XVIII. YÜZYILDA MUĞLA’DA DİNÎ VE SOSYAL YAPILAR

Yıl 2012, Sayı: 28, 74 - 113, 01.12.2012

Ertan Gökmen

Öz

Özet Bu çalışmada, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde bulunan 24 Hurûfât Defteri kullanılmıştır. Bu defterler 1691–1830 tarihleri arasını kapsamaktadır. Defterlerde Muğla ve köylerinde kurulan vakıflarla ilgili kayıtlar bulunmaktadır. Bu kayıtlarda vakıfların çeşitleri, nerede bulunduğu, görevlilerinin kimler olduğu, ne kadar ücret aldıkları belirtilmiştir. Genel olarak defterlerde, cami ve mescit gibi ibadethanelere, çeşme, kuyu ve sebilhâne gibi su yapılarına, medrese, mektep ve muallimhane gibi eğitim kurumlarına ait vakıflar vardır. Diğer yandan çalışmada vakıflar yanında Muğla’nın mahalleleri ve köyleri ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muğla, Menteşe, Vakıf, Hurûfât Defteri, Osmanlı, Batı Anadolu

RELIGIOUS AND SOCIAL STURUCTURES IN MUĞLA IN THE XVIIIth CENTURY

Öz

In this study, 24 hurûfât notebooks in Waqfs Archive have been used. These notebooks include dates between 1691–1830. There are records about the waqfs established in Muğla and its villages in notebooks. The types of waqfs, their locations and officers, how much fee paid to the waqf officers heve been dealt in these records. In general, there are waqfs of worship such as mosque and masjid, waqfs of water structures such as fountains and wells and sebilhane (public fountains) and waqfs of educational institutions such as medresse, mektep (school for children) and muallimhane (school for children) in notebooks. On the other hand, in this study it has been given knowledge about the districts and villages of Muğla.

Anahtar Kelimeler

Muğla, Menteşe, Waqf, Hurûfât Notebooks, Ottoman, Western Anatolia

Kaynakça

• Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, Hurûfât Defteri No: (Tarih sırasına göre) 1136, 1140, 1157, 1119, 1091, 1128, 1139, 1145, 1148, 1135, 1156, 1146, 1149, 1150, 1154, 1151, 1155, 558, 562, 561, 560, 569, 563, 559.
• Akalın, Ş. (2002). Kervansaray. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (25). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayını. (299-302).
• Akça, B. (2002). Sosyal-Siyasal ve Ekonomik Yönleri ile Muğla (1923-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
• Alkan, M. (2010). Türk Vakıf Tarihi Araştırmaları Açısından Hurûfât Defterleri: Adana Örneği. (Ankara 11-15 Eylül 2006). XV. Türk Tarih Kongresi Bildirileri 4 (1) Ankara: 825-842.
• Bakırer, Ö. (2006). Ortaçağda Muğla. Tarih İçinde Muğla. (Der. İlhan Tekeli), Muğla: Belediyesi Yayınları 1. (10-15).
• Baykara, T (1990). Osmanlı Taşra Teşkilatında XVIII. Yüzyılda Görev ve Görevliler (Anadolu), Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayını.
• Buluç, S. (2006). İlkçağda Muğla. Tarih İçinde Muğla. (Der. İlhan Tekeli). Muğla: Belediyesi Yayınları 1. (1-9).
• Çelebi, E. (1984). Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. (9-10). (Sadeleştiren Mümin Çevik). İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• Çınar, A. A. (2010). Muğla Karabağlar Yaylası (Tarih, Toplum ve Kültür. Muğla: Belediyesi Yayınları 6.
• Eroğlu, Z. (2011). Muğla Tarihi.Muğla: Muğla Belediyesi Yayını 7.
• Eyice, S. (1997). Hamam. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (15). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayını. (402-430).
• Faroqhi, S. (2006). Menteşeoğullarından Osmanlılara Muğla. Tarih İçinde Muğla. (Der. İlhan Tekeli). Muğla: Muğla Belediyesi Yayınları 1. (16- 33).
• Kayar, T. (2008). Muğla’da Güz Baharı İstanbul: Heyomola Yayınları.
• Mete, Z. (2007). Muğla. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (30). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayını.
• Mete, Z. (2004). XV. ve XVI. Yüzyıllarda Muğla ve Yöresi. (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı.
• Sevim, A. Ve Yücel Y. (1989). Türkiye Tarihi, Fetih, Selçuklu ve Beylikler Dönemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
• Sevin V. (2007). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Uykucu, E. (1968). İlçeleriyle Birlikte Muğla Tarihi (Coğrafyası ve Sosyal Yapısı). İstanbul: As Matbaası.
• Uzunçarşılı İ. H. (1988). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu ve Karakoyunlu Devletleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.