Güneyde İlaç Olarak Kullanılan Hayvansal Maddelere Bir Örnek: Yılanlar

Yıl 2011, Lokman Hekim Journal 2011; Supplement, 8 - 8, 01.09.2011

Esin Kâhya Murat Öner

Öz

Genel olarak incelendiğinde, ilaç yapımında ve tedavide kullanılan maddeler ya bitkisel kökenlidir ya da bitki- lerin bir kısmı veya tamamıdır. Bunlar arasında günümüzde sebze ve meyve olarak tükettiğimiz bitkilerin yanı sıra, artık kullanılmayan, hatta belki de yetişmeyen ve yetiştirilmeyen bitkiler de vardır. Tarihte madenlerin ya da daha doğru deyişle inorganik maddelerin tedavide kullanımları ise çok daha sınırlı olup, daha çok da altın, gümüş, elmas gibi kıymetli metal ve taşlarla sınırlıdır. Hayvanların, ya da daha doğru ifade ile hayvansal maddelerin kullanımları ise daha çok beslenmeye dayalı olarak ele alınmış; ancak sınırlı olarak da bazı hayvansal maddeler yiyecek olarak kullanılmalarının yanı sıra tedavide de kullanılmıştır. Bunun en yaygın olanı ise büyük baş hayvanlardan elde edilen süt ve süt ürünleridir. Ancak bunların yanı sıra, yılan, çeşitli balıklar, akrep ve kertenkele gibi hayvanların da az da olsa ilaç yapımında kullanıldığı bilinmektedir, her ne kadar bunlardan zehirli olanları, örneğin yılan zehri gibi, tedaviden çok tedavi edilmesi gereken gruba giriyorsa da. Burada Dioscorides başta olmak üzere, belli başlı hekim ve Materia Medica yazarlarının yukarıda söz konusu edilen hayvansal maddelerden bir örnek olarak yılan zehirleri ve yılanın kullanımıyla ilgili bilgi verilerek, gü- nümüz açısından da kısa bir değerlendirmesi yapılacaktır

Anahtar Kelimeler

Yılan, Materia Medica, İbn Sina, Biruni

As A Sample of Animal Drugs in the Southern Part of Anatolia: Snake

Öz

In general the materials which are used in order to produce drugs are plants. However some of the plant
which has been used as a drug is valuable as nutrition. Some of them are rare and even they had not been
grown ant more. Although some of the metals and certain chemical compounds are also used as medicament
or in order to prepare medicals but they are in limited number.
Some animal products are also used for this purpose. Among the animal product can be mentioned milk and
certain milky products. Among them can be mentioned scorpions, certain insects including in snakes. We can
find knowledge about snakes in ancient source books on pharmacology and pharmacopeias. For instance Dioscorides
gave information about the usage o the fat of snake in his Materia Medica. Avicenna and Biruni also
said that snake poison, meat and fat could be used as medicament or in order to prepare them.
Nowadays we also use snake fat and its meat in order to prepare medicaments. Here we give how snake poison,
meat a fat were used for treatment in history making this information with nowadays knowledge.

Anahtar Kelimeler

Sanitary Museum, The Atlas of Sanitary Museum, Public Health, High Hells.