Filatelide Dioskorides

Yıl 2011, Lokman Hekim Journal 2011; Supplement, 56 - 57, 01.09.2011

Ahmet Doğan Ataman

Öz

Anazarbalı Diokorides, İlkçağ’ın sonunda yaşamış, tıp ve botanik tarihinde yer almış önemli bir şahsiyettir.
Filateli dünyasının en saygın kaynakları olan Michel ve Scott (filateli) katalogları taranarak dünyanın çeşitli
ülkelerinde Dioskorides ile ilgili neşrolan dokuz adet filatelik malzeme bulunmuştur.
Yemen, Cezayir ve St. Tome’den çıkan pullarda kendisi yer alırken, diğer pullarda ise adını taşıyan tıbbi bitkiler
bulunmaktadır. 1967 yılına ait Yemen ve 29 Temmuz 1963’te tedavüle çıkan Cezayir pullarında görülen minyatür
Topkapı Sarayı Kütüphanesi’ndeki A.2127 katalog numaralı Kitab al-Haşayiş tercümesinde yer almaktadır.
Fransa’nın denizaşırı sahip olduğu topraklardan Pasifik Okyanusu›nda bulunan Wallis ve Futuna Adaları’na
ait 22 Nisan 2004 tarihli ilk gün damgalı pulda “Dioscorea” adlı bitki görülüyor. Romanya’da 2002’de yapılan
ulusal pul sergisinde yayımlanan antiyede Dioskorides’in portesi yer alıyor. Papua Yeni Gine’de 1971’de yayınlanan
meslekler adlı dört puldan oluşan seride pazarda yams [dioscorea] satanlar resmedilmiş. KKTC’de kır
çiçekleri konusunun işlendiği dört adet puldan oluşan serideki 30 TL değerindeki dana ayağı veya yılan yastığı
[Arum dioscoridis sibth] 22 Ocak 1982 günü tedavüle çıkmıştır. 2009’da Malezya ve 1988’de Güney Afrika
Cumhuriyet’indeki serilerde Dioskorides’in adının verildiği bir başka bitki [dioscorea] yer almaktadır.
Bir ülkenin ekonomik, kültürel, politik, tarihi ve turistik tanıtımını yapar. Filatelik unsurlar sadece görsel olarak
değil aynı zamanda tarihe ışık tutan ve ülkenin bağımsızlık sembolü öğelerdir.
Roma’nın botanik ve eczacılık merkezi Tarsus’ta eğitimini tamamlayan MS I. yüzyılda yaşayan Anazarbalı Dioskorides,
Roma imparatorları Claudius’un ve Neron’un ordusunda hekimlik yapmış ve bitkilerin sınıflandırılmasını
ilk defa ele almış bir âlimdir. Onun çalışmaları yüzyıllar boyu büyük etki yaratmıştır. XVI. yüzyılda modern
botaniğin temelleri atılırken bile onun “Materia Medica” adlı beş ciltten oluşan eserinden yararlanılmıştır.
Eserinde bitkilerin özel adları, yetiştiği bölgeler, tıbbi özellikleri ve yararlılığı hakkında açıklamalar yer alır. Ayrıca
yapıtının resimli olması onu daha da kıymetlendirmektedir. Eserinin oldukça kapsamlı olmasının nedeni
imparatorluk ordusuyla beraber değişik bölgelerde bulunması ve buralarda bulunan bitkileri incelemesinden
dolayıdır. Bir diğer önemli olay Dioskorides’in 813 bitkisel drogun yanında 101 hayvansal ve 102 madensel
droga da eserinde yer vermiş olmasıdır

Anahtar Kelimeler

Dioskorides, Filateli

Dioskorides in Philately

Öz

Pedanius Dioscorides, famous physician, pharmacologist and botanist was a native of Anazarbus
(in Anatolia, near Adana). He wrote an encyclopedia about herbal medicine and related medicinal
substances.
This article describes Dioscorides in philately. Therefore we used Michel and Scott the world’s most
respected sources of philately. We found nine philatelic materials in various countries of the world
about him.

Anahtar Kelimeler

Dioskoirdes, Philately