ÇOCUK EDEBİYATI KİTAPLARINDA ŞİİRİN YERİ

Yıl 2009, Sayı: 23, 1 - 12, 01.12.2009

Nilgün AÇIK Önkaş

Öz

Şiir en eski anlatım biçimlerinden biridir. Şiir, kısa mısralardan oluşması ve ahenk yönü ile çocuğu nesirden farklı olarak etkiler. Şiir, çocukların algı dünyasına renk getirmesi ve onların hayal gücünü geliştirmesi bakımından oldukça önemlidir. Çocuklar, gelişimlerinin her döneminde şiire karşı olumlu tepki gösterirler; şiir dinlemekten, okumaktan ve ezberlemekten zevk alırlar. Çocukların şiirle ilişkisi önce dinlemekle başlar. Sonraları kendileri okuyarak veya ezberleyip, söyleyerek bu ilişkiyi sürdürürler. Okul öncesi çağdaki çocuklar, kafiyeli ve ritimli sözlere ilgi duyduklarından, şiirlerden çok hoşlanırlar. Çocuk edebiyatında şiir, çocukların dil becerilerini geliştirmelerinde, sözcüklerin büyüsünü ve dilin matematiğini kavramalarında önemli bir araçtır. Şiir vasıtasıyla dilin gücünden yararlanabilen çocuk, yaratıcı düşüncesini de geliştirir. Çocuğun gelişiminde bu derece önemli olan şiirlerin, çocuğa nasıl verileceğinin teorik boyutunu inceleyen çocuk edebiyatı kitaplarındaki şiir bölümlerinin niteliği, yol göstericilik açısından çok önemlidir. Bu doğrultuda, sınırlılıklarda belirtilen çocuk edebiyatı kitaplarındaki şiir bölümleri incelenip, bölümler karşılaştırılarak bu kısımların yeterliliği konusunda görüşler ileri sürülmüş ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Edebiyatı, Çocuk Şiirleri, Çocuk Edebiyatı Kitapları

The Place of Poetry in Child Literature

Öz

Poetry is one of the oldest ways of expression. As a poem consists of short verses and it has a particular tune, it has effects on children highly different from prose. Poetry is of great importance to bring color to children’s world of perception and to improve their imagination. In every phase of their development, children show positive reactions to poetry, they enjoy listening, reading and reciting a poem. Children’s interest in poetry first starts with listening poems. Then, they maintain their connection with poetry by reading and reciting poems. Pre-school children are attracted to poems as they like rhyme and rhythm. In child literature, poetry is an important tool to be used to improve the linguistic skills of children, to help them perceive the mystery of words and internalize the logic of the language. A child who can make use of the power of the language can improve his/her creative thinking. The quality of the poetry in sections of the books from the child literature that deal with the theoretical aspect of how poetry should be presented to children is of great importance in guiding children throughout their growth. In this context, the present study looks into the poetry sections of the books of child literature and then compares them in order to evaluate their adequacy.

Anahtar Kelimeler

Child Literature, Child Poems, Child Literature Books

Kaynakça

• Aksan, Doğan. (1993). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Şafak Yayınları, Ankara.
• Aksan, Doğan. (1993). Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Aksan, Doğan. (1999). Halk Şiirimizin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Akyol, Hayati. (2006). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri, Kök Yayıncılık, Ankara.
• Akyol, Hayati. (2005). Yeni Programa Uygun Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Arzu, F. Zehra. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Ölçümü ve Değerlendirilmesi, Tamamlanmış Yüksek Lisans Tezi, Muğla, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aşkun, Vehbi Cem. (2006). Çocuklara Şiirler, Elips Kitabevi, Ankara.
• Celal, Metin. (2002). Çocuk Şiirleri Antolojisi, Bulut Yayınları, İstanbul.
• Coşkun, M. Volkan. (2006). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Sesletim Sorunu, Türkçenin Çağdaş Sorunları, Divan Yayınevi, İstanbul.
• Coşkun, M. Volkan, Nilgün Açık Önkaş. (2004). İlk Öğretimden Orta Öğretime Geçişte Türkçenin Önemi, Orta Öğretimde Yeniden Yapılanma Sempozyumu, MEB Yayınları, Ankara.
• Coşkun, M. Volkan, Nilgün Açık Önkaş. (2006). Fonetik Laboratuvarı Destekli Edebiyat Öğretimi, 6. Uluslar arası Eğitim Teknolojileri Konferansı, Kıbrıs.
• Coşkun, M. Volkan, Nilgün Açık Önkaş, Didem Çetin. (2005). Prosodik Unsurların Şiir Okuma Yoluyla Kazandırılmasında Bilgisayarlı Öğretim, V. Uluslar arası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu, Sakarya.
• Coşkun, M. Volkan, Nilgün Açık Önkaş, F. Zehra Arzu. (2005). Türkçe Eğitiminde Sesli Okuma Becerisinin Psikolojik Temelleri, 14. Ulusal Eğitim Bilimleri Konferansı, Denizli.
• Çakmak Güleç Havise, Hulusi Geçgel. (2005). Çocuk Edebiyatı, Kök Yayıncılık, Ankara.
• Çotuksöken, Yusuf. (2002). Türkçe Üzerine Denemeler ve Eleştiriler, Papatya Yayıncılık, İstanbul.
• Deniz, Sabahattin, Sibel Tuna. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Türkçe Dersine Yönelik Tutumları: Köyceğiz Örneklemi, Milli Eğitim Dergisi, MEB Yayınları, Ankara.
• Gleason, J.B. (1989). Studying Language Development, Merill Publications Corp., Boston University.
• Güleryüz, Hasan. (2002). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı, Pegem Yayıncılık, Ankara.
• İnce, Vedat Martin. (2006). İlköğretim3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerilerinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi, Tamamlanmış Yüksek Lisans Tezi, Muğla, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İsen, Mustafa. (2001). Balkanlarda Türk Çocuk Şiiri Antolojisi, Grafiker Yayıncılık, Ankara.
• Oğuzkan, Ferhan. (2001). Çocuk Edebiyatı, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Öztürk, E. (2004). Cümle, Kelime Grupları ve Kelime Öğretimi, Türk Dili Dergisi, S.635.
• Sargın, Mustafa. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma Becerilerinin Değerlendirilmesi, Muğla İli Örneğinde, Tamamlanmış Yüksek Lisans Tezi, Muğla, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Stewig, J.W. (1981). Choral Speaking: Who Has The Time? Why Take The Time? Childhood Education. 57.
• Yalçın, Alemdar, Gıyasettin Aytaş (2002). Çocuk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Yalçın, Alemdar. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri, Akçağ Yayınları, Ankara.