ÖRGÜTLERDE KİŞİLERARASI İLİŞKİLERDE BİR PROBLEM: PSİKOLOJİK YILDIRMA (AKTÖRLERİN VE KURBANLARIN İLETİŞİM DAVRANIŞLARI)

Yıl 2010, Sayı: 24, 45 - 66, 01.12.2010

Ayşen Temel Eginli Selin Bitirim

Öz

Psikolojik yıldırma, son yıllarda birçok ülkede insan kaynakları profesyonelleri, iletişim uzmanları, yönetim bilimcilerin odak noktası haline gelmiştir. Psikolojik yıldırmanın tanımlanması öncelikle tespit edilmesini kolaylaştırmakta, tespit edilmesi ise psikolojik yıldırmayı ortaya çıkaran koşullarda değişimlerin yapılabilmesi açısından gerekli görülmektedir. Özellikle psikolojik yıldırmayı gerçekleştiren aktörlerin ve kurbanların iletişim biçimleri/davranışları ile ilgili bilgilerin edinilmesi, bir işyerinde psikolojik yıldırmanın varlığının kanıtlanması ve gerekli önlemlerin alınması açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte insanların diğerleri ile ilişkilerinde kendini güvende hissetmesi sağlıklı iletişim kurulması için önemli bir koşuldur. İlişkilerde sürekli ve aynı şekilde tekrar eden saldırılara dayalı yıkıcı iletişim biçimi uzun zaman içinde kişilerin psikolojik ve fiziksel sağlıklarının yıpranmasına neden olabilmekte, bu durum da hem işyeri hem de kişi açısından olumsuz sonuçlar yaratabilmektedir. Bu bağlamda çalışmada psikolojik yıldırma örgütlerde kişilerarası ilişkilerde ortaya çıkan bir problem olarak değerlendirilmekte, aktörlerin ve kurbanların iletişim davranışları aktarılarak, bu soruna yönelik iletişim odaklı çözüm önerilerine yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik yıldırma, aktörler, kurbanlar ve iletişim davranışları

A Problem In Interpersonal Relations at the Organizations: Psychological Mobbing (The Actors and the Victims’ Communication Behaviours)

Öz

Psychological mobbing has recently become the main focus of the professionals of human resources, the experts of communication, and management academicians in many countries. The description of psychological mobbing makes it easy to be determined, as for its determination, it is thought to be necessary in the aspects of making the changes in the condition which makes the psychological mobbing come out. It has great importance to get the information especially about the actors who do psychological mobbing and victims’ communication style / behaviors in terms of proving the existence of psychological mobbing at work and taking necessary precautions. In addition, it is an important condition for people feeling themselves safe to communicate with the others well in their relationships. The devastating communication style based on permanent attacks, repeated in the same way in relationships, may cause people’s physical and psychological health to get worn-out in the long term, and thus this condition may create negative results for both the workplace and the worker. In this concept, psychological mobbing in this study has been thought as a relationship and communication problem that exists in the organization and the suggestions of solution focused on the relation to this problem has been included, by being transferred of actors and victims’ communication behaviors.

Anahtar Kelimeler

Psychological mobbing, the mobbing actors and mobbing victims of communication behaviors

