TÜRKİYE’NİN İLK ÇOCUK HASTANESİ; HAMİDİYE ETFAL HASTANE-İ ÂLİSİ

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 14, 01.04.2012

Betül Altıntaş Selçuk

Öz

5 Haziran 1899 yılında Türkiye’nin ilk çocuk hastanesi olarak açılan Hamidiye Etfal Hastane-i Alisi, bugünkü adıyla Şişli Etfal Hastanesi, İstanbul’un en önemli tarihi hastanelerindendir. Berlin’deki bir çocuk hastanesi örnek alınarak, pavyon sistemi ile inşa edilen hastane, tıp alanında pek çok yeniliğe öncülük etmiştir. İlk röntgen cihazlarından birisi hastanede kullanılmış; Türkiye’nin ilk çocuk sanatoryumu açılmıştır. Modern cihazlarla donatılmış fizikotedavi bölümüyle ayrı bir jimnastik bölümü yapılmıştır. Serum ve aşı üretimi için laboratuar kurulmuş ve Bursa’dan atlar getirtilmiştir. Çocukların yiyecek-içeceklerine özel önem gösterilerek, hazırlanan yiyecekler hastane kimyahanesinde tetkik ettirilmiştir. Çocuklara şifa olması için Karahisar’dan maden suyu getirtilmiş; taze süt içmeleri için inek ahırı yaptırılmıştır. İstanbul’un en kalabalık ilçelerinden olan Şişli’de bulunan İstanbul ve Türkiye’nin en çok hasta kabul eden hastanelerinden biri olan Şişli Etfal hakkında tarihi bilgimiz pek azdır. Hastanenin kuruluşunun 111. yılında yapılan sergi sayesinde bugüne ulaşabilen az sayıda nesne ile hastane tarihine ışık tutulmaya çalışılırken Hastane Müzesi’ne doğru da ilk adımlar atılmıştır. Anahtar Kelimeler: Tıp tarihi; Tarihi hastaneler; Çocuk hastanesi.

Anahtar Kelimeler

Tıp tarihi, Tarihi hastaneler, Çocuk hastanesi

Hamidiye Etfal Hastane-i Âlisi; The First Children’s Hospital of Turkey

Öz

Abstract The Hamidiye Etfal Hospital, currently known as Şişli Etfal Hastanesi, founded on June 5th 1899 as the first children’s hospital of Turkey, is one of the most important historical hospitals of Istanbul. The hospital, architecturally modeled after a children’s hospital in Berlin, has been constructed with the idea of separate pavilions. It has pioneered many novelties in the area of medicine, one of the first x-ray machines has been used in this hospital and the first children’s sanatorium has been established within the complex. A physiotherapy division boasting the most modern appliances and a separate physical education division have been built. A laboratory has been added on to develop serums and inoculations and horses have been brought in from Bursa to this end. Special care is being given to the food served to children; the meals served in the hospitals have been analyzed in the hospital’s chemical division. In order to provide fresh milk for children a barn for cows has been added to the complex. Mineral water with special healing powers has been transported from Afyonkarahisar. Although situated in the one of the most densely populated parts of Istanbul, and although boasts one of the largest patient admission capacities in Turkey, very little historical information is available about Şişli Etfal. In order to commemorate the 111th year of the foundation of the Hospital, a special exhibition has been opened. Displaying the very few medical and surgical items which have managed to reach our day, some light has been shed on the history of the hospital and the first steps taken for a Hospital Museum in the future.

Anahtar Kelimeler

History of Medicine, Historical Hospitals, Children’s Hospital

Kaynakça

• Yıldırım N. Hastane Tarihimizde Bir Kutup Yıldızı: Hamidiye Etfal Hastanesi, İstanbul, 2010.
• Yıldırım N. Etfal Hastanesi, İstanbul Ansiklopedisi, cilt.3, İstanbul, s. 220, 1994.
• Yıldırım N. Hamidiye Etfal Hastanesi, Ülke Erkenin Yorumu ve Fırçasıyla Türkiye Sağlık Kurumları, s, 151, 2002.
• Batur A. İstanbul Ansiklopedisi, Etfal Hastanesi Saat Kulesi ve Mescidi, cilt.3, İstanbul, s. 221,222, 1994.
• Hamidiye Etfal’den Şişli Etfal’e; İlk Çocuk Hastanemiz 111 Yaşında Sergisi Kataloğu. 2010.
• Hamidiye Etfal Hastahane-i Alisi İstatistik Risalesi, 1902. 7. Hamidiye Etfal Hastahane-i Alisi İstatistik Risalesi, 1903. 8. Hamidiye Etfal Hastahane-i Alisi İstatistik Risalesi, 1904. 9. Hamidiye Etfal Hastahane-i Alisi İstatistik Risalesi, 1907.