1992.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları. Ankara, 2000.
• Chu, PC. and Spires. EE. “The Joint Effects of Effort and Quality on Decision Strategy Choice With Computerized Decision Aids”, Decision Sciences, 31 (2), 2000
• Collingwood, T.R. “Retention and Retraining of Jnterpersonal Communication Skills”, Journal of Scinical Psychology, 27, 19
• Dilekmen, Mücahit Grupla Psikolojik Danışmanın Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutum ve Empatik Beceri Düzeylerine Etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum,1999.
• Dökmen, Üstün, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Rehberlik Merkezi’nde Sürdürülmekte Olan Psikodrama Çalışması, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fak. Yayım, 1987.
• Dökmen, Üstün, “Empatinin Yeni Bir Modele Dayandırılarak Ölçülmesi ve Psikodrama Đle Geliştirilmesi”, A.Ü. Eğitim Bilimleri Dergisi: 21 (1- 2), Ankara, 1988.
• Dökmen, Üstün, “Yeni Bir Empati Modeli ve Empatik Becerinin Đki Farklı Yaklaşımla Ölçülmesi”, Psikoloji Dergisi: 7 (24), 1990.
• Eldeleklioğlu, Jale. Karar Stratejileri Đle Ana Baba Tutumları Arasındaki Đlişki, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.
• Erkuş, Adnan. Psikolojik Terimler Sözlüğü, Doruk Yayınları, Ankara, 1994. Ersever, H. Ö. Karar Verme Becerileri Kazandırma Programının ve Etkileşim Grubu Deneyiminin Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri Üzerindeki Etkileri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.
• Fittante, R. “Description of Measured Self-Actualization in two Kinds of Training Program tor Therapist”, Dissertion Abstracts Đnternational, 1988.
• Güçray. S.Songül, “Bazı Değişkenler, Algılanan Sosyal Destek ve Atılganlığın Karar Verme Sitilleri Đle Đlişkisi”, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2(9), 7-17, 1998.
• Hançerlioğlu, O., Ruh Bilim Sözlüğü, Remzi Kitapevi, Đstanbul, 1988.
• Heppner, P.R. ve Peterson, C.H. “The Development and Implications of a Problem-solving Inventory”, Journal of Counseling Psychology, 29 (l), 66-75, 1982.
• Heppner, P.P. and Anderson, W.P. “The Relationship Between Problem Solving Self-Appraisal and Psychological Adjustmerit”, Therapy and Research, 9 (4), 415-427, 1985.
• Ilbay, Azmi Bayram. Bireylerin Anksiyete, Empatik Beceri ve Đlişkili Özerklik Düzeylerinin Karşılaştırılması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2000.
• Kepçeoğlu, Muharrem. Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Özerler Matbaası, 8. Baskı, Ankara, 1992.
• Kesici, Şahin. Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stratejilerinin Psikolojik Đhtiyaç Örüntüleri ve Özlük Niteliklerine Göre Karşılaştırmalı Olarak Đncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Konya-2002.
• Kuzgun, Yıldız. Karar Stratejileri Ölçeği: Geliştirilmesi ve Standardizasyonu, VII. Ulusal Psikoloji Bilimsel Çalışmaları.: Türk Psikologlar Derneği, Ankara, 1993.
• Mann. L., Harmoni, R. and Power, C, “Adolescent Decision-marking: The Development of Competence”, Journal of Adolescence 12, 265-278, 1989.
• Nezu, A.M. “Differences in Psychological Distress Between Effective and Ineffective Problem Solvers”, Journal of Counseling Psychology, 32 (l),135-138, 1985.
• O'hare, M.M. and Beutell, N. J. “Sex Differences in Coping With Career Decision Making”, Journal of Vocational Behavior, 31, 174-181, 1987.
• Öner, Nagehan. Farklı Cinsiyet Rol Yönelimli Kız ve Erkek Üniversite Öğrencilerinin Empatik Beceri Düzeylerinin Karşılaştırılması, (Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2001.
• Payne, J.W., Bettman, J.R. and Johnson, E. J., The Adaptive Decision Maker, Cambridge University Press: New York, 330, 1993.
• Plous, S., The Psychology of Judgment and Decision Making, McGravv-Hill,New York, 302, 1993.
• Radford, M.H.B., Mann, L., Ohta, Y. and Nakane, Y. “Differences Between Australian and Japanese Students in Decisional Self-Esteem, Decisional Stress, and Coping Styles”, Journal of Cross-Cultural Psychology, 24 (3), 284-297, 1993
• Rogers, C. R., “The Interpersonal Relationship: The Core of Guidance”, Harvard Educational Review, 1962.
• Sinangil, H.K., Yönetici Adaylarında Karar Verme île Kaygı Đlişkileri, VII. Ulusal Psikoloji Bilimsel Çalışmaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği, 171-177, 1993. Squiver, W.R. “A Model of Empathic Understanding and Adherence to Theatsment Regimers Prectitoner-Patient Relationship”, Soc-SciMed-vol.30, No:3, 1990. Starcevic, V. and Piontek, C.M. “Empathic Understanding Revisited: Conceptualisation, Controversies, And Limitations”, American Journal Of Psychotherapy, 51(3), 317-328, 1997.
• Stephan, W. G. and Finlay, K., “The Role of Empathy in Improving Intergroup Relations”, Journal of Social Issues, 55(4), 729-747, 1999.
• Swait, J and Adamowich, W. “Choice Environment, Market Complexity and Consumer Behavior”, Organizational Behavior and Human Decision Processes.86 (2), 2001. Şeyhun, Herdemtaze, Karar Verme Becerileri Eğitim Programının Đlköğretim Son Sınıf Öğrencilerinin Karar Verme Becerilerine Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2000.
• Tiryaki, Mihri Gül, Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından Đncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
• Ünal, Gülten, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Eğilimlerinde Gözlenen Değişimler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi, Konya, 1997.
• Wispe, L. The Distinction between Sympathy and Empathy.50, 1986. Yeşilyaprak, Binnur. Eğitimde Rehberlik Hizmetleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2000