Receb Ayının Faziletine Dair Rivayetlerin Değeri

Yıl 2011, Cilt: 32 Sayı: 32, 257 - 276, 01.09.2011

Mustafa Karabacak

Öz

Anahtar Kelimeler

-

RECEB AYININ FAZİLETİNE DAİR RİVAYETLERİN DEĞERİ

Öz

Receb ayı Cahiliye döneminde savaşmanın yasak olduğu haram aylardan birisidir. Haram aylar şunlardır: Zilkâde, zilhicce, muharrem ve receb. Receb ayı aynı zamanda geleneğimizde önemli yeri olan üç aylarında ilkidir. Üç aylar receb, şâban ve ramazandır. Receb ayı içinde Regaib ve Mi‘rac gecelerinin olduğuna inanılan Türk avam Müslümanların itibar ettiği aylardan birisidir. Bu yazıda receb ayının fazileti ile ilgili hadisler ve bunların sıhhat durumları incelenecektir. Receb ayının Cahiliye dönemindeki değeri, receb ayında namaz kılmak ve oruç tutmakla ilgili rivayetler değerlendirilmeyecektir

Anahtar Kelimeler

Recep Ayı, Mübarek aylar, Hadis, Rivayet

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel (241/855), el-Müsned, I-VI, İstanbul, 1982/1402.
• ________, el-Müsned, (thk. Arnaûd, Şuayb- Mürşid, Âdil, el- Mevsûatü’l-hadîsiyye Müsnedü imam Ahmed b. Hanbel) I-XXXXIX, Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, Beyrut, 1420/1999.
• Ali el-Kârî, Nuruddîn Ali b. Sultan Muhammed (1014/1605), el-Edeb fi receb, thk. Tantâvî, Amr b. Abdulmun’ım b. Selim, Dâru’s-Sahâbeti li’t-Türâs, 1. Basım, Mısır-Tanta, 1412/1992.
• ________, el-Esrâru’l-merfûa fi’l-ahbâri’l-mevzûa, thk. Muhammed es-Sabbâğ, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1391/1971.
• Algül, Hüseyin, “Haram Aylar, DİA, 105-106, İstanbul, 1997.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin (458/1066), es-Sünenü’l- Kübrâ, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 3. Basım, Beyrut, 1424/2003. (Şâmile nüsha- sından).
• ________, Fezâilü’l-evkât, Mektebetü’l-Menâr, 1. Basım, Mekke, 1410/1990.
• ________, Şuabü’l-imân, I-XIV, Mektebetü’-Rüşd, 2. Basım, Riyad, 1425/2004.
• Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr (292/905), el-Müsned, Mektebetü’l- Ulûm ve’l-Hıkem, I-XVIII, Medine, 1988. (Şâmile nüshasından).
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (256/869), el-Câmiu's- sahîh, I-VIII, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• Bûsîrî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ebû Bekr b. İsmail (840/1436), Misbâhu’z-zücâce fî zevâidi İbn Mâce, thk. Muhammed el-Muntakî el- Keşnâvî, I-IV, ed-Dâru’l-Arabiy, 2. Basım, Beyrut 1403. (Şâmile nüshasından)
