Kentsel Dönüşüm Faaliyetlerinin Çevresel Etik ve Sosyal Sorumluluk Açısından Değerlendirilmesi.

Yıl 2010, Cilt: 3 Sayı: 2, 84 - 105, 01.08.2010

Şafak Kaypak

Öz

In today’s world, urban transformation is seen as a response given economical, physical, social and environmental corruptions. It has been emphasized that urban transformation phenomenon has become a necessity for our big cities, and it has been intended that the citizen are living in a healthy, balanced and high-quality environment via urban renewal policies. As is well known, our cities are faced with problems due to various reasons such as agglomerations of high population, irregular urbanization and wrong location decisions. On the other, there is also the fact that environmental values can not be protected and environmental values and social responsibilities phenomenon should not be considered separately rather an integrated structure. Therefore, in the process of mutual interaction urban transformation activities with urban environment, arrangements which are not short term, but which can carry tomorrow’s responsibility even from today and which are suitable for the ethics and at sustainability basis. The study will focus on the urban transformation activities in conducted urban environment, the experienced urban transformation process will be evaluated from the point of view of ethics and social responsibility.

Anahtar Kelimeler

Urban renewal, urban transformation, ethics and social responsibility.JEL Classification: R, R52

Kentsel Dönüşüm Faaliyetlerinin Çevresel Etik ve Sosyal Sorumluluk Açısından Değerlendirilmesi.

Öz

Günümüzde, kentsel dönüşüm, kentte oluşan ekonomik, fiziksel, sosyal ve çevresel bozulmalara verilen bir karşılık olarak görülmektedir. Kentsel dönüşüm olgusunun büyük kentlerimiz için bir ihtiyaç haline geldiği vurgulanmakta ve kentsel yenileme politikaları ile kentlinin sağlıklı, dengeli, kaliteli bir çevrede yaşaması amaçlanmaktadır. Bilindiği gibi, kentlerimiz aşırı nüfus yığılmaları, düzensiz kentleşme ve yanlış yer seçimi kararları gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanan sorunlarla karşı karşıyadır. Diğer yandan, çevre değerlerinin gereği gibi korunamıyor olduğu ve çevresel değerler ile sosyal sorumluluk olgusunun birbirinden ayrı düşünülmemesi gereken bütünleşik bir yapıya sahip olduğu da bir gerçektir. Bu yüzden, kentsel dönüşüm faaliyetleri ile kentsel çevre arasındaki karşılıklı etkileşim sürecinde, etik anlayışa uygun ve sürdürülebilirlik temelinde, kısa vadeli değil, bugünden yarının da sorumluluğu taşınarak düzenlemeler yapılmalıdır. Çalışma, kentlerde gerçekleştirilen kentsel dönüşüm faaliyetleri üzerinde duracak ve yaşanan kentsel dönüşüm süreci etik ve sosyal sorumluluk açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel yenileme, kentsel dönüşüm, etik ve sosyal sorumlulukJEL Sınıflaması: R, R52

