Dünyadaki ve Türkiye’deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi.

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 1, 56 - 80, 01.04.2011

Zübeyir Turan

Öz

The crisis is usually used by social scientists alike these words “a sudden deterioration process”, “big trouble” and “depression”. Furthermore, the crisis, some developments which are previously unknown, not taken into account or unforeseen, appears seriously effective results in macro level on states and in micro level on firms thus entrepreneurs. This economical aspect sometimes perceived as inflation by state, firms and households. . However, in the event of hyperinflation, It is mentioned about the crisis, in case of prices of goods and services in the country unexpectedly and suddenly increased high level and very rapidly. For instance, it may be mentioned about two types of indicators regarding financial crisis in today's Turkish economy. These are the key indicators, demonstrating the increase of investment risk in country conditions and, therefore, feeding expectations about rising a financial cirisis and providing information about the extent of the crisis. Among these basic financial crisis indicators, excess appreciation of the reel exchange in the country currency market is the most important issue. Another significant crisis is the currency crisis in the banking sector. These are usually caused by the worsening of banks’ balance sheets. The current outlook of financial crisis is depended on caution motive resulting from lack of confidence to markets. Reaching prevalence of demand for liquidity has influenced all countries. The aim of this study is to demonstrate the necessity to conform private sector which is occurring downsize because of crisis throughout Turkish economy while the unemployment has been increased, wages and costs have been decreased, the production has been decreased. The reel sector in Turkish economy should have safeguard measures against crises before it would be happen.

Anahtar Kelimeler

Crisis, Big Trouble, Serious Issues, Financial Crisis, Crisis Resolution, Costs Decrease, The Banking Crisis, The Exchange Decrease, Devaluation, Liquidity, Speculative.

Dünyadaki ve Türkiye’deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi.

Öz

Kriz, sosyal bilimciler tarafından çoğu kez; “birden bire meydana gelen kötüye gidiş yönündeki gelişme”, “büyük sıkıntı” ve “bunalım” gibi kelimelerle eş anlamda kullanılmaktadır. Oysaki kriz; önceden bilinmeyen, hesaba alınmayan, ya da öngörülmeyen bazı gelişmelerin, makro düzeyde devlet, mikro düzeyde ise firmaları dolayısıyla girişimcileri ciddi olarak etkileyecek sonuçlar ortaya çıkarmasıdır. Devlet, firmalar ve halk açısından bakıldığında krizin, enflasyonun ekonomik bir sorun olduğu görülür. Ancak hiperenflasyon olayında ülkede mal ve hizmet fiyatlarının beklenmedik bir anda ve aniden çok yüksek düzeyde hızla artış kaydetmesi halinde krizden bahsedilir. Mesela günümüz Türkiye ekonomisinde finansal krizlerle ilgili iki tür göstergeden bahsedebilir. Bunlar ülke koşullarında yatırım riskinin arttığını gösteren ve bu nedenle finansal bir krizin doğacağı konusundaki beklentileri besleyen ön göstergeler ile yaşanan krizin boyutları hakkında bilgi veren temel göstergelerdir. Özellikle bu finansal kriz göstergelerinin en başında, ülkede döviz piyasasındaki reel kurun aşırı düzeyde değerlenmesi gelmektedir. Önemli diğer bir krizde, bankacılık sektöründe ortaya çıkan döviz krizleridir. Bunlar daha ziyade bankaların bilançolarının kötüleşmesinden. Finansal krizin bu gün ulaştığı görünüm, piyasalara duyulan güvensizlik ortamından kaynaklanan ihtiyat güdüsüne dayanmaktadır. Likidite talebinin ulaştığı yaygınlık, bütün ülkeleri etkisi altına almıştır. Bu çalışmanın amacı; krizin Türkiye ekonomisinin genelinde yarattı küçülmeye özel kesiminde uyması gerektiğini; bunun da, işsizliğin artması, ücretlerin ve maliyetlerin azaltılmasına, üretimin giderek düşmesine neden olduğunu göstermektedir. Krizin Türkiye ekonomisine yansımasının boyutlarının hafifletilmesi, reel kesimin bu gerçeği önceden kabullenip kendiliğinden bu yola girmesinden geçmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kriz, Büyük Sıkıntı, Ciddi Sorun, Finansal Kriz, Krizin Çözümü, Maliyetlerin Düşmesi, Bankacılık Krizi, Döviz Düşmesi, Devalüasyon, Likidite, Spekülatif.JEL Sınıflaması : G01, H12.

Kaynakça

• ARIN, T. (2001), “Krizin Yapısı ve Geleceği”, İktisat Dergisi, Şubat-Mart, 4–8.
• AY, A. ve KARAÇOR Z. (2001), “2001 Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Krizden Büyümeye Geçiş Üzerine Bir Tartışma” http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/ sos_mak/makaleler%5CAhmet%20AY%20-%20Zeynep%20KARA%C3%87OR %5CAY,%20AHMET.pdf, Erişim Tarihi: 15.05.2007.
• ÇAKICI, E. (2001), “2000–2001 Yılı Ekonomik Krizlerin Sebepleri ve Sonuçları”, Yeni Türkiye Dergisi, Eylül- Ekim Ekonomik Kriz Sayısı, 475–490.
• DEMİR, G. (1999), Asya Krizi ve İMF, Der Yayınları, İstanbul.
• DTM Dünya Ekonomik Bülteni (1998), “Para Krizleri”, Sayı: 13.
• EĞİLMEZ, M. VE KUMCU, E. (2001), Ekonomi Politikası ve Teori ve Türkiye Uygulaması, 6.Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• EKİNCİ, N. (2001), “1992’den 2001’e Ekonomik Kriz”, Görüş Dergisi, Sayı 15.
• ERTUNA, Ö. (2001), “Türkiye’de Ekonomik Krizler, Nedenleri ve Çıkış Yolu”, Yeni Türkiye Dergisi, Eylül- Ekim Ekonomik Kriz Sayısı, 491–510.
• KARLUK, S. R. (2004), Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 8.Basım, Beta Yayınları, İstanbul.
• KARLUK, S. R. (2005), Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm, Beta Yayınevi, İstanbul.
• KEPENEK, Y. ve YENTÜRK, N. (2000), Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, Ankara.
• ÖZATAY, F. (1996), “Currency Crises in Turkey”, Yapı Kredi Bank Economic Review, İstanbul.
• ÖZBİLEN, Ş. (2000) “Küresel Mali Kriz ve IMF Politikalarının Ulusal Mali Sisteme Etkileri”, Turkiyeekonomisi/sevki1.pdf, Erişim Tarihi: 15.05.2007. Dünyası, Sayı: 132,
• http://www.econturk.org/
• PARASIZ, İ. (1995), Kriz Ekonomisi ve 1994 Kararları, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• PARASIZ İ. (2003), Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• SEYİTOĞLU, H. VE YILDIZ, R. (2006), Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri, Arıkan Kitabevi, İstanbul.
• ŞAHİN, H. (2000), Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi. Bursa.
• TOPRAK, M. (1996), Türk Ekonomisinde Yapısal Dönüşümler 1980–1995, Turhan Kitabevi, Ankara.
• UYAR, S. (2003), Bankacılık Krizleri, Ziraat Matbaacılık, Ankara.
• YILDIRIM, M. (2001), “Para Kuru ve Kasım 2001 Krizi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, s.17–37.
• YİĞİTOĞLU, A.İ. (2005), “2001 Krizi Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinin Bankacılık Sektörünün Değerlendirilmesi”, Sosyo- Ekonomi Dergisi, (1):115–125.