Linquistic Qur’an Commentaries in the Context of Tawjih al-Qiraat with Special Reference to Ahfash’s Maani al-Qur’an
Öz
Dictionary huccet, "refers to,
directed to, visit, superior to come," which means "pilgrimage
to" The name is derived from the verb "evidence proving accurate
orientation and Burhan" means. In ihtijaj technical terms, the
adequacy of a qari from the professional aspect, a recitation among various
readings than those who have reached him by his predecessor found that the
school or district is to prefer some reason it deems right. Recitation
scientific located in the background of the case when dealing with an important
issue in ihtijâj should be investigated thoroughly the core issues. Although
hujjah the exit the stage of history of the phenomenon in a systematic sense;
it was the period when the Qur'an's in tabiin, of course, the period after the
particular errors on the Quran irap (lahn issue) it is possible to say that
occur as a result of the agenda. Irap studies the Quran and pronouncing
away from error in pronunciation condensed course be far from the era, also
accelerated the development of linguistics in the next period, II and
III. linguistics that made the peak in centuries peaked at extremes have also
completed the evolutionary process by using as the source.
In
this process, it is seen that the copyright process for the curriculum has not
yet started completely, it is seen that the Maâni al-Qur'an works of which the
verse of the verses is explained are copyrighted. In the systematic sense,
in the period when al-Qiraat al-Sab'a does not exist yet, it is necessary to
examine the studies in order to grasp the characteristics of the Qiraats. In
this context, Ahfesh's work called Maani al-Qur'an is important in that
it is an important and miraculous work in the field and contains important
information on the development of the event of the witness. This study
will primarily focus on the emergence of the phenomenon in the recitation
scientific hujjah, and talk with the outline of the work carried out on this
area. Then the approach of Ahfesh, who is regarded as an indisputable authority
in the Arab language, to the qiraats will be studied in detail. In this
context, which elements come to the fore in Ahfesh's qiraat preferences, the
method and style used in evaluating the qiraats and his perspective the
mutawatir qiraat will be determined and evaluated.
Anahtar Kelimeler
Qiraat Science ihtijâj Arabic Language al-Ahfesh Maani al-Qur'an
Kaynakça
- Baş, Erdoğan, Ahfeş ve Kıraatler, Rağbet yay., İstanbul, 2012.Bulut, Ali, “Kur’an Filolojisiyle İlgili Üç İlim Dalı (Garîbu’l-Kur’ân, Meâni’l-Kur’ân, İ’râbu’l-Kur’ân) ve Bu Alanda Eser Veren Müellifler”, OMÜİFD, sayı:12, 2001.el-Enbârî, Nüzhetü'l-Elibba fî Tabakâti'l-Üdeba, th. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Kahire, 1998.el-Hamevî, Ebu Abdillah Şihabuddîn Yakut b. Abdillah, İrşâdu’l-Erîb ilâ Ma’rifeti’l-Edîb (Mu’cemu’l-Udebâ), th. İhsan Abbas, Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut, 1993.Kaya, Ayhan, “Ahfeş’in Me’âni’l-Kur’ân’ındaki İstişhad Metodu”, DEÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014/1, sy. 39, ss. 53-71.-----------, Ahfeş el-Evsat ve Meâni’l—Kur’an Adlı Eseri Işığında Arap Dili Gramerindeki Yeri, (basılmamış doktora tezi), Bursa, 2014.Kayagil, Süleyman, Arap Dili Tarihinde “Ahfeş” Lakabıyla Bilinen Âlimler, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016, cilt: IV, sayı: 2, s. 21-35.-----------, Ahfeş el-Evsat ve Meâni’l-Kur’an’ı, (basılmamış doktora tezi), Konya, 2013.İbnü’l-Kıftî, İnbâhu’r-Ruvât ‘alâ Enbâhi’n-Nuhât, th. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Daru’l-Fikri’l-Arabî, Beyrut, 1986.İbn Hallikân, Vefeyâtu’l-A’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zamân, Thk. İhsan Abbas, Daru Sadr, Beyrut, 1978.İbn Nedîm, Ebu’l-Ferec Muhammed b. İshak, el-Fihrist, Matbaa Rahmaniyye, Kahire, 1348.Öğmüş, Harun, “Tefsirde Şiirle İstişhad Açısından Hicrî 2. Asrın Önemi”, Tarihten Günümüze Kur’ân İlimleri ve Tefsir Usûlü, İstanbul, 2009, ss. 345-361.Suyûtî, Buğyetü’l-Vu’ât fî Tabâkâti’l-Lüğaviyyîn ve’n-Nühât, th. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Darul-Fikr, yy., ts.Temel, Ali, Dilbilimsel Tefsirlerde Kıraatlere Yaklaşım, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2017.Zirikli, Hayreddin, el-A'lam: Kâmûsu terâcimi li-eşheri'r-rical ve'n-nisa mine’l-Arabi’l-müsta’ribin ve’l-müsteşrikin, yy. Beyrut, 1969.
Kıraatlerin İhticâcı Bağlamında Dilbilimsel Tefsirler: Ahfeş’in Me‘âni’l-Kur’ân’ı Özelinde Bir Tahlil
Öz
Sözlükte hüccet, "kastetmek, yönelmek, ziyaret
etmek, üstün gelmek" anlamına gelen “hacce” fiilinden türemiş bir isim olup
"isabetli yönelişi kanıtlayan delil ve bürhan" anlamına gelmektedir.
