Öz
Amaç: Yutma hayati önemi olan bir fonksiyondur. Yutma’nın bozulması beslenme yetersizliği, büyüme geriliği, akciğer enfeksiyonlarına yol açabilir. Bu çalışmada, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalında, yutma bozukluğu rehabilitasyonu ev programı verilen hastaların özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çeşitli servislerde yatarak tedavi gören yutma bozukluğunun Pedi-eat 10 ile değerlendirilen 10’u erkek, 18 hasta (ortalama yaş 11±3,56 ay) çalışmaya dahil edildi. Hastalar yaş, sebep, Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (Wee-FİM) kullanılarak fonksiyonel bağımsızlıkları değerlendirilip ev egzersiz programı yönünden takip edildi. Bulgular: Hastaların %55,5’i çocuk enfeksiyon servisinden, %16,6’sı çocuk yoğun bakım bölümünden, %16,6’ı çocuk genel servisinden yönlendirilmiştir. Çocukların %33,3’ü ağızdan, %11,1 ‘i burun mide borusu, %55,5’i perkutan endoskopik gastrostomi yöntemi ile beslenmekteydi. Olguların %45,5’i destekli veya desteksiz yürüyebiliyor, %55,5 ise tekerlekli sandalye kullanmakta veya ileri derecede mobilizasyonu kısıtlıydı. Araştırmaya katılan tüm olguların Wee-FİM ölçeğinde motor skor ortalamaları 72 olarak hesaplandı. Değerlendirilen hastaların %11,1’ine Down sendromu, %11,1’ine SMA tip2, %22,2 beyin felci tanısı konulmuştu, %55,5’i ise tanısı konulmamış gelişim bozukluğu idi. Yutma bozukluğuna 7 hastada gastroösefageal reflü,ağızdan beslenen 3 hastada çiğneme, 5 hastada da salya akması sorunu eşlik etmekteydi. Değerlendirmeye alınan çocukların tedavi öncesi Pedi-Eat 10 skoru ortalama 32.17 ± 15.23 olup tedaviden sonra 25.32 ± 13.13 olarak bulundu. Perkutan endoskopik gastrostomi ile beslenen 10 hastanın da fonksiyonel bağımsızlık ölçeğine göre bağımlı düzeyde olup tedavi sonunda ise beslenme biçiminde değişiklik sağlanmadı. Tanı ve tedavide başarı ilişkisi gözden geçirildiğinde, genetik tanısı olan hastalarda başarı daha yüksek olmuştur.
Sonuçlar: Yutma tedavisinin başarısında; Wee-FİM bağımsızlık seviyesinin, hastalık sebebinin, etkili olduğu düşüncesindeyiz. Yutma bozukluğunda iyileştirme çok yönlü bir çabayı gerektirir. Başarı için uzmanların uyum içinde çalışması oldukça önem taşır.