Spor için alternatif mekanlar: Deneysel bir tasarım stüdyosu

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 42 - 62, 30.09.2023

Ekrem Bahadır Çalışkan Çiğdem Koç Aytekin

https://doi.org/10.32955/neujfa202352788

Öz

Oyun ile spor arasında anlamsal farklar olduğu gibi, spor dallarının arasında da yaygınlıkları, toplum içindeki
bilinirlikleri ve otoriteler tarafından tanınmaları açısından önemli farklar bulunmaktadır. Bazı sporlar uluslararası
arenada devamlı ve önemli etkinlikler ile takip edilen branşlar durumundayken; bazı sporlar icra ve bilinirlik
seviyelerindeki düşüklük nedeniyle daha az popülerdir. Popüler spor dallarının mekanlarına ait önemli örnekler ve
ihtiyaçların kurgulanması için yayınlanmış kaynaklar bulunsa da popüler ve yaygın olmayan spor dallarının
gerekliliklerine cevap verebilen, özelleşmiş ve nitelikli hacimlerin eksikliğinden söz edilebilir. 2022 Güz
döneminde Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Mimarlık Bölümü Mimari Tasarım Stüdyosunda öğrencilere,
“Shaping the Workout1” teması ile az tanınan veya popüler olmayan spor dalları için kurgulanmış mekânsal
potansiyelleri üretebilme imkânı sunulmuştur. Her öğrenci, bu konuya uygun spor/sporları veya bakış açısını
keşfederek kurdukları işlevsel/kavramsal ve bağlamsal çerçevede, o sporun ihtiyaçlarını karşılayan ve topluma
tanıtılmasını sağlayan bir merkez tasarımı ile stüdyo sürecini tamamlamışlardır. Bu çalışma, deneysel tasarım
stüdyosunun, hem işlevsel ilişkilerin keşfi ve tasarımı hem de problem tanımının doğru yapılabilmesi için limitleri
kaldırmayı önceleyen yaklaşımı altında üretilen olası gelecek senaryolarını tartışmakta; gelecekteki tasarımcılar
için, sporun, mekanları aracılığıyla, toplumun gerçekliğiyle olan ilişkiyi vurgulayan sosyal bir aktivatör görevi
üstlenmesine ve spor mekanının özgüllüğünün, güncel yaklaşımların ötesinde, çeşitli kültürel ve biçimsel etkileşim
sisteminden kaynaklanan bir yapı olduğuna dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Değerlendirilen projeler ve süreç ile
ortaya konan sunulan mekân üretme deneyimleri hem ilgili sporların mekansallaşması hem de mimarlık stüdyo
pratikleri için katkı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Spor, Mimari Tasarım, Mimari Tasarım Stüdyosu, Spor Merkezi

Alternative approaches for sport spaces: An experimental design studio

Öz

As there are semantic differences between games and sports, there are also important differences between sports
branches in terms of their prevalence, recognition in society and recognition by authorities. While some sports are
branches that are followed with continuous and important events in the international arena; some sports are less
popular due to low levels of performance and awareness. Although there are important examples of popular sports
venues and published resources for the construction of needs, it can be mentioned that there is a lack of specialized
and qualified volumes that can meet the requirements of unpopular sports branches. In Fall 2022, architecture
students at Ankara Yıldırım Beyazıt University Architectural Design Studio were given the opportunity to produce
spatial potentials designed for lesser-known or unpopular sports branches with the theme of “Shaping the
Workout”. Each student has completed the studio process with a center design that meets the needs of that sport
and ensures that it is introduced to the society, within the functional/conceptual and contextual framework they
have established by discovering the appropriate sports/sports or perspective on this subject. This study discusses
potential future scenarios produced under the approach of experimental design studio that prioritizes removing
limitations for both the exploration and design of functional relationships and the accurate definition of problems.
For future designers, it aims to emphasize the role of sports as a social activator that highlights the relationship
between sports and the reality of society through spaces and to draw attention to the specificity of sports spaces,
beyond contemporary approaches, as structures arising from various cultural and formal interaction systems. The
evaluated projects and the experiences of space production presented through the process contribute to both the
spatialization of the relevant sports and architectural studio practices

