İBN HALDUN’UN MUKADDİME’SİNDE ÖĞRENME

Yıl 2010, Cilt: 29 Sayı: 29, 129 - 142, 01.06.2010

Cemil Oruç

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İBN HALDUN’UN MUKADDİME’SİNDE ÖĞRENME

Öz

ötesinde farklı ve orijinal bir yön kazandıran düşünce yeteneğinin, belirli süreçler- de olgunlaşmış bir akli faaliyet olduğundan, fakat tıpkı Gazali ve birçok İslam düşünüründe olduğu gibi, insani ya da kesbi çalışma ve gayretin ötesinde yine eğitim ve öğretim yoluyla veya sadece ilahi bir lütufla bireyin, daha üst aşamalara geçip kemale ereceğinden bahseder. Bu yönüyle İbn Haldun, eğitilebilirlik açısın- dan insanları üç grupta inceler . Birinci gruptaki insanlar, ruhani algı derecesine ulaşmaktan aciz olup, hep aşağı seviyeye, maddi ve hayal derecesin- deki algılamalara yönelirler. Sınırlı kurallar çerçevesinde hafıza kuvvetlerine dayalı olarak bazı anlamlar oluştururlar. Fakat gerçekte bunların tamamı, çerçevesi dar ve hayal sınırlarını aşmayan şeylerdir. Çünkü bu alanda sınırlı kalan kişiler, belirli bir çerçevenin dışına çıkamazlar ve bu süreçte başlayan engellemeler, daha son- raki sürecin ya da insani yücelmenin gerçekleşmesini olumsuz etkiler. İbn Hal- dun’a göre cismani beşer algısının sınırı buraya kadardır ve algılamalar bu sınırda

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ahmad, Z. (2003). The Epistemology of Ibn Khaldun. London: Routledge Curzon.
• Alatas, S. F. (2006). İbn Haldun ve İslam Reformu: Bir Kavramsallaştırmaya Doğru (çev. Tahsin Özcan). İslam Araştırmaları Dergisi (İbn Haldun Özel Sayısı 2), 16, 123-136.
• Arslan, A. (1997). İbn Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası. İstanbul: Vadi Yayın- ları.
• Aruç, N. Y. (2004). İbn Rüşd’ün Eğitim Felsefesi. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Ayhan, H. (1986). Eğitime Giriş ve İslamiyetin Eğitime Getirdiği Değerler. İs- tanbul: Damla Yayınları.
• Bayraklı, B. (1999). Mukayeseli Eğitim Felsefesi Sistemleri. İstanbul: MÜ. İla- hiyat Fakültesi Vakfı Yayınları
• Bedir, M. (2006). İslam Düşünce Geleneğinde Nakli İlim Kavramı ve İbn Haldun. İslam Araştırmaları Dergisi, 15, 5-31.
• Chapra, M. U. (2008). Ibn Khaldun’s Theory of Development: Does It Help Explain the Low Performance of the Present-day Muslim World? The Journal of Socio-Economics, 37, 836–863; (2006). İbn Haldun’un Gelişme Teorisi Günümüz İslam Dünyasının Düşük Performansını İzahta Yardımcı Olur mu? (çev. Tahsin Özcan). İslam Araştırmaları Dergisi (İbn Haldun Özel Sayısı 2), 16, 205-243.
• Cüceloğlu, D. (2002). İnsan ve Davranışı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dewey, J. (2004). Democracy And Education: An Introduction to the Philosophy of Education. Mineola: Dover Publications.
• Dion, M. (2007). Ibn Khaldun’s Concept of History and the Qur’anic Noions of Economic Justice and Temporality. Timing and Temporality in Islamic Philosophy and Phenomenology of Life. (ed. Anna-Teresa Tymieniecka), Dordrecht: Springer.
• Dodurgalı, A. (1995). İbn Sina Felsefesinde Eğitim, İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Fersahoğlu, Y. (1998). Kur’an’da Zihin Eğitimi, İstanbul: Marifet Yayınları.
• Gazali, H. (1422). Mişkatu’l-Envar. Kahire: Mektebetu’t-Tevfikiyye.
• Gazali, H. (2004). İhya-u Ulumi’d-Din (thk. Abdu’l-Muti’ Emin Kalacı), Bey- rut: Darussadr.
• Görgün, T. (1999). İbn Haldun. TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İbn Haldun. (2004). Mukaddime (çev. Halil Kendir), İstanbul: İmaj Yayınla- rı.
• _____ (2001). Mukaddime. Beyrut: Daru’l-Erkam.
• _____ (1970). The Muqaddimah (translated by Franz Rosenthal), Princeton: Princeton University Press.
• James, W. (2003). Pragmatism. United States of America: Barnes & Noble Publishing.
• Kaymakcan, R. (2007). Ahlâki Bir Değer Olarak Hoşgörü ve Eğitimi. Teorik ve Pratik Yönleriyle Ahlâk. (ed. Recep Kaymakcan, Mevlüt Uyanık), İstanbul: Dem Yayınları.
• Louw, D. A. (1998). Human Development, Cape Town: ABC Press.
• Mardin, Ş. (2006). İbn Haldun. İslam Araştırmaları Dergisi (İbn Haldun Özel Sayısı 1), 15, 3-4.
• Morgan, C. T. (1991). Psikolojiye Giriş (çev. Hüsnü Arıcı ve Ark.), Ankara.
• Nasr, S. H. (2006a). İslam ve Bilim-İslam Medeniyetinde Pozitif Bilimlerin Tarihi ve Esasları- (çev. İlhan Kutluer), İstanbul: İnsan Yayınları.
• _____ (2006b). Islamic Philosophy From its Origin to the Present: Philosophy in the land of Prophecy. New York: State University of New York.
• Oruç, C. (2009). İmam-ı Gazali’nin Eğitim Anlayışı. İstanbul: M.Ü. Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Özden, Y. (2008). Eğitimde Yeni Değerler, Ankara: Pegem Yayınları.
• Ryan, J. J. (1991). Öğrenmenin Oluşumu. Eğitim Psikolojisi (çev. Sabri Ak- deniz), İstanbul: MÜ. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Usta, M. (1995). Divan-ı Kebir’de Mevlana’nın Eğitim Görüşü. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı.
• Ülken, H. Z. (2001). Eğitim Felsefesi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Woods, R. G.; Barrow, R. (1975). An Introduction to Philosophy of Education. Suffolk: Richard Clay (the Chaucer Press) Ltd.
• İBN HALDUN’UN MUKADDIME’SINDE ÖĞRENME
• Anahtar Sözcükler: İbn Haldun, Mukaddime, Eğitim, Öğrenme
• LEARNING IN IBN KHALDUN’S MUQADDIMAH