Kaynakça

• Archer, David (1999). “Exploring Bullying Culture in the Para-Military Organization”, International Journal of Manpower, 20 (1/2), ss. 94-105.
• Aydın, Şule ve Özkul Emrah (2007). “İşyerinde Yaşanan Psikolojik Şiddetin Yapısı ve Boyutları: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, ss. 169-186.
• Baldry, A.C. and Farrington D.P. (2000). “Bullies and Delinquents: Personal Characteristics and Parental Styles”, Journal of Community&Applied Social Psychology, 10, ss. 17-31.
• Beswick, Johanna, Gore Joanne, Palferman David (2004). “Bullying at Work: A Review of the Literature”, Healty&Safety Laboratory, http://www.hse.gov.uk./research/hsl_pdf/2006/hs/0630.pdf, Erişim Tarihi: 04.12.2009.
• Chappel ,Duncan ve Di Martino, Victorio (1998). Violence At Work, ILO Report. Craig, M. Wendy and Pepler, Wendy (2007). “Understanding Bullying: From Research to Practice”, Canadian Psychology, Vol. 48, No. 2, ss. 8693.
• Davenport N., Schwartz R.D., Elliott G.P. (1999). Mobbing, Emotional Abuse in the American Workplace, Ames lowa: Civil Society Publishing.
• Davenport, Noa, Schwartz Ruth D., Elliott, Gail P. (2003). Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz, (Çev: Osman Cem Önortay), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Einarsen, S. (2000). “Harrasment and Bullying at Work: A Review of the Scandinavian Approach”, Aggression and Violent Behavior, 5 (4), ss. 379-401.
• Einarsen, Stale (1999). “The nature and causes of bullying at work”, International Journal of Manpower, Vol. 20, No: ½, ss. 16-27.
• Field, Tim (2002). “There’s No Accounting for Bullying”, British Medical Journal, e Letters, 324, 7342, http://bmj.com/cgi/eletters/324/7342/878#21719, Erişim Tarihi: 04.12.2009.
• Göksel, Ahmet Bülend ve Yurdakul Nilay Başok (2002). Temel Halkla İlişkiler Bilgileri, İzmir: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayın No: 15.
• Güler, Burcu Kümbül (2006). Çalışma Hayatında Öğrenilmiş Çaresizlik, Ankara: Liberte Yayınları.
• Gündüz, H. Basri, Yılmaz, Ömer (2008). “Ortaöğretim Kurumlarında Mobbing (Yıldırma) Davranışlarına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri (Düzce İl Örneği)”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 179, ss. 269-282.
• Grunig E. J. (2005). Halkla İlişkiler ve İletişim Yönetiminde Mükemmellik, Çeviren: Elif Özsayar, İstanbul: Rota Yayınları.
• Hançer, M. (2004). İşletmelerde Verimliliği Arttırma ve İnsan Kaynakları, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Hoel, Helge ve Cooper Cary (2000). “Destructive Conflict and Bullying at Work”, Sponsored by the British Occupational Health Research Foundation (BOHRF), Manchester School of Management, University of Manchester Institute Science and Technology (UMIST), http://www.csren.gov.uk/UMISTreportHelgaHoel1.pdf, Erişim Tarihi: 04.12.2009.
• Hogh, Annie and Dofradottir, Andrea (2001). “Coping with bullying in the workplace”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), ss. 485-495.
• Kelly, Diane J. (2005). “Reviewing Workplace Bullying: Strenghtening Approaches to a Complex Phenomenon”, Journal of Occupational Health and Safety-Australia and Newzealand, 21 (6), ss. 551-564.
• Kök, Bayrak Sebahat (2006). “İş Yaşamında Psiko-Şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma Olgusu ve Nedenleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:16, ss. 433-448.
• Lewis, Duncan, Sheehan Michael ve Davies, Catherine (2008). “Uncovering Workplace Bullying”, Journal Workplace Rights, Vol. 13 (3), ss. 279299.
• Leymann, Heinz (1996). “The Content and Development of Mobbing at Work”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), ss. 165-184.
• Leymann, Heinz (1990). “Mobbing and Psychological Terror at Workplaces”, Violance and Victims, Vol. 5 (2), ss. 119-126.
• Liefooghe, Andreas P.D. and Davey, Kate Mackenzie (2001). “Accounts of workplaces bullying: The role of the organization”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), ss. 375-392.
• Monks, Claire P., Smith, Peter K., Naylor, Paul, Barter, Christine, Ireland, Jane L. and Coyne, Iain (2009). “Bullying in different contexts: Commonalities, differences and the role of theory”, Aggression and Violent Behavior, Vol. 14, No. 2, ss. 146-156.
• Notelaers, Guy, Einarsen, Stale, De Witte Hands, and Vermunt, Jeroen K. (2006). “Measuring exposure to bullying at work: The validity and advantages of the latent class cluster approach”, Work&Stres, October-December, 20 (4), ss. 289-302.
• Solmuş, Tarık (2005). “İş Yaşamında Travmalar: Cinsel Taciz ve Duygusal Zorbalık/Taciz (Mobbing)”, İş-Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, No: 245.
• Tınaz, Pınar (2006-a). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Tınaz, Pınar (2006-b). “Çalışma Yaşamında Psikolojik Bir Dram: Mobbing”, Toprak İşveren Sendikası Dergisi, Sayı: 71, ss. 1-13.
• Tutar, Hasan (2004). İşyerlerinde Psikolojik Şiddet, 3. Baskı, Ankara: Platin Yayıncılık.
• Vartia, Maarit V. (2003). “Workplace Bullying- A Study on the Work Environment, Wellbeing and Health”, Unpublished PhD Thesis, Helsingfors, http://ethesis.helsinki.fi/julkaisut/hum/psyko/vk/vartiavaanen/workplace.pdf, Erişim Tarihi: 04.12.2009.
• Voroney, J. (2005). “Workplace Bullying: A Cultural Perspective”, Culture of Peace Online Journal, 1 (1), ss. 21-30.
• Wornhamm, David (2003). “Descriptive Investigation of Morality and Victimization at Work”, Journal of Business Ethics, Netherlands, Vol: 45, ss. 29-40.
• Yaylacı, Gaye Özdemir (2006). “Organizasyonlarda Kişilerarası İlişkilerde Etki Taktikleri ve Kullanımına İlişkin Literatür Çalışması”, Ahmet Yesevi Üniversitesi Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Kış, Sayı: 36, ss. 93-112.
• Yılmaz, Abdullah, Özler Ergun Derya, Mercan Nuray (2008). “Mobbing ve Örgüt İklimi İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Güz-ISSN: 1304-0278, Cilt: 7, Sayı: 26, ss. 334-357.
• Yücetürk, Elif E. (2003). Bilgi Çağında Örgütlerin Görünmeyen Yüzü: Mobbing, http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=224, Erişim Tarihi: 07.12.2009.
• Zapf, Dieter (1999). “Organisational, Work Group Related and Personal Cause of Mobbing/Bullying at Work”, International Journal of Manpower, 20 (1/2), ss. 70-84.
• Zapf, Dieter and Einarsen, Stale (2001). “Bullying in the workplace: Recent trends in research and practice –an introduction”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), ss. 369-373.