Modernden Postmoderne Kültür ve Kimlik

Yıl 2005, Sayı: 15, 1 - 24, 01.12.2005

GÜRSOY Akça

Öz

Modern düşünce, doğanın nesnel kanunlar çerçevesinde işleyen bir mekanizma olduğu kabulünden hareketle, nesnel/bilimsel yöntemi yüceltmiş ve doğa bilimlerindeki gelişmelere koşut olarak toplumsalın da nesnel/bilimsel yöntemle açıklanabilir ve düzenlenebilir olduğu fikrini taşımıştır. Bu düşünce toplumsal alanda büyük teorileştirmeler ve sistemler şeklinde ortaya çıkmış; toplumsal teoriyi büyük anlatılar, toplumu da büyük türdeşlik bütünlüğüne indirgemiştir. Bu anlamda bilimsel yaklaşımın dinsel ve metafiziksel düşünceyi eleştirdiği mitsellik bağlamında eleştirilmesi gecikmemiştir. Postmodernistler, gerçekliğin çoğul karakterine dikkat çekerek yorumu vurgulamışlardır. Sonsuz yorumun mümkün olduğu düşüncesinden hareketle de bilimsel belirlenebilirliği yadsımışlardır. Bu bağlamda, toplumsal yaşamda uzlaşı ve bütünlüğün varlığını reddederler. Toplumu farklılıklar temelinde algılayarak, kültürel ve kimliksel farklılıkların özgün nitelikleriyle varlıklarını sürdürmelerini savunurlar. Günümüz toplumsal/siyasal olguları açısından bu yaklaşımın kuşku uyandıracak bazı iddiaları bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Modernlik, Postmodernlik, Aydınlanma, Kültür, Kimlik

Culture and Identity from Modern to Postmodern

Öz

Departing from the assumption that nature is determined by a mechanism of objective laws, modern thought has sublimated objective/scientific method, and carried the idea that the social can be explained and ordered in accordance with the developments in the natural sciences. This thought has appeared as grand theories and systems in the social sphere, and reduced social theory to grand narratives and the society to the homogenous totality. In this sense, scientific approach has been criticized through the same mythical characters that it criticized religious and metaphysical thought. Postmodernists have emphasized interpretation by the way of noticing the plural character of reality. They have rejected scientific determinism on the basis of infinite possible interpretations. In this context, they reject consensus and totality in social life. Perceiving society as constituted by differences, they defend the maintenance of the culture and identity with their distinctive traits. By virtue of the present social/political phenomena postmodernist approaches have some susceptible claims.