Kaynakça

• AKIN Oya (1999), “Küreselleşme Olgusu ve Kent Mekânı Üzerindeki Etkileri: İstanbul Metropoliten Alanı”, 3. Bin Yılda Şehirler: Küreselleşme, Mekân, Planlama, Dünya Şehircilik Günü 23. Kolokyumu, 8–9–10 Haziran.
• AKKAR, Z.Müge (2006), “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, Planlama Dergisi, 2006/2, S. 36, TMMOB ŞPO Yayını, Ankara, Ekim s.29–38.
• AYDIN, İ. Pehlivan (2003), Eğitim ve Öğretimde Etik, Pegem A Yayınları, Ankara. http://library.cu.edu.tr/tezler/7226.pdf., Erişim Tarihi:01.11. 2010.
• AVRUPA KONSEYİ (2011), http://www.avrupakonseyi.org.tr. Erişim Tarihi:23.02. 2011.
• BARTOL, Kathryn M. ve David C. MARTİN (1994), Management, Mc Graw Hill, New York.
• BAŞBAKANLIK, “Dönüşüm Alanları Hakkında Yasa Tasarısı”, Esas No: 1/1225, Yasama Yılı, 22/4.
• BAYRAM, Ali Müfit (2006), “Kentsel Dönüşüm Tartışmaları”, Bülten 40, Ankara, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, Mayıs-Haziran s.7–11.
• BUMİN, Kürşat (1990), Demokrasi Arayışında Kent, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• COUCH Chris (1997), “A Comperative Study of Plans and Policies for Town Centre Renewal in France and UK”, Planning Practice & Research, May Vol.12.
• ÇOPUROĞLU, M. Âlim (2006), “Kentsel Dönüşüm Projeleri”, Planlama Dergisi, 2006/2, S. 36 (Kentsel Dönüşüm), Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, Ekim, s.147–153.
• ÇUBUK Metin (1981), “İstanbul Yerleşim Düzeninde Boğaziçi ve Haliç’in İşlevleri Üzerine”, Türkiye 1. Şehircilik Kongresi, 1.Kitap, Ankara
• ÇUBUK Metin (1998), “Çağdaş Kentsel Kültür Mirası”, Kentsel Koruma-Yenileme ve Uygulamalar Sempozyumu, Sunuşlar-Sonuçlar ve Bir Değerlendirme, İstanbul.
• DAVRAN, Zeynep (2000), “Hukuk Kurallarının Etik Temelleri”, Etik ve Meslek Etikleri, Harun TEPE (Ed.), Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, s.139–152.
• DES JARDİNS, Joseph R (2006), Çevre Etiği, Çevre Felsefesine Giriş, Çev. Ruşen Keleş, İmge Yayınları, İstanbul.
• DIEFFENDORF John J. (1989), “Urban Reconstruction in Europe After World War II”, Urban Studies Vol.26.
• DİKEN, Ahmet (1998), “İşletmelerde İş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk İlişkisi”, Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Merkez Matbaacılık, Adapazarı.
• DÜNDAR, Özlem (2006), “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Sonuçları Üzerine Kavramsal Bir Tartışma”, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu, 11–13 Haziran 2003- YTÜ, İstanbul Bildiriler Kitabı, Der. Pelin Pınar Özden vd., Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, s.65-74.
• ERTAN, Akkoyunlu, K. (1998), “Çevre Etiği”, Amme idaresi Dergisi, Cilt 31/1, Ankara, s. 125–139.
• ERTAN, Akkoyunlu, K. (2008), “Kentli Hakları ve Kente Karşı Suç Bağlamında Kentli Etiği”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), Bahar, Sayı 20, s.1-22.
• GÖKSU, A. Faruk (2006), “Kentsel Dönüşüm ve Proje Ortaklıkları”, Bülten 40, Dosya 01: Kentsel Dönüşüm Tartışmaları 1, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, s.40–44.
• GÖRGÜLÜ Zekai, Tülin GÖRGÜLÜ (1994), “A Method Research for Urban Renewal Works For The Areas WHİCH Are Jointly Owned Parcels”, Planning For A Broader Europe, VIII. AESOP Congress Proceedings, Vol. 4, İstanbul 24–27 Ağustos.
• GREEN PAPER (2009), http://www.unice.org, Erişim Tarihi:01.11. 2009.
• GÜL, Deniz (2007), “Kentsel Dönüşüm”, http://oddat.blogspot.com/2007/12/kentsel- dnm.html, Erişim Tarihi: 13.09. 2009.
• GÜNDAY, Metin (1996), İdare Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• HARVEY, David (1999), Postmodernliğin Durumu, Çev. Sungur SAVRAN, Metis Yayınları, İstanbul.
• HOUSE FİLE 727 (2000), Int. by Local Government, www.legis.state.ia.us/GA/78GA/Bill History/HF/0070/HF00727.html, May. Erişim Tarihi:15.06.2009.
