Geleneksel Tıpta Kullanılan Tıbbi ve Aromatik Bitkilerden Süperkritik Akışkan (CO2) Ekstraksiyon Yöntemiyle Ekstre Eldesinin Avantajları

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 2, 24.01.2022

Ulaş Değirmenci

Öz

Doğal kaynaklarda bulunan biyoaktif bileşiklerin çeşitli hastalıkların tedavisinde çok sayıda bilimsel araştırmanın konusu olmuştur. Geleneksel tıpta kullanılan tıbbi ve aromatik bitkilerden elde edilen birçok bileşiğin antibakteriyel, antifungal, antiviral, antiinflamatuar, antitümör, antiobezite, antikolinesteraz, fagositotik, insektisit ve antioksidan özellikler gösterdiği bilinmektedir. Tıbbi ve farmakolojik etkiler genellikle ikincil metabolitler olarak adlandırılan biyoaktif bileşiklerin varlığına bağlıdır. Biyoaktif ilgiye sahip bileşikleri elde etmek için, bir katı matristen bir çözünenin ekstraksiyonu ve geri kazanımı çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilir. Günümüzde kullanılan organik ve inorganik karakterdeki sıvı çözücülerin çoğunun tehlikeli yapısı, pahalılığı, olumsuz çevresel etkileri göz önünde bulundurulduğunda yeni teknikler ve çözücülerin kullanılması büyük önem taşımaktadır. Süperkritik akışkan ekstraksiyonlarında ekstraksiyon ajanı olarak; toksik olmayışı, kimyasal olarak inert oluşu, ektrakt içinde hiç kalıntı bırakmaması, çevreye zararlı olmayışı ve ucuz oluşu nedeniyle genellikle karbondioksit (CO2) kullanılmaktadır. Karbondioksit, 31,2oC sıcaklıkta ve 72,9atm basıçta süperkritik özellik kazanmaktadır. Dolayısıyla süperkritik CO2 ekstraksiyonu esnasında genellikle düşük sıcaklıklar kullanıldığından, yüksek sıcaklıkta yapılan ekstraksiyon yöntemlerinde karşımıza çıkan toksik moleküllerin oluşması gibi sorunlar da ortaya çıkmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel tıp, Süperkritik ekstraksiyon

Advantages of Extracts from Medicinal and Aromatic Plants Used in Traditional Medicine by Supercritical Fluid (CO2) Extraction Method

Öz

Bioactive compounds found in natural sources have been the subject of numerous scientific studies in the treatment of various diseases. It is known that many compounds obtained from medicinal and aromatic plants used in traditional medicine show antibacterial, antifungal, antiviral, anti-inflammatory, antitumor, antiobesity, anticholinesterase, phagocytotic, insecticidal and antioxidant properties. The medicinal and pharmacological effects are usually due to the presence of bioactive compounds called secondary metabolites. To obtain compounds of bioactive interest, extraction and recovery of a solute from a solid matrix is accomplished by various methods. Considering the dangerous nature, expensiveness and negative environmental effects of most of the organic and inorganic liquid solvents used today, it is of great importance to use new techniques and solvents. As an extraction agent in supercritical fluid extractions; Carbon dioxide (CO2) is generally used because it is non-toxic, chemically inert, leaves no residue in the extract, is not harmful to the environment and is inexpensive. Carbon dioxide becomes supercritical at a temperature of 31.2 oC and a pressure of 72.9atm. Therefore, since low temperatures are generally used during supercritical CO2 extraction, problems such as the formation of toxic molecules that we encounter in high-temperature extraction methods do not arise. 

Anahtar Kelimeler

traditional medicine, supercritical extraction

Kaynakça

• 1. da Silva RPFF, Rocha-Santos TAP, Duarte AC. Supercritical fluid extraction of bioactive compounds. Trends in Analytical Chemistry 2016:76:40-51.
• 2. Çolak N, Tülek Y. Süperkritik akışkan ekstraksiyonu. Gıda 2003;28(3):313-20.