YÖNETİCİNİN GÜÇ KAYNAKLARI ALGISI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI: KONAKLAMA İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 1, 117 - 130, 25.01.2016

Mustafa Çavuş , Melda Harbalıoğlu

Öz

Bu araştırmada, konaklama işletmelerinde yöneticinin güç kaynakları algısı ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Analizler sonucunda katılımcıların en yüksek algıladıkları gücün yasal ve bilgiye dayalı güç, en düşük algılanan gücün ise zorlayıcı güç olduğu belirlenmiştir. Yapılan korelasyon analizi sonucuna göre, yöneticinin güç kaynaklarından zorlayıcı güç ve yasal güç ile örgütsel vatandaşlık davranışı boyutlarından özgecilik, nezaket, sivil erdem ve vicdanlılık arasında negatif yönlü bir ilişki, sportmenlik boyutu ile pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte yöneticinin güç kaynaklarından ödüllendirme gücü, uzmanlık gücü, karizmatik güç ve bilgiye dayalı güç ile örgütsel vatandaşlık boyutları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizinin sonucuna göre örgütsel vatandaşlık davranışı değişkenliği yöneticinin güç kaynakları tarafından açıklanabilmektedir. Bununla birlikte araştırmaya katılan iş görenlerin cinsiyetleri, medeni durumları, yaşları, eğitim durumları, turizm eğitim durumları ile yöneticinin güç kaynakları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Yasal güç boyutuna ilişkin katılımcıların görüşleri aylık gelir durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Güç kaynakları, örgütsel vatandaşlık davranışı, konaklama işletmeleri

Kaynakça

• Altınkurt Y. & Yılmaz K. (2012). Okul yöneticilerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1833-1852
• Aslan, Ş. (2009). Karizmatik liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: “Kurumda çalışma yılı” ve “ücret” değişkenlerinin rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 256-275.
• Aydoğan İ. (2008). Okul yöneticilerinin öğretmenleri etkileme becerileri. Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25,33-51.
• Bartol K. M & Martin D. C. (1991). Management. New York: McGraw-Hill, Inc.
• Basım, H.N. & Şeşen, H., (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 61(4), 83-102.
• Bateman, T. S.,& Organ D. W., (1983). “Job satisfaction and the good soldier: the relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal,. 26, 587-595.
• Bolat, O. İ.& Bolat, T., (2008). Otel işletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75- 94.
• Dietzer, B., Shilliff, K., & Jucius, M., (1979). Contemporary management concepts, Grid Publishing, Inc., p.196.
• Deluga, R.J., (1994). Supervisior trust building, leader – member exchange and organizational citizenship behavior. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67, 315 – 326.
• Dimitriades, Z. S. (2007), The influence of service climate and job involvement on customer-oriented organizational citizenship behavior in Grek service organizations: A survey, Employee Relations, 29(5), 469-491.
• Farh, J.L., Podsakoff, P.M. & Organ, D.W. (1990). Accounting for organizational citizenship behavior: Leader fairness and tasks cope versus satisfaction. Journal of Management (16) 4, 705 – 721.
• French, J. & Raven, B. H. (1959). The bases of social power. InD. Cartwright (Ed.), Studies in social power, 150-167.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. 2014. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yönetim-analiz, Seçkin Yayın, Ankara.
• Katz, D., & Kahn, R.L. 1966, The social psychology of organizations, New York: Wiley
• Keleş Y. (2009). İş görenlerin eğitim düzeylerinin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Koçel, T. (2014). İşletme yöneticiliği(15. Baskı). Ankara: Beta Yayınları
• Lunenburg F. C. 2012 Power and leadership: An influence process. International Journal of Management, Business and Administration, 15(1), 1-9.
• Meydan, C. H. (2010), Örgüt kültürü, örgütsel güç ve örgütsel adalet algılarının bireyin iş tatmini ve örgüte bağlılığı üzerine etkisi: Kamuda bir araştırma. KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Moorman, R. H., (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?. Journal of Applied Phsychology, 6(76), 845-855.
• Neuman, G.A. &Kickul, J.R., (1998). Organizational citizenship behaviors:Achievement orientation and personality. Journal of BussinessandPsychology,2(13), 263-279.
• Organ, D.W., (1988). O.C.B.:The Good Soldier Syndrome. Lexington MA: LexingtonBook.
• Organ, D. W., (1997). Organizational citizenship behavior: It’s construct clean-uptime. Human Performance, 2(10), 85-97.
• Ölçüm Çetin, M. (2004). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özdevecioğlu, M., (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 117-135.
• Podsakoff, P. M.,Mackenzie, S. B., Moorman, R. H. & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers' trust in leader, satisfaction and organizational citizenship behaviors.The Leadership Quarterly, 1(2), 107–142.
• Podsakoff, P.M.& Mackenzie, S.B., (1994). Organizational citizenship behaviours and sales unit effectiveness. Journal of Marketing Research, 3(31), 351-363.
• Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Paine, J.B.& Bachrach, D.G., (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literatüre and suggestions for future research, Journal of Management, 3(26), 513-563.
• Raven, B.H., Schwarzwald, J. & Koslowsky, M. (1998) Conceptualising and measuring a power/interaction model of interpersonal influence. Journal of AppliedPsychology, 28(4), 307-332.
• Raven, B. H. (1965). Social influence and power. In I. D. Steiner, & M. Fishbein (Eds.), Current studies in social psychology (pp. 371–382). New York: Holt, Rinehart & Winston.
• Rahim, M. A. (2004). Leader power, followers' conflict management strategies and propensity to leave a job: A cross-cultural study. IACM 17th Annual Conference Paper, July 15.
• Shetty, Y. K. (1978). Managerial power and organizational effectiveness: A contingency analysis, Journal of Management Studies, 15(2), 177.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. 2010. Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi, 3. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Sökmen, A. & Boylu, Y., (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışı cinsiyete göre farklılık gösterir mi? Otel işletmeleri açısından bir değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 147-163.
• Şehitoğlu, Y., (2010). Örgütsel sessizlik, örgütsel vatandaşlık davranışı ve algılanan çalışan performansı ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Tansky, J.W., (1993). Justice and organizational citizenship behavior: What is the relationship? Employee Responsibilities and Rights Journal, 3(6), 195-207.
• Tengilimoğlu D., & Yiğit A. (2005), Hastanelerde liderlik davranışlarının personel iş doyumuna etkisi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(3), 374-400.