• IŞIK, Oğuz (1994), Değişen “Toplum/Mekân Kavrayışları: Mekânın Politikleşmesi, Politikanın Mekânsallaşması”, Toplum ve Bilim, S.64-65, s.7-35.
• KALELİOĞLU Uğur ve Noyan ÖZKAN (2000), Türkiye'nin Taraf Olduğu Uluslararası Çevre Sözleşmeleri, 1992 Avrupa Kentsel Şartı Bl. İzmir Barosu Yayını, İzmir s. 267–313.
• KAPTAN, Hüseyin (1981), “İstanbul Metropoliten Alanı İçinde Planlama Deneyimleri”, Türkiye 1. Şehircilik Kongresi, 2. Kitap, Ankara.
• KAYASU Serap ve YAŞAR, S. Senem (2006), “Kentsel Dönüşüm Üzerine Bir Değerlendirme: Kavramlar, Gözlemler”, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 11–13 Haziran 2003-YTÜ, Der. Pelin P. ÖZDEN vd., Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, Mayıs 2006, s.20-28.
• KELEŞ, Ruşen (1993) ”Kentlilik Bilinci ve Çevre Değerleri”, Ege Mimarlık Dergisi, Yıl 3, 1993/1-2.
• KELEŞ, Ruşen (1996), Kentleşme Politikası, İmge Yayınları, Ankara.
• KELEŞ, Ruşen ve Can HAMAMCI (1993), Çevrebilim, İmge Yayınları, Ankara.
• KESKİN, Ferda (1999), “Sivil Toplum Kuruluşlarında Etik”, Etik - Deprem İşliği Konuşmaları, Sivil Toplum Kuruluşları ve Etik, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, s. 120-125.
• KILIÇ, Ali (2006), “Dönüşüm, Kentsel Yenileme Kavramları ve Yaklaşımlar”, Ege Mimarlık, 2006/1-56, s.12–15.
• KILINÇ, Abidin Z. ve Abdullah ÇELİK (2009), “Kentsel Dönüşüm ve Kültürel Dönüşüm”, Selçuk Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.18, Konya, s.145– 164.
• KILINÇ Gökçen; Hüseyin ÖZGÜR, Neval F. GENÇ (2009), “Yerel Yönetimlerde İmar Uygulamaları ve Etik”, Türkiye’de Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi Araştırma Çalışması, Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Ankara.
• KIRAY, Mübeccel B. (1998), Kentleşme Yazıları, İstanbul.
• KUÇURADİ, İonna (1999), “Etik ve Meslek Etikleri”, Etik - Deprem İşliği Konuşmaları, Sivil Toplum Kuruluşları ve Etik, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, s.115-120.
• MUTLU, Selcan (2007), Türkiye’de Yaşanan Gecekondulaşma Süreci ve Çözüm Arayışları: Ankara Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• NECCAR Ali H. (2009), “Kentsel Dönüşüm Üzerine (1): Kavramsal Giriş”, http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=8377, Erişim Tarihi:15.06.2009.
• OCAK, Ersan (1996), “Kentin Değişen Anlamı”, Birikim Dergisi, S. 33. s. 86–87.
• OLSON Christine L (1997), “The American Community Renewal Act”, The Heritage Foundation Issue Bulletin, No.229
• ÖZDEN Pınar P. (2001), “Kentsel Yenileme Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü Üzerine Düşünceler ve İstanbul Örneği”, İ.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 23-24.
• ÖZDEN Pınar P. (2006), “Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Uygulanabilirliği Üzerine Düşünceler” İ.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 35, s.215–233.
• ÖZDEN Pınar P. (2008), Kentsel Yenileme, İmge Kitabevi Yayını, Ankara.
• ÖZDOĞAN, Aslı Erim (2000), “Tarihi Yarımada’da Metro”, İstanbul Dergisi, Ekim.
• ÖZLEM, Doğan (2004), Etik-Ahlak Felsefesi, İnkilap Kitabevi, İstanbul.
• ÖZTÜRK, Ziya (2008), “Kentsel Dönüşüm, Kentsel Yenilenme”, http://www.yerelsiyaset.com/pdf/temmuz2008/9.pdf, Erişim Tarihi:12.10. 2009.
• PULAŞLI, Hasan (1998), Hukukun Temel Kavramları, Nobel Kitabevi, Adana.
• SÖNMEZ, Nihan Ö. (2006), “Düzensiz Konut Alanlarında Kentsel Dönüşüm Modelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Planlama Dergisi, 2006/2, Sayı 36, Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, Ekim, s.121–127.
• SÖNMEZ, Nihan Ö. ve Tuğçe ŞANLI (2010), “Gelişim Süreci, Türkiye ve Ankara’daki Uygulama Boyutları ve Eleştirel Yaklaşımlarıyla Kentsel Dönüşüm”, Kent ve Toplum Dergisi, 2010, Yıl 1, Sayı 2, Ankara, Mart/Haziran s.63–71.
