Osmanlı Dönemi Belediye Tabipliği Uygulamasına Karamürsel Örneğinde Bir Bakış

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 218 - 223, 17.09.2018

Elif Gültekin , Gazi Doğan

https://doi.org/10.31020/mutftd.420362

Cited By: 3

Öz

Giriş: Osmanlı Devleti sağlık
hizmetini tüm halka ulaştırmak amacıyla IX. yüzyılda belediye tabipliği
uygulaması başlatmıştır. Osmanlı Devleti’nin attığı bu adım Osmanlı sağlık tarihi açısından son
derece önemlidir.

Amaç ve Yöntem: Bu çalışmanın amacı belediye tabipliğinin hayata geçirilmesi konusunda
Osmanlı Devleti’nin ne kadar başarılı olduğu sorusuna Başbakanlık Osmanlı
Arşivi belgeleri ışığında ve bugün Kocaeli’nin bir ilçesi olan Karamürsel’de
görev yapmış belediye tabipleri örneğinde cevaplar aramaktır.

Bulgular: Çalışmamız belediye
tabiplerinin görev yerlerinin belirlenme şekli, maaşlarının nasıl ödendiği ve
rütbelerinin nasıl yükseltildiği konularında bilgi sağlamıştır.

Sonuç: Çalışmamızın
sağladığı bilgiler Belediye Tabipliği uygulamasında çeşitli aksaklıklar
yaşandığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Sağlık Teşkilatlanması, Belediye Tabipliği

A Glance to the Implementation of the Municipal Medicine in the Ottoman Empire in the Case of Karamürsel

Öz

Introduction: The Ottoman Empire initiated the practice of municipal
physician system in the IXth century in order to bring health service to all
people. This step taken by the Ottoman Empire is very important in terms of
Ottoman history of medicine.    

Aim
and Methodology: The purpose of this
research is seeking an answer about the question that how much the Ottoman
Empire was successful to put the municipal medicine system into practice in the
case of municipal physicians who carried out their duties in Karamursel, which
is a district of Kocaeli today, in the light of the documents which are found
in the Prime Minister's Ottoman Archives.

Findings: Our work provided information on how the municipal
physicians were assigned their duties, how their salaries were paid, and how
their rank was raised.

Conclusion: The information provided by our research has shown
that there were various problems in the practice of the Municipal medicine
system.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire; Health care organization, Municipal Medicine

Kaynakça

• 1. Aydın E. 19. Yüzyılda Osmanlı Sağlık Teşkilatlanması, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 2004; 15(15): 185-207.2. Brockington CF. A short History of Public Health, Oxford Uni. Press, London 1975.3. “Tababet-i Belediye İcrasına Dair Nizamname”, Düstur, Tertip 1, Cilt 2, İstanbul 1861.4. Unat EK. Samastı M. Mekteb-i Tıbbiye-yi Mülkiye, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, İstanbul 1990. 5. “İdare-i Umumiye-i Tıbbiye Nizamnamesi”, Düstur, Tertip 2, Cilt 2, İstanbul 1871.6. “İdare-i Sıhhiye Hakkında Rumeli Şarkıyeye Mahsusu Kanun Velayet”, Düstur, Tertip 1, Zeyl 3, İstanbul 1882.7. “Memleket Etıbbası ve Eczacıları Hakkında Nizamname”, Türkiye Cumhuriyeti Sicili Kavanini, II, 1935.8. “Vilayet-i İdare-i Sıhhiye Nizamnamesi”, Düstur, Tertip 2, Cilt 5, İstanbul 1913.9. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 1691, Gömlek No:26, 13 Cemaziyelevvel 1307-5 Ocak 1890.10. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, BEO, Dosya No: 2250, Gömlek No: 168684, 21 Şevval 1321-10 Ocak 1904.11. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ZB, Dosya No: 40, Gömlek No: 20, 28 Cemaziyelahir 1324-19 Ağustos 1906. 12. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ZB, Dosya No: 40, Gömlek No: 23, 12 Recep 1324-1 Eylül 1906. 13. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ZB, Dosya No: 346, Gömlek No: 22, 14 Recep 1324-3 Eylül 1906.14. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ZB, Dosya No: 346, Gömlek No: 50, 14 Recep 1324-3 Eylül 1906. 15. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ZB, Dosya No: 26, Gömlek No: 18, 21 Recep 1324-10 Eylül 1906. 16. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 1138, Gömlek No: 63, 21 Zilkade 1324-6 Ocak 1907.17. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.İ.UM.EK, Dosya No: 32, Gömlek No: 6, 12 Recep 1335-4 Mayıs 1917.18. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 2549, Gömlek No: 45, 16 Recep 1319-29 Ekim 1901.19. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 2570, Gömlek No: 71, 12 Ramazan 1319-23 Aralık 1901.20. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 1715, Gömlek No: 120, 18 Şaban1307-9 Nisan 1890.21. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 2370, Gömlek No: 21, 10 Ramazan 1318-1 Ocak 1901.22. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 2398, Gömlek No: 23, 6 Cemaziyelevvel 1318-1 Eylül 1900.23. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 1154, Gömlek No: 27, 6 Safer 1325-21 Mart 1907.24. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 244, Gömlek No: 68, 28 Zilkade 1311-2 Haziran 1894.25. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 775, Gömlek No: 10, 13 Recep 1321-5 Ekim 1903.26. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 1936, Gömlek No: 82, 25 Şaban 1309-25 Mart 1892.27. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 2059, Gömlek No: 23, 18 Şaban 1310-7 Mart 1893.28. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.MKT, Dosya No: 2462, Gömlek No: 87, 26 Zilkade 1318-17 Mart 1901.