• İbn Hibbân, Muhammed b. Hıbbân Ebû Hâtim el-Büstî et-Temîmî, (354/965), Kitabü’l-mecrûhîn mine’l-muhaddisin ve’d-duafâ ve’l-metrûkîn, I- III, Dâru’l-Va‘y, 1. Basım, Haleb, 1396.
• Cevherî, İsmail b. Hammad (400/1009), es-Sıhâh Tacü’l-lüga ve Sıhâhu’l-Arabiyye (thk. Ahmed Abdülğafur Attar), I-VI, Dâru’l-Kitabi’l-Arabiy, Mısır, 1377.
• Deylemî, Ebû Şücâ’ Şîrûye b. Şehradâr (509/1115), el-Firdevs bi- mesûri’l-hıtâb, thk. es- Saîd b. Besyûnî Zağlûl, I-V, Beyrut 1406/1986.
• Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn (1420/1999), Zaîfu “el-Câmiu’s-sagîr ve ziyâdâtih”, el-Mektebetü’l-İslâmiyye. (Şâmile nüshasından).
• Gazzâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed (505/1111), İhyâu Ulûmiddîn, I-V, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut trs. (Tercüme: Serdaroğlu, Ahmed, I- IV, Bedir Yayınevi, İstanbul, 1974/1394.
• Geylânî, Abdulkâdir (561/1166), Gunyetü’t-tâlibîn, I-II, Matbaatü Mu- hammed Ali Sabîh ve Evlâduh, Kahire trs., (Tercüme: A. Faruk, Meyan, İlim ve Esrar Hazinesi, Berekât Yayınevi, 2. Basım, İstanbul 1974,; Tercüme: Mus- tafa, GÜNER, Üç Aylar ve Faziletleri, Nur Yayınları, 6. Baskı, Ankara, trs.)
• Günay, Hacı Mehmet, “Receb”, DİA, XXXIV, 506- 507, İstanbul, 2007.
• Hallâl, Ebû Muhammed el-Hasen b. Muhammed (439/1047), Fezâilu şehri receb, thk. Amr Abdülmun’ım, Dâru’s-Sahâbe li’t-Türâs, 1. Basım, Tanta, 1412/1992.
• Hamidullah, Muhammed (1423/2002), Hicri Takvim ve Tarihi Arka Planı, (Tercüme: Kasım Şulul) UÜİFD, Sayı 9, Cilt 9. 2000.
• Heysemî, Nureddin Ali b. Ebûbekir (807/1404), Mecmau’z-zevâid ve menbeu’l-fevâid, I-X, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabi, 2. Basım, Beyrut, 1967.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillah Muhammed b. Ebî Bekr (751/1350), Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-ıbâd, Matbaatü’l-Sünneti’l- Muhammediyye, Kahire, 1373/1953.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah b. Yezid el-Kazvinî (273/886), es-Sünen, I-II, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• İbn Receb el-Hanbelî, Ebû’l-Ferec Abdurrahman b. Ahmed (795/1393). Letaifü’l-maârif fima li-mevasimi’l-‘ami mine’l-vazâif, thk. Yasîn Muhammed es- Sevvâs, Darü İbn Kesîr, 2. Basım, Dımaşk-Beyrut, 1427/2006.
• İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Abdurrahman b. Ali (597/1201), Kitabü’l- mevzûât, thk. Abdurrahman Muhammed Osman, I-III, el-Mektebetu’s- Selefiyye, 1. Basım, Medine, 1966/1386.
• ________, el-Ilelü’l-mütenâhiye fi’l-ehâdisi’l-vâhiye, I-II, 2. Basım, Pa- kistan, 1401/1981.
• Kandemir, M.Yaşar, Mevzû Hadisler. Menşe-i, Tanıma Yolları, Tenkidi, DİBY, 4. Basım, Ankara, 1987.
• Mâlik b. Enes (179/795), el-Muvatta, I-II, ,Çağrı Yayınları, İstanbul, 1401/1981.
• Mes’ûdî, Ebü’l-Hasen Ali b. el-Hüseyin b. Ali (345/956), Mürûcü’z- zeheb ve meâdinü’l-cevher, thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd, I-IV, Mısır, 1384/1964.
• Münâvî, Muhammed Abdurrauf (1031/1622), Feyzü’l-kadîr şerhü’l- câmii’s-sagîr, I-VI, Dârü’l-ma’refe, 2. Basım, Beyrut, 1391/1972.
• Müslim, Ebü'l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kureyşî (261/875), el- Câmiu’s-sahih, I-III, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1981/1401.
• Nablusî, Abdulganî b. İsmail (1143/1730), Fezâilü’ş-şühûr ve’l-eyyâm, thk., Muatafa Abdülkadir, Ata, Dâru’l-Kütübü’l-Ilmiyye, 1. Basım, Beyrut, 1406/1986.
• Sââtî, Ahmed Abdurrahman el-Bennâ, el-Fethu’r-rabbânî li-tertîbi Müsnedi’l-İmam Ahmed b. Hanbel eş-Şeybânî mea şerhihî Bulûgi’l-emânî, I- XXIV, Dâru’l-Hadis, Kahire, trs.
• Suyûtî, Celâleddin Abdurrahman (911/1505), el-Câmiu’s-sagîr fi ehâdîsi’l-beşiri’n-nezîr, I-II, Kahire, 1373/1954.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed (360/971), el-Mu’cemü’l- evsat, I-X, Kahire, trs.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ (279/892), es-Sünen, I-V, Çağrı Ya- yınları, İstanbul, 1401/1981.
• Ukaylî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Amr, Kitabü’d-duafâi’l-kebir, I-IV, Daru’l-Kütübü’l-Ilmiyye, 1. Basım, Beyrut, 1404/1984. ﺐﺟر ﺮﻬﺷ ﻞﻀﻓ ﰲ ةدراﻮﻟا تﺎﻳاﻭﺮﻟا ﺔﺤﺻ ﺎﳉا ﺪﻬﻋ ﰲ ﺎﻣﺮﳏ ﺎﻬﻴﻓ ﻝﺎﺘﻘﻟا ﺖﻧﺎﻛ ﻲﺘﻟا ﻡﺮﳊا ﺮﻬﺷﻷا ﺪﺣأ ﻮﻫ ﺐﺟر ﺮﻬﺷ ﻥإ .ﺔﻴﻠﻫ :ﲇﻳ ﲈﻛ ﻲﻫ ﻡﺮﳊاﺮﻬﺷﻷاﻭﺔﻴﻠﻫ ﺔﺛﻼﺜﻟا ﺮﻬﺷﻷا ﻦﻣ ﺮﻬﺷ ﻝﻭأ ﺎﻀﻳأ ﻮﻫﻭ ﺎﻧﺪﻴﻟﺎﻘﺗﻭ ﺎﻨﺘﻓﺎﻘﺛ ﰲ ﲑﺒﻛ ﻞﻀﻓ ﺐﺟر ﺮﻬﺸﻟﻭﺐﺟرﻭ ﻡﺮﳏ ,ﺔﺠﳊا ﻭذ ,ةﺪﻌﻘﻟا ﻭذ .ﺐﺟرﻭ ﻡﺮﳏ ,ﺔﺠﳊا ﻭذ ,ةﺪﻌﻘﻟا ﻭذ . ﻥﺎﻀﻣرﻭ ﻥﺎﺒﻌﺷ ,ﺐﺟر ﻲﻫ ﺔﺛﻼﺜﻟا ﺮﻬﺷﻷاﻭ ﺔﻛرﺎﺒﳌا
• ﻌﳌا ﺔﻠﻴﻟﻭ ﺐﺋﺎﻏﺮﻟا ﺔﻠﻴﻟ ﺪﺟﻮﺗ ﺐﺟر ﺮﻬﺷ ﰲ ﻥأ ﲔﻤﻠﺴﳌا ﻙاﺮﺗﻷا ﺔﻣﺎﻋ ﺪﻘﺘﻌﻳ
• اﺬﳍ ﻙاﺮﺗﻷا ﻰﻄﻌﻳ ﻚﻟﺬﻟﻭ جاﺮ
• ﰲ ﻕﺮﻄﺘﻳ ﻻﻭ ﺐﺟر ﺮﻬﺷ ﻞﺼﻔﻟ ةدراﻮﻟا ﺚﻳدﺎﺣﻷاﻭ تﺎﻳاﻭﺮﻟا ﺔﺤﺻ ﺔﺳارد ﺚﺤﺒﻟا اﺬﻫ ﰲ ﻢﺘﻴﺳﻭﺔﻳﻮﻨﻌﻣ ﺔﻤﻴﻗ ﺮﻬﺸﻟا .ﺔﻳﻮﻨﻌﻣ ﺔﻤﻴﻗ ﺮﻬﺸﻟا
• ﻪﻴﻓ ةﻼﺼﻟاﻭ ﻡﻮﺼﻟا ﻚﻟﺬﻛﻭ ﲔﻴﻠﻫﺎﳉا ﺪﻨﻋ ﺮﻬﺸﻟا اﺬﻫ ﻞﻀﻓ ﺚﺤﺒﻟا اﺬﻫ