Antep’te Bir Misyoner Hekim: Dr. Fred D. Shepard (1855

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 3, 22 - 27, 01.12.2011

Faruk Taşkın

Öz

Bu çalışmanın konusu, bir misyoner Hekim olan Dr. Fred D. Shepard’ın Amerika’dan 1882 yılında Antep’te Merkezi Türkiye Koleji’ne ders vermek için gelmesinden, 1915 yılında Antep’te tifüsten ölümüne kadar olan süreçte bölgede yaptıkları çalışmaları içermektedir. Amerikan Board misyoner teşkilatına bağlı olarak çalışan Shepardlar, üç kuşak Gaziantep, Beyrut ve İstanbul’da sağlık hizmeti vermiş Amerikalı misyonerlerdir. Dr. Fred D. Shepard, eşi Dr. Fanny A. Shepard ve oğulları Dr. Lorrin Shepard, 1882-1921 yılları arasında, Antep Amerikan Hastanesinde çalışmışlardır. Shepard, hastanedeki çalışmalarının yanı sıra, kolejin tıp bölümünde de öğrenciler yetiştirmiştir. Antep, Halep ve Maraş’ı da içeren en az 14 şehrin baş doktoru Shepard’ın öğrencileriydi. Dr. Shephard, insanlar arasında din, ırk ayrımı yapmadan çalışmıştır. Örneğin Antep’te iftar yemeklerine ve resmi davetlere Dr. Shephard da çağrılmaktaydı. 1909–1910 yıllarında Çukurova bölgesinde yaşanan olaylar sonrası Cemal Paşa Adana’ya genel vali olarak atanınca, bölgedeki zarar gören köylerin inşası için oluşturulan 3 kişilik komisyona Dr. Shepard’ı da atamıştır. Dr. Shephard, 10 ay içinde 900 ev inşası ve 100.000 dolar değerinde fonun toplanmasında görev almıştır. Dr. Shepard’a bu çalışmaları nedeniyle 1910 yılında Sultan Mehmet Reşat tarafından beşinci derecede mecidi nişanı ile taltif edilmiştir. Aynı çalışmalarından dolayı Kızıl Haç da Dr. Shephard’a madalya göndermiştir. Dr. F. D. Shepard’ın karısı O, da bir tıp doktorudur, sağlık çalışmalarının yanı sıra bölgedeki kadınlara el işi yaptırarak elde ettiği ürünleri dış ülkelere pazarlamıştır. Tıp ile büyünün birbiriyle harmanlandığı Doğu dünyasında, elbette Shepard çaldığı her kapıda yeni dostlar bulacak, bütün bölge insanları içinde saygıyla karşılanacaktır. Doktorluğa bir “Hıristiyanlaştırma projesi” olarak bakan misyonerler, misyonerlik hizmetinin tıbbi misyonla desteklenmesi durumunda etkinin daha da artacağının bilincinde idiler. Bu çalışma Amerikan Board’a ait arşiv, mikro film, yıllık, kolej ve hastane kataloglarının yanı sıra Osmanlı arşiv beldeleri ve kaynak kitaplardan da yararlanılarak hazırlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Dr. F.D. Shepard; Misyonerlik; Tıp; Antep; Amerikan Board.