Anahtar Kelimeler

Modernity, Postmodernity, Enlightenment, Culture, Identity

Kaynakça

• Aksoy, Asu 1994. “Bilgi Devrimi: Toplumun Çözülüşü mü?”, Birikim, sayı: 60, ss.41-45, Birikim Yayınları, Đstanbul
• Anderson, Perry 2002. Postmodernitenin Kökenleri, (Çev. Elçin Gen), Đletişim Yayınları, Đstanbul.
• Atkinson, Elizabeth 2002. “The Responsible Anarchist: Postmodernism and Social Change”, British Journal of Sociology of Education, Vol. 23, No. 1, pp. 73-87.
• Aydın, Suavi 1999. Kimlik Sorunu, Ulusallık ve Türk Kimliği, Öteki Yayınevi Yayınları, Ankara.
• Baudrillard, Jean 2002. Tam Ekran, (Çev. Bahadır Gülmez), Yapı Kredi Yayınları, Đstanbul.
• Bauman, Zygmunt 2000. Siyaset Arayışı, (Çev. Tuncay Birkan), Metis Yayınları, Đstanbul.
• Bauman, Zygmunt 2003. Modernlik ve Müphemlik, (Đng Çev. Đsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, Đstanbul.
• Bayart, Jean François 1999. Kimlik Yanılsaması, (Çev. Mehmet Moralı), Metis Yayınları, Đstanbul.
• Bendle, Mervyn, F. 2002. The Crisis of ‘Identity’ in High Modernity, British Journal of Sociology, Vol. 53, Issue 1, pp. 1–18
• Besley, A. C. 2003. Hybridized and Globalized: Youth Cultures in the Postmodern Era, The Review of Education Pedagogy, and Cultural Studies, 25:153–177
• Best, Steven ve Kellner Douglas 1998. Postmodern Teori, (Çev. Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, Đstanbul.
• Bilig, Michael 2002. Banal Milliyetçilik, (Çev. Cem Şişkolar), Gelenek Yayıncılık, Đstanbul.
• Bostancı, M. Naci 1999. Bir Kolektif Bilinç Olarak Milliyetçilik, Doğan Kitap, Đstanbul.
• Cahoone, Lawrence E. 2001. Modernliğin Çıkmazı, (Çev. Ahmet Demirhan ve Erol Çatalbaş), Đnsan Yayınları, Đstanbul.
• Callinicos, Alex 2001. Postmodernizme Hayır, (Çev. Şebnem Pala), Ayraç Yayınevi Yayınları, Ankara.
• Cevizci, Ahmet 2002. Felsefe Tarihi -Aydınlanma Felsefesi-, Ezgi Kitabevi Yayınları, C: 4, Bursa.
• Connor, Steven 2001. Postmodernist Kültür, (Çev. Doğan Şahiner), Yapı Kredi Yayınları, Đstanbul.
• Dochherty, Thomas D 2000. “Postmodernizim: Bir Giriş ”, ( Çev. Yavuz Alogan ), Postmodenist Burjuva Liberalizmi, Mavi Ada Yayıncılık, Đstanbul. ss. 7-53.
• Drucker, Peter F. 1993. Kapitalist Ötesi Toplum, (Çev.Belkıs Çorakçı), Đnkılap Kitabevi Yayınları, Đstanbul.
• During, Simon 2000. “Günümüzde Postmodernizm Ya da Post-Kolonyalizm” (Çev. Yavuz Alogan ), Postmodenist Burjuva Liberalizmi, Mavi Ada Yayıncılık, Đstanbul. ss. 105-128.
• Eagleton, Terry 1999. Postmodernizmin Yanılsamaları, (Çev.Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, Đstanbul.
• Fotopoulos, Takis 2001. The Myth of Postmodernity, Democracy & Nature, Vol. 7, No. 1, pp. 27-75.
• Guibernau, Montserrat 1997. 20. Yüzyılda Ulusal Devlet ve Milliyetçilikler, (Çev. Neşe Nur Domaniç), Sarmal Yayınevi Yayınları, Đstanbul. Güngör, Erol 1997. Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, Ötüken Yayınları, Đstanbul.
• Güvenç, Bozkurt 2000. Türk Kimliği, Remzi Kitabevi Yayınları, Đstanbul. Habermas, Jürgen 1994. “Modernlik: Tamamlanmamış Bir Proje” (Çev. Gülengül Naliş vd.), Postmodernizm, Kıyı Yayınları, Đstanbul. ss.31 44.
• Habermas, Jürgen 2001. Đdeoloji Olarak Teknik ve Bilim, (Çev. Mustafa Tüzel), Yapı Kredi Yayınları, Đstanbul.
• Habermas, Jürgen 2002. “Öteki” Olmak ve “Öteki”yle Yaşamak, (Çev. Đlknur Aka), Yapı Kredi Yayınları, Đstanbul.
• Hall, Stuart 1998a. “Kültürel Kimlik ve Diaspora” Kimlik, (Çev. Đrem Sağlamer), Sarmal Yayınevi, Đstanbul. ss. 173-192.
• Hall, Stuart 1998b. “Yerel ve Küresel: Küreselleşme ve Etniklik”, (Mak Çev. S. Hakan Tuncel), Kültür, Küreselleşme ve Dünya Sistemi, (Çev. Gülcan Seçkin ve Ümit Hüsrev Yolsal), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. Ss. 39-61.
• Hall, Stuart 1998c. “Eski ve Yeni Kimlikler, Eski ve Yeni Etniklikler”, Kültür, Küreselleşme ve Dünya Sistemi, (Çev. Gülcan Seçkin ve Ümit Hüsrev Yolsal), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. Ss. 63-96.
