Öz
For a better understanding of a country's domestic and foreign policy, the relationship among the country's constitutional and official ranks, constitutional structure must be well known. In the conventional parliamentary systems, the State (except for Constitutional monarchies) is represented by the office of the president. In the constitutional system of the Islamic Republic of Iran, it is unorthodox. As the highest political authority in Iran, head of state is Supreme Leader. The President of Iran has the secondary rank in the state protocol. In the constitutional order Commander of the Armed Forces and the highest military ranks, as well as many vital ranks such as the head of the High Judiciary appointed by the office of velayat-i faqih which represented by Supreme Leader, not by the president. Supreme Leader, in terms of legal and political science, is the head of state. Ignorance of duties and responsibilities of President of Iran leads to misinterpretation of Iranian politics especially during election periods. On this basis in our study we try to explain the position and powers of the presidency in the Islamic Republic of Iran, based on the primary sources.
Anahtar Kelimeler
Islamic Republic of Iran Khomeni Supreme LeaderJEL Codes: K 40
Kaynakça
- ARESTE, Hüseyin Cevan, Mebany-i Hâkimiyet der Kanun-i Esasi Cumhuri İslami İran, Merkezi Tahkikat-ı İlmi, Debirhaney-i Meclis-i Hobregan-ı Rehberi, Kum, 1382.
- DERVİŞEND, Ebu Fazıl, “Mahdudiyet-i Selahiyet-i Reis-i Cumhur Nisbet ve Mesuliyet-i İcray-i Kanun-i Esasi, 1391/4/21, http://www.shora-gc.ir, ( 4 October 2012)
- İSFAHANİ, Kazım Kuhi, Damney-i Selahiyet-i Reis-i Cumhur der İcray-ı Kanuni Esasi, 1391/4/26, http://www.shora-gc.ir ( 5 October 2012 )
- Kanun-i Esasiy-i Cumhuri İslami İran, Intişarat-ı Muavinat-ı Pejuheş, Tedvin, Tenkih-i Kavanin-i Mukarrerat, Tahran, 1380
- Mecmuayı Kavanin-i Saal-i 1365, Çapp-ı Ruznamey-i Resmi.
- MEHRPUR, Hüseyin, “Mesuliyet-i Reis-i Cumhur der Icray-i Kanun-i Esasi ve Caygah-ı Heyet-i Peygiri ve Nezaret ber İcray-i Kanun-i Esasi”, Mehrpur, Huseyin(Ed.), Reis-i Cumhur ve Mesuliyet-i İcray-i Kanun-i Esasi, İntişaratı İttilaat, Tahran, 1380.
- MEHRPOUR, Hussein, “Iranian President’s Duty to Implement the constitution and the Task of the Follow-up and Supervision Board”, Discourse: An Iranian Quarterly, Vol.1, No. 2( Fall 1999): 85-114
- SHABANİ, Kasım, Hukuk-i Esasi ve Sahtar-ı Hukumet-i Cumhuri Islami Iran, Insharatı Ittılaat, Tahran 1381.
- Seyyid Muhammed Haşimi, Hukuk-u Esasi Cumhuri İslami İran, Cildi Devvom, Neşri Dadgoster, Tahran 1380.
- TAFLIOĞLU, M. Serkan, Humeyni ve İran İslam Devrimi, Kripto, Ankara 2010.
Öz
Bir ülkenin iç ve dış siyasetini iyi anlaşılması ve kavranması için o ülkenin anayasal kurumlarının birbiri arasındaki ilişki ve hukuki konumlarının iyi bilinmesi gerekmektedir. Klasik parlamenter sistemlerde Devlet Başkanlığı (Anayasal Monarşiler hariç) Cumhurbaşkanlığı makamı tarafından temsil edilmektedir. İran İslam Cumhuriyeti anayasal sisteminde ise bu durum farklı bir durumdadır. İran’da devlet başkanlığı ve en üst makam olarak Velâyet-i Fakîh makamı bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı ise devlet protokolünde ikinci konumda bulunmaktadır. Anayasal düzen içerisinde İran Silahlı Kuvvetleri Komutanını ve Kuvvet Komutanlarını, İran Yüksek Yargı Başkanı gibi birçok hayati makamın başkanı Cumhurbaşkanı tarafından değil Velâyet-i Fakîh makamında bulunan Rehber tarafından atanmaktadır. Rehber, İran İslam Cumhuriyetinin siyasi ve dini lideri olmakla beraber hukuki ve siyaset bilimi açısından devlet başkanı konumundadır. İran anayasal sisteminde cumhurbaşkanın yetki ve konumunun iyi bilinmemesi İran siyasetini özellikle seçim dönemlerinde yanlış değerlendirilmesine sebep olmaktadır. Bu zeminde çalışmamızda İran İslam Cumhuriyetinde Cumhurbaşkanlığının konum ve yetkilerinin birincil kaynaklar üzerinden ortaya koymaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARESTE, Hüseyin Cevan, Mebany-i Hâkimiyet der Kanun-i Esasi Cumhuri İslami İran, Merkezi Tahkikat-ı İlmi, Debirhaney-i Meclis-i Hobregan-ı Rehberi, Kum, 1382.
- DERVİŞEND, Ebu Fazıl, “Mahdudiyet-i Selahiyet-i Reis-i Cumhur Nisbet ve Mesuliyet-i İcray-i Kanun-i Esasi, 1391/4/21, http://www.shora-gc.ir, ( 4 October 2012)
- İSFAHANİ, Kazım Kuhi, Damney-i Selahiyet-i Reis-i Cumhur der İcray-ı Kanuni Esasi, 1391/4/26, http://www.shora-gc.ir ( 5 October 2012 )
- Kanun-i Esasiy-i Cumhuri İslami İran, Intişarat-ı Muavinat-ı Pejuheş, Tedvin, Tenkih-i Kavanin-i Mukarrerat, Tahran, 1380
- Mecmuayı Kavanin-i Saal-i 1365, Çapp-ı Ruznamey-i Resmi.
- MEHRPUR, Hüseyin, “Mesuliyet-i Reis-i Cumhur der Icray-i Kanun-i Esasi ve Caygah-ı Heyet-i Peygiri ve Nezaret ber İcray-i Kanun-i Esasi”, Mehrpur, Huseyin(Ed.), Reis-i Cumhur ve Mesuliyet-i İcray-i Kanun-i Esasi, İntişaratı İttilaat, Tahran, 1380.
- MEHRPOUR, Hussein, “Iranian President’s Duty to Implement the constitution and the Task of the Follow-up and Supervision Board”, Discourse: An Iranian Quarterly, Vol.1, No. 2( Fall 1999): 85-114
- SHABANİ, Kasım, Hukuk-i Esasi ve Sahtar-ı Hukumet-i Cumhuri Islami Iran, Insharatı Ittılaat, Tahran 1381.
- Seyyid Muhammed Haşimi, Hukuk-u Esasi Cumhuri İslami İran, Cildi Devvom, Neşri Dadgoster, Tahran 1380.
- TAFLIOĞLU, M. Serkan, Humeyni ve İran İslam Devrimi, Kripto, Ankara 2010.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 6 Sayı: 2 |