Karamürsel Hilâl-i Ahmer Cemiyeti ve Sağlık Hizmetleri

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 3, 148 - 158, 01.12.2017

Rahime Aydın Er

Öz

Giriş ve Amaç: 1877 yılında kurulan Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Osmanlı’nın taraf olduğu tüm savaşlarda kurduğu hastaneler, hasta taşıma servisleri, donattığı hastane gemileri, yetiştirdiği hemşireler ve gönüllü hasta bakıcılar ile savaş alanında yaralanan ve hastalanan yüz binlerce askere tedavi ve bakım hizmeti sunmuştur. Bu çalışmanın amacı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Karamürsel şubesinin teşkilatlanması ile Kurtuluş Savaşı’nın sonuna kadar bölgede sunduğu sağlık hizmetlerini incelemektir. Yöntem ve Gereç: Çalışmanın ana kaynağını Kasım 2014 Mart 2015 tarihleri arasında Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Arşivi’nden elde edilen Kızılay Arşiv belgeleri oluşturmuştur. Arşiv belgelerinin okunmasında Sayın Oğuz Polatel’den destek alınmıştır. Bununla birlikte literatür bilgileri de gözden geçirilmiştir. Bulgular: Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Karamürsel şubesinin açılışı 1914 yılında yapılmış olmakla birlikte, öncesinde de faaliyette olduğunu gösteren belgelere ulaşılmıştır. Belgelerde cemiyetin kurucu üyeleri, çalışanların maaşları ile hastane çalışanları, yatak sayısı ve kullanılan malzemelere ilişkin bilgilere de yer verildiği görülmüştür. Sonuç: Karamürsel Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, cemiyetin diğer şubelerinin yürüttüğü gibi öncellikle kurduğu çadırlarda ve hastanelerde savaş alanında yaralanan ve hastalanan askere tedavi ve bakım hizmeti sunmuştur. Bununla birlikte cemiyet savaştan oldukça olumsuz etkilenen bölge halkının beslenme ve barınma sorunlarının giderilmesinde, salgın hastalıklarla mücadele etme konusunda uğraşılar vermiştir

Anahtar Kelimeler

XIX. Yüzyıl, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Karamürsel

Karamürsel Hilal-i Ahmer Society and Health Services

Öz

Abstract Introduction and Aim: Ottoman Hilal-i Ahmer Society was founded in 1877. This society gave care and treatment services for hundreds of thousands soldiers who injured and had disease in all wars that Ottoman was as a part of it. These services were given by with hospitals at backside of frontage with support and help of public, patient carrying services, hospital ships, nurses who trained and voluntary care givers. The aim of this study is to examine the organization of the Karamürsel Hilal-i Ahmer Society and the health services offered in the region until the end of the War of Independece. Material and Methods: This study was based on the Red Crescent Archive documents obtained from Kocaeli Metropolitan Municipality Archives between November 2014 and March 2015. The documents were transcribed by Mr. Oğuz Polatel. However, the literature has also been reviewed. Results: There are some documents about that Karamürsel Hilal-i Ahmer Society was founded in 1914, but it had activities before. It is seen that information about the founding members of the society, employees’ salaries, hospital staff, number of beds and the materials used are also included in the documents. Conclusion: It is understood that Karamürsel Hilâl-i Ahmer Society primarily has provided treatment and care services to soldier who wounded and sick on the battleground in tents and hospitals as it was carried out by other branches of the society. Besides this, the society has strived eliminate of the nutrition and housing problems of the people of the region which are affected by the war and challenging with epidemic diseases.

Anahtar Kelimeler

XIX. Century, Hilal-i Ahmer, Karamürsel, Karamürsel

Kaynakça

• Tepekaya M, Kaplan L. Hilâl-i Ahmer Hanımlar Merkezi’nin kuruluşu ve faaliyetleri (1877-1923). Selçuk Ün Sos Bil Ens Der 2003;10:147-202.
• Akgün SK, Uluğtekin Murat. Hilâl -i Ahmer’den Kızılay’a. Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları; 2002.
• Aslan NO. Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin çalışmalarından bazı kesitler. Atatürk Der 2004;4(2):219-36.
• Sarı M. Milli mücadele döneminde İzmit ve çevresinde Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin faaliyetleri (1919- ). Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu;2014;Mayıs 2-4; Kocaeli: Kocaeli
• Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Yayınları; 2015.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 28, Belge No: 146, 16 Şubat 1331/ 29 Şubat 1916.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 22, 1 Temmuz 1329 / 14 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 21, 1 Temmuz 1329 / 14 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 16, 9 Temmuz 1329 / 22 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 6, 14 Haziran 1329 / 27 Haziran 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 34, 23 Haziran 1329 / 6 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 19, 27 Haziran 1329 / 10 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 20, 28 Haziran 1329 / 11 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 23, 1 Temmuz 1329 / 14 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 2.1, 13 Temmuz 1329 / 26 Temmuz 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 2, 14 Temmuz 1329 / 27 Temmuz 1913.
• Ülman YI. Türkiye’de 19. ve 20. yüzyıllarda tıp tarihinin anahatları (1827-1923). İçinde: Tıp Tarihi ve Tıp
• Etigi Ders Kitabı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Matbaası; 2007. s:175-86.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 33, 1 Ağustos 1329 /14 Ağustos 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 32, 1 Ağustos 1329 / 14 Ağustos 1913.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 266, Belge No: 8, 18 Haziran 1332 / 1 Temmuz 1916.
• Çapa M. Kızılay (Hilâl-i Ahmer) Cemiyeti (1914-1925). Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları; 2010.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 44, Belge No: 311, 7 Kanunisani 1337/ 7 Ocak 1921.
• Kızılay Arşivi: Kutu No: 26, Belge No: 39, 21 Kanunisani 1337 / 21 Ocak 1921.