KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN TESPİT EDİLMESİ: ANKARA İLİNDE FAALİYET GÖSTEREN BEŞ YILDIZLI OTEL İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2006, Sayı: 17, 39 - 65, 01.12.2006

Yasin Boylu Alptekin Sökmen

Öz

Konaklama işletmeleri de, diğer işletmeler gibi rekabet üstünlüğü sağlayabilmek ve gelirlerini artırabilmek için insan kaynaklarını daha etkin kullanmaya çalışmaktadırlar. Bu kapsamda örgüt kültürü, belirtilen amaçları gerçekleştirebilmek için stratejik bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Gerçekleştirilen araştırmada, Ankara ilinde faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinde örgüt kültürü uygulamalarının etkinliğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan araştırmada öncelikle ölçeğin güvenilirliği test edilmiş, daha sonra işgörenlerin ifadelere ve boyutlara yönelik cevap dağılımları incelenmiştir. Ayrıca, kültür boyutlarına ilişkin faktörlerin cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğinin de t-testi yardımıyla tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, elde edilen bulgulardan kadın işgörenlerin yapmış olduğu değerlendirmelerin, erkek işgörenlere oranla daha olumlu olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Örgüt Kültürü, Otel İşletmeleri, Ankara

Determining Organizational Culture in Lodging Operations: A Research in 5 Star Hotels of Ankara

Öz

Service firms, just like manufacturing firms try to utilize their human resources more efficiently to be able to boost their income and provide them with a competitive advantage. In that matter, organizational culture comes up as a strategical tool in order to achieve those goals. In the research that has been implemented, it has been aimed to figure out the efficiency of Organizational Culture in the five star lodging operations in Ankara. In the research, first of all, the reliability of the scale has been tested and then the answers of employees according to definitions and dimensions have been evaluated. In addition, it has been aimed to find out if the factors related to culture vary according to the gender with the help of the T-Test. In that scope, it has been found that female employees’ evaluations had more positively compared to male employees.