Anahtar Kelimeler

Sport, Architectural Design, Architectural Design Studio, Sport Center

Kaynakça

• 9 Taş (Cüz) Oyunu. (2020, Mart). Ağustos 2023 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı: https://artvin.meb.gov.tr/www/9-tas-cuz-oyunu/icerik/2639#:~:text=Amacı%3A%20Oyun%20tahtasında%203%20taşı,strateji%20becerileri%20geliştirmeye%20yardımcı%20olmak adresinden alındı
• Adolph, H., & Böck, F. (1985). Sport als Integrationsmöglichkeit ausländische. Kessel.
• Augustyn, A. (2023). Roller-Skating. Ağustos 2023 tarihinde Britannica: https://www.britannica.com/sports/roller-skating adresinden alındı
• Bastea, E. (2004). Memory and Architecture. University of New Mexico.
• Beş Taş Oyunu. (2013, Şubat). Ağustos 2023 tarihinde Kültür Portalı: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/artvin/kulturatlasi/bes-tas-oyunu adresinden alındı
• Cashman, R., & Hughes, A. (1999). Staging the Olympics_ The Event and Its Impact (UNSW Press).
• Cosentino, F. (2015, 08 30). Origins and a Tale of two Hockey:. Journal of Olympic History, 39-42.
• Greenwell, T. C., Fink, J. S., & Pastore, D. L. (2002). Assessing the Influence of the Physical Sports Facility on Customer Satisfaction within the Context of the Service Experience. Sport Management Review, 5(2), 129–148. https://doi.org/10.1016/S1441-3523(02)70064-8
• Ghriretti, R. (2020). The Social Role of Sport; Historical Evolution of Sport Installations Between Marketing and Communication. In E. Faroldi (Ed.), Sport Architecture; Design Construction Management of Sport Infrastructure (pp. 135–152). Lettera Ventidue.
• Giulianotti, R., & Numerato, D. (2018). Global sport and consumer culture: An introduction. Journal of Consumer Culture, 18(2), 229–240. https://doi.org/10.1177/1469540517744691/FORMAT/EPUB Harpastum - A Roman Sport. (2023, 08 30). Topend Sports: https://www.topendsports.com/sport/extinct/harpastum.htm#google_vignette adresinden alındı
• Horne, J. (2011). Architects, stadia and sport spectacles: Notes on the role of architects in the building of sport stadia and making of world-class cities. International Review for the Sociology of Sport, 46(2), 205–227. https://doi.org/10.1177/1012690210387541
• Hurol, Y. (2022). Tectonic Affects in Contemporary Architecture. Cambridge Scholars Publishing.
• Kabaddi Rules. (2023). Ağustos 2023 tarihinde Rules of Sports: https://www.rulesofsport.com/sports/kabaddi.html adresinden alındı
• Kreft, L. (2012). Architecture Through Sport. SAJ, 176–189.
• Kural, R. (1999). Playing Fields – alternative Spaces for Sports, Culture, and Recreation. Royal Danisch Academy of Fine Arts, School of Architecture Publisher.
• Kural, R. (2010). Changing spaces for sports. Sport in Society, 13(2), 300–313. https://doi.org/10.1080/17430430903523002
• Mangala Nasıl Oynanır. (2021). Ağustos 2023 tarihinde Mangala: https://www.mangala.com.tr/mangala-nasil-oynanir adresinden alındı
• Olympic Games. (2023). https://olympics.com/en/olympic-games
• Savin-Baden, M. (2000). Problem-based learning in higher education : untold stories. Society for Research into Higher Education & Open University Press.
• Sheard, R. (2001). Sports Architecture. Routledge.
• Skatepark. (2021). Kaykay Nedir? Ağustos 2023 tarihinde Skatepark: http://skatepark.com.tr/?p=110 adresinden alındı
• Şipka, S. (2021, Kasım). Unicycle Hockey: ‘’Tek Tekerlekli Sirk Bisikletiyle Oynanan Eğlenceli Polo Sporu’’. Ağustos 2023 tarihinde CNN Türk: https://www.cnnturk.com/yazarlar/guncel/sercan-sipka/unicycle-hockey-tek-tekerlekli-sirk-bisikletiyle-oynanan-eglenceli-polo-sporu adresinden alındı
• Tafahomi, R. (2022). Insight into Research Dilemma in Design Studios and Relationships with the Architecture Curriculum. Journal of Design Studio, 4(1), 93–112. https://doi.org/10.46474/jds.1102633
• Tepük Sporu. (2015, 09 25). Tarih Bilimi: https://www.tarihbilimi.net/tepuk-sporu/. adresinden alındı
