Sürdürülebilir Kalkınmanın Ekonomik Çevre Boyutları AçısındanAtık Yönetimi ve E-Atıklar.

Yıl 2008, Cilt: 1 Sayı: 2, 19 - , 01.08.2008

Ahmet Ergülen Arzum Büyükkeklik

Öz

Waste (e-waste) rate in electric-electronic industry where the life cycle of products is shortened by firms in the industry is increasing dramatically. It is estimated that e-waste rate will increase by 3-5% annually and total market will reach 11 Billion USD due to developing technologies and increasing consumer demand. Wastes in electric-electronic industry contain heavy metals are threatening both human and environment health in developed countries seriously when they destroyed by burning. At this point, in order to have sustainable natural resources, governments should form effective e-waste management policies that e-waste rate is minimized, recycle rate of e-waste is increased and the environmental effect of e-waste that are not recyclable is minimized. And also they should transform these policies to corporate applications. In this study, basic concepts of waste management and advantages of e-waste recycling are discussed under economic and environmental dimensions of sustainable development.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development, Waste Management, E-waste, Recovering.

Sürdürülebilir Kalkınmanın Ekonomik Çevre Boyutları AçısındanAtık Yönetimi ve E-Atıklar.

Öz

Ürün kullanım ömürlerinin isletmelerin bizzat kendileri tarafından kısaltıldıgı elektrik elektronik sektöründe olusan atık (e-atık) miktarı hızla artmaktadır. Gelisen teknolojiler ve artan tüketicikullanımıyla birlikte, dünya üzerindeki e-atıkların yıllık %3-5 oranlarında artacagı ve 2009 yılında 11 milyar dolarlık bir pazara ulasacagı tahmin edilmektedir. Agır metal içerikleri sebebiyle yakılarak bertaraf edildiklerinde insan ve çevre saglıgı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olan bu eatıklar, dünya genelinde ve özellikle elektrik elektronik ürünlerin yaygın kullanıldıgı gelismis ülkelerde önemli bir sorun haline gelmistir. Bu noktada hükümetler; dogal kaynakların sürdürülebilirlig için e-atıkların mümkün oldugunca azaltıldıgı, geri kazanımının artırıldıgı ve geri kazanılamayan atıkların çevreye en az zararı verecek sekilde bertaraf edildigi etkin atık yönetimi politikaları olusturarak, bu politikaların isletme uygulamalarına dönüstürülmesini saglamalıdır. Bu çalısmada sürdürülebilir kalkınmanın ekonomi ve çevre boyutları altında atık yönetiminin temel prensipleri belirlenmeye ve e-atıkların geri kazanımıyla saglanacak yararlar ortaya konulmaya çalısılmıstır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma, Atık Yönetimi, E-atık, Geri Kazanım.

Kaynakça

• AKDOĞAN, Asuman (2003), Çevreye Duyarlı Yönetim ve İşletmecilik, Kayseri Ticaret Odası Yayınları, 48, Kayseri.
• AKDOĞAN, Asuman ve Sevcan GÜLEÇ (2007), “Sürdürülebilir Katı Atık Yönetimi ve Belediyelerde Yöneticilerin Katı Atık Yönetimi ile İlgili Tutum ve Düşüncele- rinin Analizine Yönelik Bir Araştırma”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergi- si, 25(1):39-69.
• BENNETT, Derek P. (1998), “A Process Optimization Model and Systems Planning Methodology for Environmentally Conscious Manufacturing”, A Dissertation for the degree of Doctor of Philosophy in University of California, Berkeley, pp. 19.
• BOZ, Osman (2007), “Atık Geri Kazanımı Üzerine”, www.atikyonetimi.net, Erişim Tarihi: 10.09.2008.
• ÇOKGEZEN, Jale (2007), “Avrupa Birliği Çevre Politikası ve Türkiye”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXIII(2):91-115.
• DENİZ, Veli (2008), “E-Atıklar: Büyüyen Tehlike ”, Geri Dönüşüm Teknoloji Sistemle- ri Dergisi, 8: 14-18.
• ENGLANDE, Andrew J. and Guang JIN (2006), “Application of Biotechnology in Waste Management for Sustainable Development an Overview”, Management of Environmental Quality: An International Journal,17(4):467-477.
• European Union WEEE Directive/2002, http://waste.eionet.europa.eu/waste/#6, Erişim Tarihi: 16.09.2008.
• FISHER, Michael M. (2006), “Feedstock Recycling Technologies in the Sustainable Recycling of Plastics from End-of-Life Electrical and Electronic Products”, IEEE International Symposium on Electronics and the Environment, Confer- ence Record, pp.292-297.
• KELEŞ, Ruşen ve Can HAMAMCI (2005), Çevre Politikası, 5. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara.
• MOHAN, Rama; Jackie SPIBY; Silvio G. LEONARDI; Alan ROBINS and Stephan JEFFERIS, (2006), “Sustainable Waste Management in The UK: The Public Health Role”, Public Health, 120:908–914.
• PORTE, Martin S. and Jianxin YANG (2007), “WEEE Recycling in Chine Present Situation and Main Obstacles for Improvement”, IEEE International Sympo- sium on Electronics and the Environment, pp. 40-45.
• PORTER, Michael E. and Claus van der LINDE (1995), “Toward a New Conception of the Environment - Competitiveness Relationship”, Journal of Economic Per- spectives, 9(4):97-118.
• REIMER, Bryan; Manbir S. SODHI and Windson A. KNIGHT (2000), “Optimizing Electronics End-of-life Disposal Costs”, International Symposium on Electron- ics and The Environment, pp. 342-347.
• T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/yonetmelikler /ros.doc, Erişim Tarihi: 25.06.2008.
• United Nations, www.un.org/documents/ga/res/42/ares42-187.htm, Erişim Tarihi: 01.03.2008.
• United States Environmental Protection Agency, “Management of Electronic Waste in The MANAGEMENT%20OF%20ELECTRONIC%20WA, 05.09.2008. Erişim Tarihi:
• YÜCEL, Fatih (2003), “Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Çevre Korumanın ve Ekonomik Kalkınmanın Karşıtlığı ve Birlikteliği”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (11):100–120.
• YÜKSEL, Talat and İlknur BAYLAKOĞLU (2007), “Recycling of Electrical and Elec- tronic Equipment, Benchmarking of Disassembly Methods and Cost Analysis”, IEEE International Symposium of Electrical and Electronics Engineers, pp. 222-226.
• WIDMER, Rolf; Heidi OSWALD-KRAPF; Deepali SINHA-KHETRIWAL; Max SCHNELLMANN and Heinz BONI (2005), “Global Perspectives on E-waste”, Environmental Impact Assessment Review 25:436– 458.
• WILSON, David C. (2007), “Development Drivers for Waste Management”, Waste Management & Research, 25:198-207.