AHP Temelli TOPSIS ve ELECTRE Yöntemiyle Muhasebe Paket Programı Seçimi

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 53 - 71, 31.01.2015

Mustafa Tunca , Esra Aksoy , Hasan Bülbül Nuri Ömürbek

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler birçok alanda işlerin elektronik ortama aktarılmasına sebep olmuştur. Özellikle muhasebe iş kolu teknolojik gelişmelere oldukça çabuk ayak uydurabilen iş alanlarından birisidir. Muhasebe açısından elektronik ortamlara geçişlerde doğru tercih yapılması hem müşteri memnuniyeti açısından hem de verimlilik açısından büyük önem taşımaktadır. Muhasebe alanında kullanılacak paket programın seçimi çok kriterli karmaşık bir problemdir. Çok kriterli karar problemlerinin çözümünde AHP, TOPSIS ve ELECTRE en çok tercih edilen yöntemlerdir. Bu çalışmada, birçok nitel ve nicel kriter göz önünde bulundurularak en uygun muhasebe paket programı seçimi hedeflenmiştir. Çalışmada en uygun muhasebe paket programının seçilmesi için üç ana kriter grubu ve on beş alt kriter göz önünde bulundurularak en uygun çözüm aranmıştır. Çalışmanın yöntemi doğrultusunda, muhasebe meslek mensuplarına yapılan anket sonucunda kriterlerin ağırlıkları AHP yöntemi ile tespit edilmiştir. Daha sonra elde edilen kriter ağırlıkları TOPSIS ve ELECTRE yöntemlerinde kullanılarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Multi Criteria Decision Making, TOPSIS, ELECTRE, AHP, Software Package Selection

AHP Temelli TOPSIS ve ELECTRE Yöntemiyle Muhasebe Paket Programı Seçimi

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler birçok alanda işlerin elektronik ortama aktarılmasına sebep olmuştur. Özellikle muhasebe iş kolu teknolojik gelişmelere oldukça çabuk ayak uydurabilen iş alanlarından birisidir. Muhasebe açısından elektronik ortamlara geçişlerde doğru tercih yapılması hem müşteri memnuniyeti açısından hem de verimlilik açısından büyük önem taşımaktadır. Muhasebe alanında kullanılacak paket programın seçimi çok kriterli karmaşık bir problemdir. Çok kriterli karar problemlerinin çözümünde AHP, TOPSIS ve ELECTRE en çok tercih edilen yöntemlerdir. Bu çalışmada, birçok nitel ve nicel kriter göz önünde bulundurularak en uygun muhasebe paket programı seçimi hedeflenmiştir. Çalışmada en uygun muhasebe paket programının seçilmesi için, üç ana kriter grubu ve on beş alt kriter göz önünde bulundurularak en uygun alternatifin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın yöntemi doğrultusunda, muhasebe meslek mensuplarına yapılan anket sonucunda kriterlerin ağırlıkları AHP yöntemi ile belirlenmiştir. AHP yöntemiyle alınan kriter ağırlıkları TOPSIS ve ELECTRE yöntemlerinde kullanılarak ve altı farklı muhasebe paket program alternatifi değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, TOPSIS, ELECTRE, AHP, Paket Program Seçimi