Anahtar Kelimeler

Culture, Organizational Culture, Lodging Operations, Ankara

Kaynakça

• Akıncı, Beril Z. (1997), “Örgüt Kültürü, Özellikleri ve Boyutları, Human Resources, No: 6.
• Akıncı, Beril Z. (1998), Kurum Kültürü ve Örgütsel İletişim, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Armstrong, Micheal. (1990), Management Processes and Functions, Blackwell Publishing, London. Bavendam, James. (2001), “Managing Job Satisfaction”,
• http://www.employeesatisfaction//specialreports.vol6.pdf.
• Berberoğlu, Güneş, İnan Özkalp ve Celil Koparal. (1998), Yönetim ve Organizasyon, Yayınları, Eskişehir. Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
• Bozkurt, Tülay. (1997), “İşletme Kültürü”, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi içinde, Editör: Suna Tevrüz, Türk Psikologlar Derneği ve Kalite Derneği Yayını, Ankara.
• Bowditch, James L. ve Anthony F. Buano. (1990), A Primer on Organizational Behavior, John Wiley and Sons, New York.
• Büyükuslu, Ali Rıza. (1998), Globalizasyon Boyutunda İnsan Kaynakları Yönetimi, Der Yayınları, İstanbul.
• Corporate Culture. (2006), htttp://www.auxillium.com/culture.shtml.
• Çakır, Melek ve Edip Örücü. (1999), “Üretim İşletmelerinde Örgüt Kültürünün Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13 (1).
• Çelik, Vehbi. (1997), Okul Kültürü ve Yönetimi, Pegem Yayınları, Ankara.
• Deal, Terrence ve Allan A. Kennedy. (1982), Corporate Culture, Reading Mass, Addison Wesley.
• Dinçer, Ömer. (1996), Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
• Erdem, Ferda. (1996), İşletme Kültürü, Friedrich-Nauman Vakfı ve Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Yayını, Ankara.
• Erdoğan, İlhan. (1991), İşletmelerde Davranış, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Gordon, Judith R. (1996), Organizational Behavior, 5th. Edition, Prentice Hall International Editions, New Jersey.
• Gürçay, Cemile. (1994), “İşletmelerde Örgütsel Kültürün Oluşumunda Etkili Olan Faktörler”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE, İzmir.
• Gürçay, Cemile. (2000), “İşletmelerde Örgüt Kültürü Faktörlerinin Farklı Boyutlarda http://www.copernic.com. Sektörel Farklılığın Etkisi”,
• Handy, Charles. (1993), Understanding Organizations, Penguin Books and Editions, London.
• Hatch, Mary J. ve Majken Schultz. (2001), “Are the Strategic Stars Aligned for Your Corporate Brand?”, Harward Business Review, February.
• Hellriegel, Don S., John W. Slocum ve Richard W. Woodman. (1995), Organizational Behavior, West Publishing Company, New York.
• Hicks, Herbert G. ve Ray C. Gullet. (1981), Organizasyonda Teori ve Davranış, Çeviren: Besim Baykal, İ.İ.T.İ.A. İşletme Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• Hodgetts, Richard. (1993), “A Conversation with Geert Hofstede”, Organizational Dynamics, Vol. 21 (4), Spring.
• Kemal, Ayhan. (2002), “İşletmelerdeki Örgüt Kültürünün, Toplam Kalite Yönetimine Yatkınlığı Açısından Değerlendirilmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE, İzmir.
• Kemp, Sharon ve Larry Dwyer. (2001), “An Examination of Organizational Culture-The Regent Hotel, Sydney”, International Journal of Hospitality Management, 20 (1).
• Kesken, Jülide. (1993), “Türk ve Yabancı Sermayeli Turizm İşletmelerinin Örgüt Kültürleri Üzerine Bir Araştırma, III. Ulusal Turizm Kongresi, Kuşadası Belediyesi Yayınları, Kuşadası.
• Koçel, Tamer. (2001), İşletme Yöneticiliği, 8. Bası, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
• Kolman, L., N. G. Nooderhaven, G. Hofstede ve E. Dienes. (2003), “Cross- Culturel Differences in Central Europe”, Journal of Managerial Psychology, Vol. 18 (1).
• Malcolm, K. Hulda. (1972), Introduction to Group Dynamics, Prentice Hall Publishing, New Jersey.
• Maull, R., P. Brown ve R. Cliffe. (2001), “Organizational Culture and Quality Improvement”, International Journal of Operations and Production Management, Vol. 21 (3).
• Mullins, Laurie J. (1989), Management and Organizational Behavior, Great Britain Pitman, London. Mungan, Esra. (2006), “Bir Kurum Kültürü Modeli”, http://www.humanitas.com.tr/kultur.htm.
• Neale, Margaret A. ve B. Gregory Northcraft. (1991), “Factors Influencing Organizational Behavior”, Motivation and Work Behavior içinde, Editörler: Richard M. Steers ve Lyman W. Porter, Mc. Graw Hill Publishing, New York.
• Northcraft, Gregory B. ve Margaret A. Neale. (1990), Organizational Behavior, The Dryden Press, Chicago.
• O’Reilly, Charles. (1991), “Corporate Culture and Commitment”, Motivation and Work Behavior içinde, Editörler: Richard M. Steers ve Lyman W. Porter, Mc. Graw Hill Publishing, New York.
• Özdevecioğlu, Mahmut. (1995), “Organizasyon Kültürü”, Stratejik Yönetim ve Liderlik içinde, Editör: Mustafa Özel, İz Yayıncılık, İstanbul.
• Özkalp, Enver ve Çiğdem Kırel. (1996), Örgütsel Davranış, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Özyazılım.(2006),http://www.ozyazilim.com/ozgur/marmara/organizasyon/orgu tkulturu.htm.
• Peters, Thomas J. ve R. H. Waterman. (1984), In Search of Excellence, Wamer Books, New York.
• Robbins, Stephan P. (1994), Örgütsel Davranışın Temelleri, Çeviren: Sevgi Ayşe Öztürk, Anadolu Üniversitesi ETAM Vakfı Yayınları, Eskişehir.
• Robbins, Stephan P. (1996), Organizational Behavior, 7th. Edition, Prentice Hall International Editions, New Jersey.
• Schein, Edgar H. (1985), Organizational Culture and Leadership, Jossey-Bass Publishers, San Francisco.
• Schneider, Benjamin. (1990), Organizational Climate and Culture, Jossey-Bass Publishers, San Francisco.
• Şişman, Mehmet. (1994), Örgüt Kültürü, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Tınar, Yaşar M. (1990), “Kurumsal Kültür Örgütlerin Yönetiminde Görünmeyen El”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 5, Sayı1-2.
• Tosi, Henry L., John R. Rizzo ve Stephen J. Carroll. (1990), Managing Organizational Behavior, Harper and Row Publishers, New York.
• Uyguç, Nermin. (2000), “Örgüt Kültürünün Ölçülmesi: Bir Ölçek Geliştirme Önerisi, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Nevşehir.
• Uzunçarşılı, Ülkü, Meral Toprak ve Oğuz Ersun. (2000), Şirket Kültürü ve İş Prensipleri, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Van Buskirk, William ve Dennis McGrath. (1999), “Organizational Cultures as Holding Environments: A Psychodynamic Look at Organizational Symbolism”, Human Relations, 52 (6).
• Wagner, John A. ve John R. Hollenbeck. (1992), Management of Organizational Behavior, Prentice Hall, New Jersey. Muğla Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE) Güz 2006 Sayı 17
• Tablo 1: Araştırmaya Katılan İşgörenlerin Demografik Özelliklerine İlişkin Göstergeler Tablosu Cinsiyet Kadın Erkek Toplam 481 100.0 Diğer Toplam
• Bu işletmede Çalışma Süresi
• yıl ve daha az 1-4 yıl arası 5-8 yıl arası 9-12 yıl arası
• yıl ve üzeri Toplam % 36.2 46.4 17.4 100.0 % Yaş Grubu Frekans % 18-25 yaş 26-35 yaş 36-45 yaş 46-55 yaş
• yaş ve üzeri Toplam
• Öğrenim Düzeyi Ortaöğrenim Önlisans Lisans Lisansüstü Toplam 481 100.0 18 162 144 127 30 481 100.0
• Tablo 2: Araştırmaya Katılan İşgörenlerin Cinsiyetlerine Göre Örgütsel Kültür Boyutları ile İlgili Yaptıkları Değerlendirmelere İlişkin
• Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve t Değerleri Örgütsel
• Değerlendirmeler Yargı ve Kadın İşgörenlerin
• Değerlendirmeleri (3,50) (3,17) manidarlık) N s.s. N s.s. Kadın-Erkek t değeri  Amaçlar 2,02 2,23 1,92
• Bu şirketin bir misyonu olduğuna inanıyorum. 234 0,80 247 0,52 0,31 5,034 0,000*
• Bu otelin amacını tüm işgörenler bilmektedir.
• Bu otelin amaçları tüm çalışanlar tarafından aynı biçimde algılanıp 234 234 1,72 0,84 247 1,32 0,46 0,40 6,494 0,000*