TÜKETİM KÜLTÜRÜ NESNESİ OLARAK “BEDEN” VE TARİHSEL DEĞİŞİMİ

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 179 - 195, 01.06.2017

Oktay Kara

Öz

Bedenin araştırma nesnesi olarak gündeme gelmesi, bedenin nasıl ve hangi güçler çerçevesinde şekillendiği sorunsalının da ortaya çıkmasına neden olmuştur. Tarihsel olarak bedenin veya bireyin toplum içerisindeki konumu ve algılanışına etki eden güçler sürekli değişmiştir. Antik Yunan’da “güç” bedenin algılanış biçimini şekillendirirken, Orta Çağ’da bedenin şekillendirilme görevi “dinsel” belirlemelere geçmiştir ve bin yıllık dinsel etkiyle yoğrulan beden aklın ve ideal düzenin değişimine paralel olarak Rönesans’ın yeniden varoluşuna bırakmıştır kendini, aydınlanma ve modern duruşla birlikte aklın denetimine geçen beden, sanayileşme ile birlikte emeğin sermayesi durumuna gelmiştir. Böyle süreçler atlatarak günümüzde postmodern bir etki altında tüketim kültürünün nesnesi haline gelen bedenin mahiyetlerinin varlığı ve yokluğu tartışma konusudur. Bu bağlamda çalışmamızda özellikle böyle bir karışıklık üzerinden Antik Yunandan başlayarak günümüze kadar bedenin toplumsal yapı anlayışları içerisinde, nasıl algılandığı eleştirel olarak tartışılmaktadır. Yapılan literatür taramasında bulgular, değişen toplumsal normların, bedeni kendi kurallarına göre yeniden kurgulandığı göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Beden, Tüketim Kültürü, Modern, Postmodern

Kaynakça

• Ayla, Ö. D. ve İpek, S., (2005). “Tüketim Kültüründe Beden Güzelliği ve Yemek Yeme Arzuları: Kadınların Tüketim Pratiklerine Yansıması”, Ege Academic Review, 1, 77-87.
• Baudrillard, J., (2010). Tüketim Toplumu, Çev. Hazar D. ve- Ferda K., İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bocock, R., (2009). Tüketim Toplumu, Çev. İrem K., Ankara: Dost Yayınları.
• Canpolat, N., (2005). Kadife Karanlık, İstanbul: Su Yayınları.
• Çüçen, K:, (2013). Orta Çağ ve Rönesans’ta Felsefe, İstanbul: Ezgi Kitapevi.
• Demez, G., (2009). “Sınıfsal ve Bireysel Kimlik Oluşturmada Beden Sorunu: Habitus”, Toplumbilim Beden Sosyolojisi Özel sayısı, 24, 17-25.
• Eke, P. N., (2013). Bedene Müdahalenin Bir Yolu Olarak Moda ve Medyada Sunulan Beden Algısı, (Yayınlanmamış) Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Er, H. D., (2009). “Modanın Yaratılım Nesnesi Olarak Tasarı Bedenler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 2, 17-24.
• Foucault, M., (2006). Deliliğin Tarihi, Çev. Mehmet A. K., Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Foucault, M., (2015). Seçme Yazılar 4, Çev. Işık E., İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M., (2016). Cinselliğin Tarihi, Çev. Hülya U. T.,İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kılınç, M. G., (2016). Sanat İktidar Beden, (Yayınlanmamış) Sanatta Yeterlilik Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Marx, K., (2003). Kapital Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlil, Çev. Alaattin B., Eriş Yayınları.
• Nazlı, A., (2009). “Sosyolojik Bakışın Eşliğindeki Beden”, Toplumbilim Beden Sosyolojisi Özel Sayısı, 24, 61-68.
• Reis, Y., (2005). “Şişmanlık ve Zayıflığın Estetiği”, Tıp Kültür Dergisi, 8, 20-28
• Revel, J.,(2012). Foucault Sözlüğü, Çev. Veli U.,İstanbul: Say Yayınları.
• Roth, M. L., (2015). Mimarlığın Öyküsü, Çev. Ergün A., İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Saliji, S., (2009). Sinema ve Beden, (Yayınlanmamış) Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Şişman, N., (2006). Emanetten Mülke/ Kadın Siyaset, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Torlak, Ö., (2016). Tüketim Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü, İstanbul: İnkılâb yayınları.