Cumhuriyetin İlk Yıllarına Ait Bir Halk Sağlığı Sorunu: “Yüksek Ökçeler”

Yıl 2011, Lokman Hekim Journal 2011; Supplement, 5 - 5, 01.09.2011

Mahmut Tokaç İbrahim Topçu

Öz

Bu bildiride Cumhuriyetin ilk yıllarında yayımlanan “Sıhhi Müze Atlası” adlı kitapta bir halk sağlığı sorunu ola- rak yer alan “Yüksek Ökçeler” başlıklı bölüm aktarılacaktır. “Sıhhi Müze Atlası” 1926 yılında halkı sağlık konularında bilgilendirme amacıyla Türkiye Cumhuriyeti Sıhhiye ve Muaveneti İctimaiyye Vekâleti tarafından yayımlanan ve içinde birçok levhanın/tablonun olduğu Osmanlı- ca bir kitap. Kitapta tabloların kaynakları olarak İstanbul, Ankara İzmir ve Bursa Hıfzıssıhha Müzeleri gösterilmektedir. Ancak araştırmalarımızda Ankara, Bursa ve İzmir’de halen herhangi bir müzenin olmadığını tespit ettik. İstanbul’da ise İl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde Sağlık Müzesi adında bir müze mevcut ise de bakım nedeniyle kapalıdır. Kitapta sıtma (malarya), bel soğukluğu, yumuşak karha, frengi, kolera, dizanteri, tifo (karahumma/humma-yı şebe), verem, çiçek, kızamık, kızıl, kuşpalazı, tifüs (lekeli humma), veba, kuduz gibi bulaşıcı hastalıklar yanında içki belası gibi halk sağlığını ilgilendiren diğer konular da tablo ve levhalar ile anlatılmıştır. Kitaptaki en ilginç olan konu ise yüksek ökçelerin sağlığa zararlarının anlatıldığı bölümdür. Bu vesile ile önce bu müze ve müzedeki tabloların hikâyesine bir göz atıp, ardından da söz konusu Sıhhi Müze Atlası adlı kitabı kısaca tanıttıktan sonra kitabın 65 ila 68. Sayfalarında yer alan “Yüksek Ökçeler” başlıklı bölü- mün orijinal görüntüleri ve transkripsiyonları verilecektir

Anahtar Kelimeler

Sıhhi Müze, Sıhhi Müze Atlası, Halk Sağlığı, Yüksek Ökçeler

"The High Heels" A Problem of Public Health, in Early Years of Turkish Republic

Öz

In this paper, it will be presented the chapter with title “High Heel” as atteared as a problem of public health
in a book of which name was “The Atlas of Sanitary Museum” that published in early years of Turkish Republic.
The Atlas of Sanitary Museum is an ottoman book which is published by the Turkish Republic Sanitary Matters
and Help Assistent Social Representation in 1926. Including a lot of notice/tables to inform the public.
It was showed Istanbul, Ankara, Izmir and Bursa Sanitation Museums as sourches of the tables in the book.
However, in our investigations we estabilish that isn’t any museum in Ankara, Bursa and Izmir at present.
In Istanbul there is a health museum in structure of provincial health directorate but it is closed because of
restoration.
The subjects concerning public health such as “Scourge of Drink” has been ascribed as well as other contagious
diseases such as malaria, gonorhea, soft karha, syphilis, cholera, dysentery, typhoid fever (enteric fever/
night fever), tuberculosis, flowers, measles, scarlet fever, diphtheria, typhus (spotted fever), plague, rabies
with table and picture in the book. The most interesting part of the book is about the harmful effects of high
heel shoes on human health.
Therefore, first this museum and the stories of the table in the museum will be looked through, next, aformantioned
named “The Atlas of Sanitary Museum” will be introduced briefly an then, the original representation
and the transcrption of “High Heels”, which is available in the pages between 65-68 will be given.

Anahtar Kelimeler

Sanitary Museum, The Atlas of Sanitary Museum, Public Health, High Hells.