İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERS KİTABINDAKİ GÖRSEL ÖGELERİN ÖĞRENMEDE KALICILIĞA ETKİSİ

Yıl 2011, Sayı: 27, 45 - 68, 01.12.2011

Serpil Demirezen

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabında yer alan fotoğraf, resim ve haritalarla konuları ilişkilendirme ve konuları hatırlama düzeylerini ortaya koymaktır. Araştırma 2011- 2012 eğitim öğretim yılı sonunda Ankara merkezde yer alan orta sosyoekonomik düzeydeki bir ilköğretim okulunun 8. sınıf öğrencilerinden 38 erkek 33 kız öğrenci olmak üzere toplam 71 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri doküman incelemesi tekniği ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuş ve öğrenci cevaplarından doğrudan alıntılarla desteklenmiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabında yer alan resim, fotoğraf ve haritalar kullanılarak, “olaylar, kişiler, haritalar ve kronoloji” kategorilerini içeren bir soru formu oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda çalışma grubundaki öğrencilerin görsel ögelerle konuları ilişkilendirmede başarılı oldukları ve görsel ögelerle, öğrendiklerini daha kolay hatırladıkları söylenebilir. Çalışma grubundaki öğrencilerin yazılı sınavlarda konuları hatırlamalarına oranla görsel ögelerle sorulan konuları daha fazla ve daha rahat hatırladıklarını söylemek mümkündür. Bu araştırma sonuçları bize, tarih ders kitaplarındaki resim, fotoğraf ve harita kullanımının öğrencilerin öğrenmesine ve öğrenmede kalıcılığa olan katkısını göstermesi bakımından önemlidir. Bu doğrultuda araştırma sonuçlarının öğretmenlere ve ders kitabı yazarlarına yol göstermesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnkılâp Tarihi, Atatürkçülük, fotoğraf, resim, harita, öğrenmede kalıcılık

THE EFFECT OF THE VISUAL ELEMENTS IN THE HISTORY OF TURKISH REVOLUTION AND KEMALISM COURSE BOOK ON THE RETENTION OF LEARNING

Öz

The aim of this study is to analyze the abilities of the eight-grade primary students in associating the photographs, the pictures and the maps in the course book with the subjects and in remembering these subjects. The study was carried out with 71 eight-grade students (38 male and 33 female) from a primary school that have a normal socio-economic status in the centre of Ankara. The qualitative research method was used in the study. The data of the study was collected with the document review technique. The data was also tested with the content analysis and supported by the direct quotations from the students’ answers. A question form containing the categories of ‘events’, ‘people’, ‘maps’ and ‘chronology’ was created by using the pictures, photographs and maps in The History of Turkish Revolution and Kemalism course book by the researchers as a data collection tool. According to the results of the study, it can be said that the students in the working group were successful in associating the visual elements with the subjects and they remembered what they learned more easily with visual elements. It can be said that the students in the working group were more successful and relaxed in remembering subjects with visual elements than written exams. This study have a crucial role because the results of the study show that using pictures, photographs and maps in history coursebooks contributes to students’ learning and retention of learning. In this way the results of the study can guide teachers and writers of course books.

Anahtar Kelimeler

The History of Turkish Revolution, Kemalism, photograph, picture, map, retention of learning

Kaynakça

• Akbaba, B. (2005). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(1), (s. 185-197).
• Altıkulaç, A. (2008). 8. Sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde Bir Öğretim Tekniği Olarak “Drama”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ata, B. (2002). Tarih Öğretimi Hakkında. Milli Eğitim Dergisi. (s. 153-154) http://www.meb.gov.tr/Erişim tarihi:15 Mayıs 2007
• Çilenti, K. (1991). Eğitim Teknolojileri ve Öğretim (1.Baskı). Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. ve Yağcı, E. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (1.Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Erkmen, N. (1996). Çocuk Kitabı Resimleri. S. 37, Nisan. İstanbul: Art Dekor.
• Felton, R.,G. andAllen, R.,F. (1990). Using Visual Materials as HistoricalSources: A model forStudyingStateandLocalHistory.TheSocialStudies, March/April, v81, n2, (pp: 84-87).
• Garcia, J. andMichaelis, J. U. (2001). SocialStudiesForChildren. (12 th Edition), USA: Allynand Bacon.
• Gökkaya, K. (2003). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Görsel Materyallerin Kullanımına Bir Örnek: Fotoğraf. C. Şahin (Ed.).Konu Alanı Ders İnceleme Kılavuzu (s.145-155). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Güneş, F. (2002). Ders Kitaplarının İncelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları. Işık, H. (2008). Tarih Öğretiminde Doküman Kullanımının Öğrencilerin Başarılarına Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi,16 (2), (s. 389-402).
• Keser, H. (2004). İlköğretim 4. Sınıf Bilgisayar Ders Kitaplarının Görsel Tasarım İlkelerine Göre Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), http://www.tebd.gazi.edu.tr/c2s3.html Erişim tarihi:24.06.2012
• Liman, S. (2007).İlköğretim I. Kademe Ders Kitabı İllüstrasyonlarının Tasarım İlkelerine Ve Öğrencilerin Algı Düzeyine Uygunluğu.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• MEB. Komisyon (2009). Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük. İstanbul: M.E.B. Devlet Kitapları.
• Özdemir, K.C.(2006).İlköğretim Hayat Bilgisi Sosyal Bilgiler Müfredatlarının Tarih Konularında Eğitim Materyali Olarak Resmin Kullanılması.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Shoob, S. andStout, C. (2010). TeachingSocialStudiesTodayTeachingSocialStudiesTodayProfessional Development forSuccessfulClassrooms. Shell Education. Tonga, D. (2007).İlköğretim 5. Sınıf MEB Sosyal Bilgiler Ders Kitabında Yer Alan Görsel Materyallerin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Tüzün, H. (2008). İlköğretim 8.Sınıf T.C. İnkılâp Tarihi Ve Atatürkçülük Ders Kitabında (MEB Yayınları) Atatürkçülük Bölümünün Görsel Materyallerle Öğretilmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ulusoy, K. (2009). Lise Öğrencilerinin Tarih Dersinin İşlenişi İle İlgili Düşünceleri (Ankara Örneği). Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,18 (1), (s. 417–434).
• Ulusoy, K. ve Gülsüm, K. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Tarih Ve Coğrafya Konuları İşlenirken Öğretmenlerin Materyal Kullanma Durumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 10 (2), (s. 85-99).
• Yalın, H.İ. (2003). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (8. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek. H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları
• Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çağdaş Çözüm Önerileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2),(s. 181-190).