• Harman, Willis 2000. Küresel Zihniyet Değişimi, (Çev. Muhammed Şeviker), Đz Yayıncılık, Đstanbul.
• Harvey, David 1999. Postmoderniğin Durumu, (Çev.Sungur Savran), Metis Yayınları, Đstanbul.
• Heller, Agnes ve Feher, Ference 1993. Postmodern Politik Durum, (Çev. Şükrü Argın ve Osman Akınhay), Öteki Yayınları, Ankara.
• Hirst, Paul ; Thompson, Grahame 2003. Küreselleşme Sorgulanıyor, (Çev. Çağla Erdem, Elif Yücel), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Horkheimer, M.; Adorno, Thodor W. (1995) Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar I, (Çev. Oğuz Özügül), Kabalcı Yayınevi, Đstanbul.
• Horkheimer, Max 1998. Akıl Tutulması, ( Đng Çev. Orhan Koçak), Metis Yayınları, Đstanbul.
• Hülür, Himmet 2000a. “Küreselleşme ve Toplumbilimsel Kuramlaştırma Sorunu”, Selçuk Đletişim, Cilt 1 Sayı 2, ss. 27-36.
• Hülür, Himmet 2000b. “Toplumsal Bilim Söyleminde Yerellik”, Selçuk Đletişim, Cilt 1 Sayı 3, ss. 103-116.
• Kastoryano, Riva 2000. Kimlik Pazarlığı, (Çev. Ali Berktay), Đletişim Yayınları, Đstanbul.
• Kellner, Douglas 2000. “Toplumsal Teori Olarak Postmodernizim: Bazı Meydan Okumalar ve Sorunlar” (Çev. Mehmet Küçük ), Modernite vesus Potmodernite, Vadi Yayınları, Ankara.ss.367-404.
• Küçükalp, Kasım 2003. Nietzsche ve Postmodernizm, Paradigma Yayınları, Đstanbul.
• McRobbie, Angela 1999. Postmodernizm ve Popüler Kültür, (Çev. Almıla Özdek), Sarmal Yayınevi Yayınları, Đstanbul.
• Mercer, Kobena 1998. “Cangıla Hoşgeldiniz: Postmodern Politikada Kimlik ve Çeşitlilik”, (Çev. Đrem sağlamer), Kimlik, Sarmal Yayınevi Yayınları, Đstanbul. ss. 49-84.
• Murphy, John W. 2000. Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri, (Çev. Hüsamettin Arslan), Paradigma Yayınları, Đstanbul.
• Özkırımlı, Umut 1999. Milliyetçilik Kuramları, Sarmal Yayınları, Đstanbul.
• Popper, Karl R. 2001. Daha Đyi Bir Dünya Arayışı, (Çev. Đlknur Aka), Yapı Kredi Yayınları, Đstanbul.
• Rosenau, Pauline Marie 1998. Post-Modernizm ve Toplum Bilimleri, (Çev. Tuncay Birkan), Bilim ve Sanat Yayınlar/ Ark, Ankara.
• Sarıbay, Ali Yaşar 2001. Postmodernite Sivil Toplum ve Đslam, Alfa Yayınları, Đstanbul-Bursa.
• Sayın Zeynep 1994. Kötülük Tekilcilik Postmodernizm, Mitos Yayınları, Đstanbul.
• Serdar, Ziyaüddin 2001. Postmodernizm ve Öteki, (Çev. Gökçe Kaçmaz), Söylem Yayınları, Đstanbul.
• Smith, Anthony D. 1999. Milli Kimlik, (Çev.Bahadır Sina Şener), Đletişim Yayınları, Đstanbul.
• Smith, Anthony D. 2002. Küreselleşme Çağında Milliyetçilik, (Çev.Derya Kömürcü), Everest Yayınları, Đstanbul.
• Snyder, John R. 1999. “‘Modernliğin Sonu’ Hakkında”, Modernliğin Sonu, Gianni Vattimo, (Çev. Şehabettin Yalçın), Đz Yayıncılık, Đstanbul. ss. 7-56.
• Swingwood, Alan 1998. Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, (Çev. Osman Akınhay), Bilim ve Sanat yayınları, Ankara.
• Şaylan Gencay 2002. Postmodernizm, Đmge Kitabevi Yayınları, Ankara. Toffler, Alvin 1997. Dünyayı Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?, (Çev. Murat Çiftkaya), Đz Yayıncılık, Đstanbul.
• Turner, Bryan S. 2002. Oryantalizm, Postmodernizm ve Globalizm, ( Çev. Đbrahim Kapaklıkaya), Anka Yayınları, Đstanbul.
• Vattimo, Gianni 1999. Modernliğin Sonu, (Çev. Şehabettin Yalçın), Đz Yayıncılık, Đstanbul.
• Wallerstein, Immanuel 1998. “Ulusal ve Evrensel: Dünya Kültürü Diye Bir Şey Olabilir mi?”, Kültür Küreselleşme ve Dünya-Sistemi, (Çev. Gülcan Seçkin ve Ümit Hüsrev Yolsal), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara. ss. 121-137.
• Weeks, Jeffrey 1998. “Farklılığın Değeri”, Kimlik, (Çev. Đrem Sağlamer), Sarmal Yayınevi, Đstanbul. ss. 85-100.
• Williams, Lincoln ve Sewpaul, Vishanthie, 2004. Modernism, Postmodernism and Global Standards Setting, Social Work Education, Vol. 23, No. 5, pp. 555–565.
• Yılmaz, Aytekin 1995. Modernden Postmodern Siyasal Arayışlar, Vadi Yayınları, Ankara.
• Zeka, Necmi 1994. “Yolları çatallanan Bahçe, Aynalı Gökdelenler, Dil Oyunları ve Robespierre”, (Çev. Gülengül Naliş vd.), Postmodernizm, Kıyı Yayınları, Đstanbul. ss.7-30.