Budist Mantığında “Mantık” Nedir?

Yıl 2019, Sayı: 47, 463 - 472, 25.11.2019

R. Lance Factor Çevirmen: Mahmut Sami Özdil

Öz

Bu
makalede Budist mantığında kullanılan kıyas türlerinin mantıksal değeri
tartışılmaktadır. Yazar makalede, Dauglas Daye gibi bazı mantıkçılar tarafından
bir kıyas olarak görülmeyen beş öncüllü Nyaya çıkarımlarının aslında Peirce'ün
retrodüktif çıkarım tarifine uyduğunu iddia etmektedir. Bu iddiası ile batılı
anlamıyla tam bir mantık olmadığı ileri sürülen Budist mantığının batı mantığı
ile benserlik taşıdığını ortaya koymaya çalışmakta ve üzerinde daha fazla
çalışma yapılması gerektiğine dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mantık, Nyaya, Kıyas, Retrodüksiyon

Kaynakça

• "Is There A Logic of Discovery," Current Issues in Philosophy of Science, edited by H. Fergland and G. Maxwell (New York: Holt-Rinehart & Winston, 1961)Aristotle, Prior Analytics II, 25.
• Charlene A., McDermott, S. An Eleventh-Century Buddhist Logic of "Exists," Foundations of Language, Supplementary Series, Cilt 2 (Dordrecht, Holland: D. Reidel, 1970)
• Daye, Douglas. "Empirical Falsifiability and the Frequence of Darsana Relevance in the Sixth Century Buddhist Logic of Sankarasvamin," Logique et Analyse, 86 (June 1979)
• Daye, Douglas. "Metalogical Incompatibilities In the Formal Description of Buddhist Logic (Nyaya)" Notre Dame Journal of Logic 28, no. 2 (1977)
• Daye, Douglas. Comparative Issues in Buddhist and Anglo-European Formal Logics (basılmamış elyazması)
• Guénon, René. Introduction générale à l'étude des doctrines hindous (Paris: 1930)
• Hanson, Norwood R. Patterns of Discovery (Cambridge: Cambridge University Press, 1958)
• Ingalls, Daniel H. H. Material for the Study of Navya-Nyaya Logic, Harvard Oriental Series, Cilt 40 (Cambridge: Harvard University Press, 1951)
• Keith, A. B. Indian Logic and Atomism (Oxford: 1921)
• Kitagawa, H. "A Note on the Methodology in the Study of Indian Logic," Indogaku Bukkyogaku Kenkyu 8 (1960): 380 -390; S. S. Barlingay, A Modern Introduction to Indian Logic (Delhi: National Publishing House, 1965)
• Matilal, B. K. Epistemology, Logic and Grammar in Indian Philosophical Analysis, Janua Linguarum, Series Minor, 111 (Mouton: The Hague, 1971).
• Matilal, B. K. The Navya-Nyaya Doctrine of Negation, Harvard Oriental Series, Cilt 46 (Cambridge : Harvard University Press, 1968)
• Nakamura, Hajime. "Buddhist Logic Expounded by Means of Symbolic Logic," Indogaku Bukkyogaku Kenkyu 7 (1958)
• Peirce, C. S. Collected Works (Cambridge: Harvard University Press, 1933), Cilt 1-6.
• Staal, J. F. "Means of Formalization of Indian and Western Thought," Logic, Methodology and Philosophy of Science, XII. Uluslararası Felsefe Kongresi Müzakereleri, Venice, 1958
• Tachikawa, Musashi, trans., "A Sixth Century Manual of Indian Logic (the Nyayapravesa)," Journal of Indian Philosophy, 1, no. 2 (1971)