Zati Divanında Edebi Tenkid ve Değerlendirmeler

Yıl 2002, Sayı: 8, 0 - 0, 01.12.2002

PERVİN Çapan

Öz

Sultan Bâyezid devri şairlerinden olan Zâtî (ölm.953/1546), Balıkesirli'dir.Doğduğu şehirde çizmecilik yaparken,şiire heves ederek, İstanbul'a gider.Esaslı bir tahsili olmadığı hâlde, yaratılışındaki sanatkâr mizaç ve şiir kudretinin yüksekliği sebebiyle, kısa sürede kendisini üstad olarak kabul ettirir.Üstadlığını, gelişmiş şiir zevki ile Klasik Türk şiirinin kültür, sanat, dil ve terminolojisine olan âşinalığı, daima beslemiştir. Zâtî'nin Dîvânı'ndaki bazı gazellerde ortaya çıkan ve O'nun kendi şiirlerine dair yaptığı değerlendirmelerde kullandığı terminoloji, büyük ölçüde klasik şairlerin sanat görüşlerini yansıtacak özellikler taşır. Bu tebliğde, Zâtî Dîvânı'nda yer alan edebî tenkid ve değerlendirmeler eser,şair ve çevre başlıkları itibarıyla ele alınarak, Zâtî'nin klasik şiirin gelişimine, zevkine ve tenkid terminolojisine yaptığı katkı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zâtî, Klasik Türk şiiri, gazel, edebî tenkid ve değerlendirme

LITERARY CRITICISM AND EVALUATIONS IN ZATI'S DIVAN

Öz

Zâtî (died in 1546) who was one of the poets of Sultan Bâyezid age.He was from Balıkesir.While he was working as a shoemaker, he was interested in poetry and went to Đstanbul.Đn fact he had no education on poetry but his creative attitude and mood using poem quality in a high level indicated that everybody had to admit and admire him as a leading poet in a short time.In his career understanding of classical Turkısh poetry within culture, art, language and terminology always had an important stage. In Zâtî's Dîvân and some of his gazels reveal his own poems' evaluations and terminology he used carry out views of art on classical poets. In the communication, it has been worked out that literary criticism and evaluation on Zâtî's Dîvân on the light of poem, poet and surrounding headings with terminology contributed by Zâtî. On the other hand it is also examined that his contribution to the development of classical Turkish poetry, criticism and terminology of those components

Anahtar Kelimeler

Zâtî, classical Turkısh poetry, gazel, literary criticism and evaluation