• Tomlinson, A., & Young, C. (2006). Culture, Politics, and Spectacle in the Global Sport Event- An Introduction. In A. Tomlinson & C. Young (Eds.), National Identity and Global Sports Events. State University of New York Press.
• Treib, M. (2009). Spatial Recall: MEMORY IN ARCHITECTURE AND LANDSCAPE.
• Turgut, H., & Açımuz İşbakan, N. (2019). Yeni Yaşam Biçimleri Üzerine Denemeler: Bir Mimari Tasarım Stüdyosu Deneyimi. Megaron, 14(1), 70–82. https://doi.org/10.14744/MEGARON.2019.48295
• Türk Ata Sporu Cenk Sanatı Matrak. (2023). Ağustos 2023 tarihinde Matrak: http://www.matrak.gen.tr/turk-ata-sporu-matrak/ adresinden alındı
• Vertinsky, P. (2004). Locating a ‘Sense of Place’: Space, Place and Gender in the Gymnasium. In P. Vertinsky & J. Bale (Eds.), Sites of Sport; Space, Place, Experience (pp. 8–24). Routledge.
• Vertinsky, P., & Bale, J. (2004). Sites of Sport: Space, Place, Experience.
• Wagner, P. L. (1981). Sport: Culture and Geography. In Space, Time and Geography . Gleerup198.
• Wang, D., & Groat, L. N. (2013). Architectural research methods. Wiley. https://www.perlego.com/book/1001108/architectural-research-methods-pdf Wikipedia. (2023). Airsoft. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Airsoft adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Artistic cycling. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Artistic_cycling adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Bossaball. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Bossaball adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Cycle ball. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Cycle_ball adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Cycle Polo. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Cycle_polo adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Cyclo-cross. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Cyclo-cross adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Horseball. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Horseball adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Karakucak güreşi. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Karakucak_güreşi adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Paintball. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Paintball adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Quidditch. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Quidditch adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Sepak takraw. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Sepak_takraw adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Slamball. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/SlamBall adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Supermoto. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Supermoto adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Trigon. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Trigon_(game) adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). Virtual reality game. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Virtual_reality_game adresinden alındı
• Wikipedia. (2023). World Chase Tag. Ağustos 2023 tarihinde Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/World_Chase_Tag adresinden alındı
• Wood, R. (2014). Valencian Pilota. Ağustos 2023 tarihinde Topend Sports: https://www.topendsports.com/sport/list/valencian-pilota.htm adresinden alındı
• Wood, R. (2015). Kin-Ball. Ağustos 2023 tarihinde Topend Sports: https://www.topendsports.com/sport/list/kin-ball.htm adresinden alındı
• Wood, R. (2015). Peteca. Ağustos 2023 tarihinde Topend Sports: https://www.topendsports.com/sport/list/peteca.htm adresinden alındı
• Wood, R. (2016). Jukskei. Ağustos 2023 tarihinde Topend Sports: https://www.topendsports.com/sport/list/jukskei.htm#google_vignette adresinden alındı
• Yurtkuran, S., Kırlı, G., & Taneli, Y. (2013). An Innovative Approach in Architectural Education: Designing a Utopia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 89, 821–829. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.939