KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAĞLAMINDA YENİ TOPLUMSAL HAREKET ÖRNEĞİ OLARAK KÜRESEL ÇEVRECİ HAREKETLER

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 116 - 126, 29.12.2021

İbrahim Mavi

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.992608

Öz

Küreselleşme, tüm dünyanın iletişim, teknoloji, bilimsel gelişmeler ve ulaşım aracılığıyla birbirini etkilediği bir süreci ifade etmektedir. Bu süreçte ulus devletler, terörizm, insan hakları, kültür, dil, savaş politikaları, ideolojiler, teknoloji, bilimsel gelişmeler, ekonomi, kimlik, çevre kısacası toplumsal yapının tamamı bir dönüşüm yaşamıştır. Çalışmanın kapsamı bu dönüşümü yaratan küreselleşme süreciyle ortaya çıkan yeni toplumsal hareketlerdir. Yeni toplumsal hareketler klasik hareketlerden farklılaşarak, barış, insan hakları, demokrasi, kimlik, yeni dini yönelimler, alternatif yaşam, cinsel özgürlük, cinsiyet, çevre vb. temalara odaklanmıştır. Bu eylem biçimleriyle beraber, hareketlerin temaları, aktörleri ve talepleri değişmiştir. Bu talepler genellikle kimlik konusunda olsa da, bu çalışmada yeni toplumsal hareketlerin bir örneği olarak çevre hareketleri ele alınmıştır. Çalışmanın amacı küreselleşmenin çevre üzerindeki olumsuz sonuçlarına odaklanan küresel çevre hareketlerinin ele aldığı, küresel ısınma, ekolojik kriz, çölleşme, orman yangınları, doğal kaynakların tahrip edilmesi, nükleer tehditler, yasadışı avlanma, hayvan türlerinin yok edilmesi vb. konuları çözümlemektir. Çalışmada ayrıca küresel egemen güçler ile uluslararası şirketlerin liberal kapitalist modeli etkin kılmaya yönelik izledikleri politikalar üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda ekolojik sorunların sadece çevre ile ilgili olmadığı, aynı zamanda sosyal, siyasal ve ekonomik yapılarla da ilgili olduğu vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Yeni Toplumsal Hareketler, Çevre Hareketleri, Küresel Isınma, İklim Krizi., Küreselleşme, Yeni Toplumsal Hareketler, Çevre Hareketleri, Küresel Isınma, İklim Krizi.

Kaynakça

• Aslan, Cahit (2016). Sosyal Hareketler Sosyolojisi Toplumsal Fay Hatlarının Anatomisi. Adana: Karahan Kitabevi.
• Bauman, Zygmunt (2017). Küreselleşme, (Çev. Abdullah Yılmaz). 7. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Betts, Alexander (2017). Zorunlu Göç ve Küresel Politika. (Çev. Seher Meltem Türkaslan). Ankara: Hece Yayınları.
• Bıehl, Janet (2016). Toplumsal Ekoloji Siyaseti. (Çev. Esra Eren). İstanbul; Sümer Yayıncılık.
• Castells, Manual (2010). The Greening of the Self: The Environmental Movement. İçinde Rise of Network Society (s.168-191). Volume II: The Power of Identity Wilwy Blackwell.
• Chomsky, Noam (2002). 11 Eylül ve Sonrası: Dünya Nereye Gidiyor? (Çev. Taylan Doğan Nuri Ersoy Mehmet Kara ve Ali Kerem). İstanbul: Aram Yayınları.
• Çayır, Kenan (2016). Sunuş. İçinde Kenan Çayır (Edt.), Yeni toplumsal Hareketler (ss. 7-10). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Dede, Ayşegül (2018). Talepkar Bir Hareket Olarak Yeni Toplumsal Hareketler. İstanbul: Literatürk Academia.
• Douzinas, Costas (2017). İnsan Hakları ve İmparatorluk, (Çev. Kasım Akbaş ve Rabia Sağlam). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Durul, Ferzan (2008). Küreselleşme ve İnsan Hakları. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Galtung, Johan (2013). İnsan Hakları: Başka Bir Açıdan Bakış. (Çev. Müge Sözen). 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Giddens, Antony (1998). Modernliğin Sonuçları, (Çev. Ersin Kuşdil). 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hülür, H. (2000). Küreselleşme ve Toplumbilimsel Kuramlaştırma Sorunu. Selçuk İletişim Dergisi. 1(2), ss. 27-36.
• Kalouche, Fouad ve Mielants, Eric (2008). Sistem Karşıtı Hareketlerin Dönüşümü, 1968-2005 (Çeviri Deniz Keskin). İçinde Wıllıam G. Martın (Edt.), Toplumsal Hareketler 1750-2005 (ss. 219-283). İstanbul: Versus Yayınları.
• Keskin, Melda (2003). Akkuyu Çernobil Olmadı. İçinde Leyla Sanlı (Edt.), Toplumsal Hareketler Konuşuyor (ss. 95-118). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Kömeçoğlu, Uğur (2002). Küreselleşme, Modernleşme, Modernlik. Dünya Neyi Tartışıyor I; Küreselleşme, Doğu Batı Dergisi, Sayı 18, 11-28.
• Mavi, İbrahim (2021). Küreselleşme Bağlamında Yeni Toplumsal Hareketler; Barış ve İnsan Hakları Hareketi. Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• McGrath, Matt (2020). 2020'de Küresel Isınmaya Bağlı Aşırı Doğa Olaylarının Bedeli Çok Ağır Oldu. BBC News. (Erişim Tarihi, 29 Aralık 2020). mhttps://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55468310.
• Mcluhan, Marshall (2001). The Global Village: Transformations in World Life and Media in the 21st Century. U.S.A.: Oxford University Press.
• Offe, Claus (2016). Yeni Sosyal Hareketler: Kurumsal Politikanın Sınırlarının Zorlanması. İçinde Kenan Çayır (Edt.), Yeni Sosyal Hareketler (ss. 47-74). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Onbaşı, Funda Gençoğlu (2019). Toplumsal Hareketler, Siyasal Teoriler. Birikim Dergisi, Sayı: 368, 18-28.
• Robertson, Roland (1999). Küreselleşme, Toplum Kuramı ve Küresel Kültür, (Çev. Ümit Hüsrev Yolsal). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Touraine, Alain (2007). Bugünün Dünyasını Anlamak İçin Yeni Bir Paradigma. (Çev. Olcay Kunal). 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Uysal, Ahmet (2016). Toplumsal Hareketler Sosyolojisi. İstanbul: Tezkire Yayınları.
• Wallerstein, Immanuel (2009). Tarihsel Kapitalizm, (Çev. Necmiye Alpay). İstanbul: Metis Yayınları.