Istılahta ise ihticac, mesleki yönden yeterliliği olan ir kârinin,
bulunduğu ekol veya bölgeye göre seleften kendisine ulaşmış olan muhtelif okuyuşlar
arasında bir kıraati, kendince haklı gördüğü birtakım gerekçelerle tercih
etmesi ve bunu da delillerle kanıtlamasıdır. Kıraat ilminde önemli bir konu
olan ihticâc olgusunu ele alırken konunun arka planında yer alan temel
meselelerin iyice araştırılması gerekmektedir. Her ne kadar hüccet olgusunun
tarih sahnesine çıkışını vahyin indiği dönem olarak söylense de sistematik
anlamda, tabiîn dönemi ve sonrasında özellikle Kur’an’ın irabına dair hataların
(lahn meselesi) gündeme gelmesi neticesinde oluştuğunu söylemek mümkündür.
Kur’an’ın irab ve telaffuzunda hatadan uzak olunması adına hassasiyetle yapılan
çalışmalar tabiin döneminde yoğunlaşmış, sonraki süreçte dilbiliminin de
gelişimiyle hızlanmış, II ve III. asırlarda zirve yapan dilbilimi kıraatleri de
kaynak olarak kullanmak suretiyle tekâmül sürecini tamamlamıştır.
Bu süreçte
kıraat ilmine dair tedvin ve telif sürecinin henüz tam anlamıyla başlamadığı
görülmekte, bunun yanı sıra ayetlerin lüğavî yönden izahının yapıldığı
Meâni’l-Kur’an tarzı eserlerin telif edildiği görülmektedir. Sistematik anlamda
“Kıraat-i Seb’a”nın henüz oluşmadığı bu dönemde kıraatlerin keyfiyetini kavrama
adına söz konusu çalışmaların iyi tetkik edilmesi gerektiği kanaatindeyiz. Bu
bağlamda Ahfeş’in Meani’l-Kur’an adlı eseri, bir yönüyle alanında önemli
ve mukaddem bir eser olması diğer taraftan da hüccet olgusunun gelişimine dair
önemli ipuçları barındırması açısından önem arzetmektedir. Bu çalışmada
öncelikle Ahfeş’in yaşadığı dönemde dilbilimsel tefsir ve kıraat ilişkisinin
tespiti yanında hüccet olgusundan, ardından Arap dilinde tartışmasız otorite
sayılan Ahfeş’in kıraatlere yaklaşımı detaylı olarak incelenecektir. Bu
bağlamda Ahfeş’in kıraat tercihlerinde hangi unsurlar öne çıkmaktadır,
kıraatleri değerlendirmede kullandığı yöntem ve üslub nedir, mütevatir kabul
edilen kıraatlere bakışı gibi konular etrafında tespit ve değerlendirmelerde
bulunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Baş, Erdoğan, Ahfeş ve Kıraatler, Rağbet yay., İstanbul, 2012.Bulut, Ali, “Kur’an Filolojisiyle İlgili Üç İlim Dalı (Garîbu’l-Kur’ân, Meâni’l-Kur’ân, İ’râbu’l-Kur’ân) ve Bu Alanda Eser Veren Müellifler”, OMÜİFD, sayı:12, 2001.el-Enbârî, Nüzhetü'l-Elibba fî Tabakâti'l-Üdeba, th. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Kahire, 1998.el-Hamevî, Ebu Abdillah Şihabuddîn Yakut b. Abdillah, İrşâdu’l-Erîb ilâ Ma’rifeti’l-Edîb (Mu’cemu’l-Udebâ), th. İhsan Abbas, Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut, 1993.Kaya, Ayhan, “Ahfeş’in Me’âni’l-Kur’ân’ındaki İstişhad Metodu”, DEÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014/1, sy. 39, ss. 53-71.-----------, Ahfeş el-Evsat ve Meâni’l—Kur’an Adlı Eseri Işığında Arap Dili Gramerindeki Yeri, (basılmamış doktora tezi), Bursa, 2014.Kayagil, Süleyman, Arap Dili Tarihinde “Ahfeş” Lakabıyla Bilinen Âlimler, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016, cilt: IV, sayı: 2, s. 21-35.-----------, Ahfeş el-Evsat ve Meâni’l-Kur’an’ı, (basılmamış doktora tezi), Konya, 2013.İbnü’l-Kıftî, İnbâhu’r-Ruvât ‘alâ Enbâhi’n-Nuhât, th. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Daru’l-Fikri’l-Arabî, Beyrut, 1986.İbn Hallikân, Vefeyâtu’l-A’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zamân, Thk. İhsan Abbas, Daru Sadr, Beyrut, 1978.İbn Nedîm, Ebu’l-Ferec Muhammed b. İshak, el-Fihrist, Matbaa Rahmaniyye, Kahire, 1348.Öğmüş, Harun, “Tefsirde Şiirle İstişhad Açısından Hicrî 2. Asrın Önemi”, Tarihten Günümüze Kur’ân İlimleri ve Tefsir Usûlü, İstanbul, 2009, ss. 345-361.Suyûtî, Buğyetü’l-Vu’ât fî Tabâkâti’l-Lüğaviyyîn ve’n-Nühât, th. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Darul-Fikr, yy., ts.Temel, Ali, Dilbilimsel Tefsirlerde Kıraatlere Yaklaşım, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2017.Zirikli, Hayreddin, el-A'lam: Kâmûsu terâcimi li-eşheri'r-rical ve'n-nisa mine’l-Arabi’l-müsta’ribin ve’l-müsteşrikin, yy. Beyrut, 1969.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Ekim 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 48 Sayı: 48 |
Kaynak Göster
Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi
Adres: Aşkan Mh. Yeni Meram Cd. No: 136 Meram / KONYA • E-posta: akifdergisi@erbakan.edu.tr
ISSN: 2148-9890 • e-ISSN: 2149-0015
Sosyal Medya Hesapları:
Twitter: @akifdergisi • Instagram: @akifdergisi • Facebook: @akifdergisi