History of Anesthesia in Türkiye

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 2, 53 - 67, 01.08.2013

Kutay Akpir

Öz

Türk anestezi ve reanimasyon uzmanlık dalının tarihi Nimet Taşkıran’ın “Cerrahi Makaleler Bibliyografisi”nden esinlenerek arşivlerde orijinallerine ulaşılan kaynaklardan ve yaşayanların anlattıklarından yapılan derlemelerden yaralanılarak ortaya koyulabilmektedir. Cemalettin Öner’e göre Türkiye’de anestezinin tarihi gelişimi 1900’den önce,1900-1933 arası, 1933-1950 arası ve 1950’den sonraki dönem olarak 4 döneme ayrılmaktadır. 1950’ye kadar olan dönemde Batı-da eğitim gören cerrahlar anestezi ile de ilgilenmiş ve hatta uygulamalarını zamanın tıp dergilerinde yayınlanmıştır. 1950’den sonra bir yandan Sağlık Bakanlığı teşkilatında, öte yandan İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde ve daha sonra diğer tıp fakültelerinde başlatılan çalışmalar ile 1956 yılında anestezi uzmanlığı yasal olarak kabul edilmiş, eğitim önce Haydarpaşa Numune Hastanesi’nde Wirtinger’le başlatılmış, ilk asistanı Cemalettin Öner olmuştur. İ.Ü. Tıp Fakültesi’ndeki yapılaşma Prof. Dr. Sadi Sun önderliğinde sürdürülmüş uzun uğraşlardan sonra 1959’da Anestezi Enstitüsü kurulmuş, başkanlığına 1961 tarihinde doçent unvanını kazanan Sadi Sun’un getirilmesi ile devam etmiştir. Benzer uğraşlar diğer fakültelerde de sürdürülmüş ve A.Ü. Tıp Fakültesi’nde, 1958’de Refik Paykoç tarafından Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde, 1959’da Emel Çobanoğlu tarafından, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde, 1969 yılında Ahmet Tutan tarafından anestezi bölümleri kurulmuştur.1962 yılında uzmanlık dalının adı “Anestezi ve Reanimasyon” uzmanlık dalı olarak değiştirilmiştir. Anestezi uzmanlarının önderliğinde

Anahtar Kelimeler

Anestezi, tarih, tarihi gelişim, anestezi tarihi

Türk Anestezi Tarihi

Öz

Abstract History of Anesthesiology and Reanimation in Turkey can be compiled from original sources in archives as referenced in “Bibliography of Surgical Essays” by Nimet Taşkıran, and extraction of anectodes from interviews with witnesses. According to Cemalettin Öner, historical development of Anesthesiology in Turkey can be split into 4 distinct periods, pre-1900, 1900-1933, 1933-1950 and post-1950. Until 1950, West-educated Surgeons have shown interest in Anesthesiology as well and even had their related applications published in the medical journals of the time. After 1950, with the parallel efforts by Ministry of Health and Istanbul Univesity, Faculty of Medicine and later by other Faculties of Medicine in Turkey, Anesthesiology residency has been officially accepted in 1956. The education began first in Haydarpasa Numune Hospital by Dr. Wirtinger and Cemalettin Öner was the first resident. The developments in Istanbul Univesity Faculty of Medicine was led by Sadi Sun and after many years of struggle, Institute of Anesthesiology was established in 1959, presided by Sadi Sun, who had been promoted to Associate Professor in 1961. Similar developments have taken place in other Faculties and Anesthesiology departments have been established, at Ankara University led by Refik Paykoç in 1958, at Hacettepe University led by Emel Çobanoğlu in 1959, and at Ege University led by Ahmet Tutan. In 1962, the name of the therepautic area had changed to Anesthesiology and Reanimation. Under the leadership of Anesthesiology specialists, studies in therepautic areas of intensive care and Algology has begun and continued to date.

Anahtar Kelimeler

Anesthesia, history, history of anesthesia

Kaynakça

• Öner C. Batıda ve İstanbul’da Anesteziyoloji ve Reanimasyonun Gelişimi. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası 1982;45:supp 88.
• Öncel Ö. Türk-İslam tababetinde anestezi. ( Doktora tezi). İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Bilim Dalı, İstanbul, 1982.
• Akpir K. Editör, Türkiye’de Anestezi ve Reanimasyonun kırk Yılı, Belgesel 1996, Türk Anestezi ve Reanimasyon Derneği Yayını.
• Ülman Y.I. Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahanede Kloroformun İlk Kez Cerrahide Kullanılması. Tarih ve Toplum 1995; 138:344.
• Yıldırım N. Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye-i Şahane’de 1891 Yılında Yapılan Anesteziye ait Bir Mezuniyet Tezi. Tarih ve toplum 1993; 113:284-93.
• Dorken N. Protoxyd de’azote Narkozu. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 1949;12:591-601.
• Sun S. İstanbul Tıp Fakültesinde Anesteziyoloji ve Reanimasyon’un Kuruluşu (1948-1968) . Türk Anest ve Rean Cem. Mecmuası 1990; 18: 5-12.
• Akpir K. Her Yönüyle Anestezi. İstanbul Nöbetçi yayınevi, İstanbul, 2010.
• Özyurt G. Kuruluş. Türk Anest ve Rean Cem. Mecmuası 18: 200-202,1990.
• Akra S. Prof. Dr. Sadi Sun ve İstanbul Üniversitesi’nde Anesteziyoloji ve Reanimasyon’un Gelişmesi. Türk Anest ve Rean Cem. Mecmuası 1990; 17:253-4.
• Öner C. İstanbul’da Anesteziyoloji Reanimasyon ve Ağrı çalışmalarının Gelişimi, Kurumsallaşması. Türk Anest ve Rean Cem. Mecmuası 1990; 18:13-6.
• Erhan M. Mektup, K. Toprak arşivi.
• Toprak K. Kişisel görüşme, 2003.
• Kınoğlu C. Tatlı Acı Hoş Bir Esintidir Anılar. Mart Matbaacılık Sanatları, İstanbul 2002.
• Kucher R. Modern anestezinin bugünkü durumu. Türk Tıp Cemiyeti Mecmuası 1953; 19:602-10.
• İ.Ü. Tıp Fakültesi akademik kurul tutanağı 26 Mart 1966.
• Or Faruk. Kişisel görüşme, 1996.
• Akpir K. İ.Ü. İst. Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Ana Bilim Dalı Tarihi. Bülten.
• Paykoç R. Kişisel görüşme, 1996.
• Akkartal B. Kişisel görüşme. 1996.
• Erdem K. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalının Tarihi Gelişimi, Mektup K. Akpir arşivi
• Toydemir O. Kişisel görüşme.
• Tutan A. Kişisel görüşme.