• ŞAHİN, S. Zafer (1999), “Kentsel Alanda Kollamacı İlişkiler”, 6.Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi 17–19 Kasım 1999, ODTÜ, Türk Sosyal Bilimler Derneği, Ankara, s.133–134.
• ŞAHİN, S. Zafer (2006a), “İmar Planı Değişiklikleri ve İmar Hakları Aracılığıyla Yanıltıcı (Pseudo) Kentsel Dönüşüm Senaryoları: Ankara Altındağ İlçesi Örneği”, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 11–13 Haziran 2003-YTÜ, Der. Pelin P. Özden vd., Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, s.89-101.
• ŞAHİN, S. Zafer (2006b), “Kentsel Dönüşümün Kentsel Planlamadan Bağımsızlaştırılması/ Ayrılması Sürecinde Ankara”, Planlama Dergisi, 2006/2, S. 36, Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, s.111–120.
• ŞEN, Besime (2005), “Soylulaştırma: Kentsel Mekânda Yeni Bir Ayrışma Biçimi”, İstanbul’da Kentsel Ayrışma Mekânsal Dönüşümde Farklı Boyutlar, Haz. Hatice KURTULUŞ, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• TAŞÇI, Faruk (2009), “Yoksulluğa ve Yoksullara Dönük Ahlak Yaklaşımları”, Sosyal Siyaset Konferansları, İÜ İktisat Fakültesi, 57. Kitap, İstanbul, s.481–515.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2010), http://www.tdk.gov.tr., Erişim Tarihi:12.10. 2010.
• TEKELİ, İlhan (2006), “Kentleri Dönüşüm Mekanı Olarak Düşünmek”, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildiriler Kitabı 11-13 Haziran 2003-YTÜ, Der. Pelin Pınar ÖZDEN vd., Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, Mayıs 2006, s.2-7.
• TENEKECİOĞLU, Birol (1977), “İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları”, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Cilt 13, Sayı 2, Haziran, s. 46–60
• TEPE, Harun (2000), “Basın Etiği ya da Basında Etik Sorunlar”, Etik Meslek Etikleri, Harun TEPE (Ed.), Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, s:121-136.
• THE AALBURG CHARTER (1994), Charter of European Cities and Towns Towards Sustainability
• TUNÇER, Mehmet (2006), “Kentlerimizi Çağdaş Altyapı ve Görünüme Kavuşturmak Hedefinde Planlama, Kent Tasarımı ve Plancının Rolü”, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildirileri Kitabı, 2003-YTÜ, Der. Pelin P. ÖZDEN vd., TMMOB ŞPO Yayını, Ankara, s.182-202.
• TÜRER, Neşat, T. (1994), İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları Açısından İşletme Çevre İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• ULUDAĞ, Zeynep ve Canan ÖZER (2006), “Kentsel Dönüşüm Sürecinde Farlılaşan Kimlik Değerleri: Yıldız Hilal 6.Cadde Örneğinde Kentsel Kimliğin Sorgulanması”, Bülten 42, Kentsel Dönüşüm Tartışmaları 2, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, s.35–42.
• ULUSOY, Ali (2009a), “Toplu Konut Uygulamaları ve Kentsel Dönüşüm”, http://www.dimp.org/index.php?option=com_content&task=view&id=110&Itemi d=81, Erişim Tarihi:15.06.2009.
• ULUSOY, Ali (2009b), “Yerel Yönetimler, Demokrasi ve Katılım” 01.03.2009, Kaynak: Cumhuriyet http://www.porttakal.com/haberleri, Erişim Tarihi:15.06.2009.
• UZUN, C. Nil (2006), “Yeni Yasal Düzenlemeler ve Kentsel Dönüşüme Etkileri”, Planlama Dergisi, 2006/2, S. 36 (Kentsel Dönüşüm), Ankara, TMMOB ŞPO Yayını, s.49–52.
• UYSAL, Yeşim (2007), “Tarihi Binalar Plansız Kentleşme Kurbanı” Cumhuriyet Ankara, http://www.yapi.com.tr/Haberler/haber_Detay_53293.html, Erişim Tarihi:15.06.2009.
• ÜNDER, Hasan (1996), Çevre Felsefesi, Etik ve Metafizik Görüşler, Doruk Yayıncılık, Ankara.
• YEŞİLIRMAK, Asuman (2007), “Dönüşe Dönüşe Tükenen ve Yeniden Üretilen Kent ile Kentli”, http://www.birgun.net, Erişim Tarihi:15.06.2009.
• YILDIRIM, A.Ege (2006), “Güncel Bir Kent Sorunu: Kentsel Dönüşüm, Planlama Dergisi, Ankara, 2006/2, s.7-23.