Anahtar Kelimeler

Dr. F.D. Shepard, Misyonerlik, Tıp, Antep, Amerikan Board

A Missionary Doctor in Antep: Dr. Fred D. Shepard

Öz

Abstract The subject of this study contains the studies of Dr. Fred D. Shepard who was a missionary doctor. He came to Central Turkey College, Antep to give lesson in 1882 and died of typhus in Antep in 1915. Shepard, who worked depending upon American Board missionary organization, was one of the American missionaries, who gave three generation health services in G. Antep, Beyrut and Istanbul. Dr. Fred D. Shepard, his wife Dr. Fany A. Shepard and their son Dr. Lorrin Shepard worked in Antep American Hospital between the years 1882-1921. Besides his studies in the hospital, he trained the medicine students of college. The head doctors of at least 14 cities, containing Antep, Halep and Maraş, were Shepard’s students. Dr. Shepard didn’t discriminate people according to their religion or race. For instance, Dr. Shepard was invited to the iftar dinner and formal invitations in Antep. When Cemal Pasha was appointed to Adana as a general governor after the events that happened in Çukurova region in 1909-1910, he appointed Dr. Shepard to the commission which was formed with three people to build the damaged villages in the region. Dr. Shepard took place in the construction of 900 houses in the process of 10 months and gathered 100,000 dollars of fund. Dr. Shepard was rewarded with the fifth grade Mecidi Medal by Sultan Mehmet Reşad in 1910 because of his studies. Also, the Red Cross sent him a medal because of the same studies of him. Dr. Fred D. Shepard’s wife was a doctor, too. Besides of her health studies, she had women of region to make handicraft and marketed these handicrafts to abroad. In the Eastern world, which was blended medicine with magic, of course Shepard had no difficulty in finding new friends at the any door that he knocked and he was welcomed respectfully in the whole region among people. Missionaries who looked the doctorship as a “christianize project”, were conscious of the impact which would increase in case of supporting missionary service with health mission. This study was prepared with the help of archives belonging to American Board, micro film, annuals, catalogue of college and hospital and also Ottoman archive documents and source books. Keywords: Dr. F.D. Shepard; Missionary; Medicine; Aintab; American Board.

Anahtar Kelimeler

Dr. F.D. Shepard, Missionary, Medicine, Aintab, American Board.

Kaynakça

• Niebel BH Evangelical Missions, Home and Foreign Missionary Society of The United Evangelical Church, 1919, s. 19.
• Akgün S. “Kendi Kaynaklarından Amerikalı Misyonerlerin Türk Sosyal Yaşamına Etkisi (1820-1914)”, X. Türk Tarih Kongresi’nden Ayrıbasım, TTK Basımevi, Ankara, 1994, s. 2127.
• Franklin JH. Ministers of Mercy, New York, 1919, s. 3.
• Greene JK. Leavening the Levant, Pilgrim Press, Boston, 1916, s. 146.
• Barton JL. Daybreak in Turkey, The Pilgrim Press, Boston, 1908, s. 205.
• Eddy DB. What Next in Turkey Glimpses of The American Board’s Work in The Near East, The American Board Boston, Ma., s. 133.
• Kocabaşoğlu U. Anadolu’daki Amerika, İmge Kitabevi, Ankara, 2000, s. 96.
• Baytop T. Antep’in Öncü Hekimleri Merkezi Türkiye Koleji Tıp Bölümü ve Antep Amerikan Hastanesi, SEV Yayınları, İstanbul, 2003, s. 12.
• Riggs AS. Shepard of Aintab, Interchurch Press, New York 1920, s. 69.
• Reels. American Board of Commissioners for Foreign Missions. Central Turkey Mission. 661; No: 456.
• American Board of Commissioners for Foreign Missions, Reel, 661; No: 232.
• Uğurol B. “Osmanlı Döneminde Gaziantep’te Kurulan İlk Tıp Fakültesi”, I. Türk Tıp Tarihi Kongresi, İstanbul, 17-19 Şubat 1988, TTK, Ankara, 127- (1992), s. 131.
• Reels. American Board of Commissioners for Foreign Missions. Central Turkey Mission. 668, No: 89.
• Reels. American Board of Commissioners for Foreign Missions. Central Turkey Mission. 661, No: 285.
• Goodsell FF. (1916), “Shepard of Aintab The Beloved Physician”, Envelope Series, vol. XIX, July, no. 2, Boston, 1916.
• Reels. American Board of Commissioners for Foreign Missions. Central Turkey Mission. 666, No: 538.
• Reels. American Board of Commissioners for Foreign Missions. Central Turkey Mission. 652, No: 76.
• Türkiye’de Gaziantep’te Tıp Çalışmaları (1847-1979), Daktilo Edilmiş Metin, Amerikan Board Kütüphanesi, İstanbul
• The New York Times, January, 11, 1916.
• Shepard FD. “The Azariah Smith Memorial Hospital at Aintab”, The Missionary Herald, sayı: 100, 1904, ss. 11-13.