Kaynakça

• Abalı, Y., Kutlu, A., Batuhan, S., ve Eren, T., (2012), “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Bursiyer Seçimi: Bir Öğretim Kurumunda Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), ss. 259-272.
• Akyüz, Y., Bozdoğan, T. ve Hantekin, E., (2011), “TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), ss. 73-92.
• Akyüz, Y. ve Soba, M., (2013), “Electre Yöntemiyle Tekstil Sektöründe Optimal Kuruluş Yeri Seçimi: Uşak İli Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), ss. 185- 198.
• Alp, S. ve Engin, T., (2011), “Trafik Kazalarının Nedenleri ve Sonuçları Arasındaki İlişkinin, TOPSIS ve AHP Yöntemleri Kullanılarak Analizi ve Değerlendirilmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(19), ss. 65-87.
• Aslan, N. (2005), Analitik Network Prosesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bastı, M. ve Boyar, E., (2012), “Muhasebe Paket Programı Seçiminde Analitik Ağ Sürecinin Kullanımı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, ss. 261-280.
• BaysaL, G. ve Tecim, V., (2006), “Katı Atık Depolama Sahası Uygunluk Analizin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Tabanlı Çok Kriterli Karar Yöntemleri ile Uygulaması”, 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, 13-16 Eylül 2006, İstanbul-Türkiye, ss. 1-8.
• Bruyas, D., Dzıda, D. and Kraemer, F., (2012), “Evaluation of the Quality of Different Samples of Water Using TOPSIS Method’’, University of Natural Resources and Applied Life Sciences, Vienna, Austria, January, pp. 1-7.
• Bülbül, S. ve Köse, A., (2011), “Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, ss. 71-97.
• Cho, K.T., (2003), “Multicriteria Decision Methods: An Attempt to Evaluate and Unify”, Mathematical and Computer Modeling, 37(9-10), pp. 1099–1119.
• Çağıl, G., (2011), “2008 Küresel Kriz Sürecinde Türk Bankacılık Sektörünün Finansal Performansının ELECTRE Yönetimi İle Analizi”, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Dergisi, 25(93), ss. 59–86.
• Çalışkan, H., Kurşuncu, B., Kurbanoğlu, C. ve Güven, Ş.Y., (2012), “TOPSIS Metodu Kullanılarak Kesici Takım Malzemesi Seçimi”, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9(3), ss. 35-42.
• Dağdeviren, M., Akay, D. ve Kurt, M., (2004), “İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(2), ss. 131-138.
• Demir, B., (2012), “Muhasebeye Yön Veren Gelişmeler ve Meslek Yüksekokullarında Verilen Muhasebe Eğitimine Yansımaları”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), ss. 109- 120.
• Demireli, E., (2010), “TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), ss. 101-112.
• Eleren, A. ve Karagül, M., (2008), “1986-2006 Türkiye Ekonomisi’nin Performans Değerlendirmesi” , Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), ss. 1-14.
• Ergül, N., (2010), İMKB’de İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Mali Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Analizi, Beta Yayınları, İstanbul.
• Ertuğrul, İ. ve Karakaşoğlu, N., (2010), “ELECTRE ve Bulanık AHP Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Bilgisayar Seçimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 25(2), ss. 23-41.
• Eryürek, Ö.F. ve Tanyaş, M., (2003), “Hata Türü ve Etkileri Analizi Yönteminde Maliyet Odaklı Yeni Bir Karar Verme Yaklaşımı”, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi Mühendislik/d, 2(6), ss. 31-40 .
• Hasıloğlu, S.B., Öztekin, S.S. ve KUNDAKÇI, N., (2013), “ÇBÖ ile Oluşturulan Algılama Haritalarının Yorumlanmasında TOPSIS Yönteminin Kullanılması”, 18. Ulusal Pazarlama Kongresi, 19-22 Haziran 2013, Sarıkamış, Kars, ss. 43-55.
• Jadıdı, O., Hong, T.S., Fırouzı F., Yusuf R.M. and Zulkıflı N., (2008), “TOPSIS and Fuzzy Multi- Objective Model Integration for Supplier Selection Problem”, Journal of Achievements in Materials and Manufacturing Engineering, 31(2), pp. 762-769.
• Oprıcovıc, S. and Tzeng, G-H., (2004), “Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156(2), pp. 445-455.
• Öktür, F., (2008), Yeni Ürün Geliştirme Sürecinde Tedarikçi Bütünleşmesinin Topsis Yöntemi İle Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Önder, E. ve DAĞ, S., (2013), “Combining Analytical Hierarchy Process and Topsis Approaches for Supplier Selection in a Cable Company”, Journal of Business, Economics & Finance, 2(2), pp. 56-74.
• Özdağoğlu, A., (2012), “Üretim Yapan İşletmeler için Hidrolik Giyotin Alternatiflerinin TOPSIS Yöntemi ile İncelenmesi”, Ege Akademik Bakış, 12(4), ss. 549-562.
• Özgörmüş, E., Mutlu, Ö. ve Güner, H., (2005), “Bulanık AHP İle Personel Seçimi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005, ss 111-115.
• Pawar, S.S. and Verma, D.S., (2013), “Digital Camera Evaluation Base on AHP and TOPSIS”, International Journal of Engineering Research, 2(2), pp. 51-53.
• Saaty, T.L., (1990), “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, 48(1), pp. 9-26.
• Shıh, H., Shyur, H. and LEE E.S., (2007), “An Extension of TOPSIS for Group Decision Making”, Mathematical and Computer Modeling, 45(7-8), pp. 801–813.
• Shyur, H., (2006), “COTS Evaluation using Modified TOPSIS and ANP”, Applied Mathematics and Computation, 177(1), pp. 251-259.
• Soner, S. ve Önüt, S., (2006), “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Bir ELECTRE-AHP Uygulaması”, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 2006/4, ss. 110-120.
• Supçiler, A.A. ve Çapraz, O., (2011), “AHP-TOPSIS Yönetimine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13, ss. 1-22.
• Terzi, Ü., Hacaloğlu, S.,E., ve Aladağ, Z., (2006), “Otomobil Satın Alma Problemi İçin Bir Karar Destek Modeli”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(10), ss. 43-49.
• Timor, M., (2010), Yöneylem Araştırması, Türkmen Kitapevi, İstanbul.
• Türker, A., (1988), “Çok Ölçekli Karar Verme Tekniklerinden ELECTRE”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 38(3), ss. 72–87.
• Türkmen, S.Y. ve Çağıl, G., (2012), “İMKB’ye Kote Bilişim Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Maliye Finans Yazıları, 26(95), ss. 59-78.
• Ustasüleyman, T., (2009), “Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS- TOPSIS Yöntemi”, Bankacılar Dergisi, 69, ss. 33-43.
• Uygurtürk, H. ve Korkmaz, T., (2012), “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), ss. 95-115.
• Uyar, S., (2006), Bilgi Teknolojisindeki Gelişmelerin Muhasebe Mesleğine Etkileri: Bilgi Ekonomisi, Editör: Nihal Kargı, Ekin Kitabevi, www.suleymanuyar.com.tr/yayinlar/k1.doc (Erişim Tarihi: 19.12.2014).
• Ünal, G., (2008), Lojistikte Hizmet Sağlayıcı Seçiminde AHP ve TOPSIS Yöntemlerinin Uygulanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Wang, X. and Triantaphyllou, E., (2008), “Ranking Irregularities when Evaluating Alternatives by using some ELECTRE Methods”, Omega the International Journal of Management Science, 36(1), pp. 45-63.
• Yaralıoğlu, K., (2010), Karar Verme Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yoon, K.P. and Hwang, C., (1995), Multiple Attribute Decision Making: An Introduction, Sage University Paper Series on Quantitative Applications in the Social Science, 07-104. Thousand Oaks. CA: Sage.
• Yücel, M. ve Ulutaş, A., (2009), “Çok Kriterli Karar Yöntemlerinden Electre Yöntemiyle Malatya’da Bir Kargo Firması İçin Yer Seçimi”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(17), ss. 327-344.
• Yürekli, H., (2008), Taarruz Helikopterleri Seçiminde Electre Yönteminin Kullanılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Sayısal Yöntemler Bilim Dalı, İstanbul.