ATIK KÂĞIT İŞÇİLERİNİN SOSYAL MEDYADA ÖZ TEMSİLLERİ: COVID-19 SALGINI SIRASINDA @atikkagit’ın PAYLAŞTIĞI TWITTER İÇERİKLERİNİN GÖSTERGEBİLİMSEL ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 8, 30.06.2022

Şeyma Esin Erben

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1084307

Öz

Atık kâğıt işçileri yıllardır sağlık ve eğitim hakkı gibi temel insan haklarından mahrum olmasının yanı sıra yoksulluk ve çalışma koşullarından kaynaklı görünüşleri sebebiyle toplumsal dışlanmaya da maruz kalmaktadır. Dahası, egemenlerin çıkarlarını koruyan anaakım medya içeriklerinde (çevrimiçi veya kitle iletişim aracı fark etmeksizin) atık kâğıt işçilerinin mücadeleleri birer gösteri malzemesine dönüştürülerek tüketime sunulmaktadır. Dolayısıyla ne sokakta ne diğer kamusal alanlarda kendine bir görünürlük alanı açabilen atık kâğıt işçileri, sosyal medya aracılı bir öz temsil oluşturmaya çalışmaktadır. Bu temsilin kurumsallaşmış görünümü ise 2013 yılında kurulan Geri Dönüşüm İşçileri Derneği ve bu derneğin sosyal medya hesaplarıdır. Çöp konteynırları veya çöp yığıntılarında çalışan atık kâğıt işçileri hem COVID-19 kaynaklı hastalık riski hem de 2020 yılında uygulanan sokağa çıkma yasakları/kısıtlamaları sebebiyle günlük gelirlerini elde edemeyerek yaşamsal bir tehditle karşılaşmıştır. Bu çalışma, sokağa çıkma yasaklarında çalışmaya devam edemedikleri için kamuoyu oluşturmaya çalışan atık kâğıt işçilerinin sosyal medyadaki öz temsilini tartışmayı amaçlamaktadır. Toplumda öteki olanların sosyal medya kullanarak toplumsal görünürlük kazanma çabalarını anlamak bakımından önem taşıyan bu araştırma @atikkagit Twitter hesabından sokağa çıkma kısıtlaması süresince paylaşılan fotoğraf içerikleriyle sınırlandırılmakta ve çalışmada göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılmaktadır. Araştırma bulgularına göre COVID-19 salgınına bağlı acil durumda atık kâğıt işçilerinin öz temsili işçi hareketinden çok yoksulluk ve yardım duyurusu etrafında gerçekleşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Twitter, COVID-19, öz temsil, atık kâğıt işçileri, sosyal medya

SELF-REPRESENTATION OF WASTE PICKERS ON SOCIAL MEDIA: SEMIOTIC ANALYSIS OF TWEETS OF @atikkagit DURING THE COVID-19 PANDEMIC

Öz

Waste pickers have been excluded from society because of their appearance due to working conditions and poverty, as well as being deprived of fundamental human rights such as the right to health and the right to education. Moreover, the advocacy of the waste pickers is presented as a spectacle in the mainstream media content (whether online or in the mass media) that protects the interests of the dominant ideology. Therefore, waste pickers, who are neither visible on the street nor in other public spaces, try to construct a self-representation through social media. The institutional form of this self-representation is the Recycling Workers Association, which was established in 2013, and the social media accounts of this association. Waste pickers looking for recyclable materials in dumpsters or working in waste yards faced a vital threat by not being able to earn their daily income due to both the risk of disease caused by COVID-19 and the curfews/restrictions in 2020. This study aims to discuss the self-representation of waste pickers, who strove at moulding public opinion during the curfews, on social media. This study is important in terms of understanding the efforts of others to gain visibility in society by using social media. The study is limited to the content shared on the @atikkagit Twitter account during the curfew, and the semiotic analysis method is used in the study. According to the research findings, the self-representation of waste pickers in an emergency due to the COVID-19 epidemic is seen within the framework of poverty and social aid rather than a struggle for rights.

Anahtar Kelimeler

Self-representation, COVID-19, waste pickers, social medya

Kaynakça

• Aksoy, S. 2010. Yoksulluğun Türkiye Yazılı Basınında Sunumu. Journal of Yasar University, 5(19), 3221 – 3236.
• Atık kâğıt işçileri insanca yaşam ve çalışma istiyor. (2021, 11 Kasım). BirGün. https://www.birgun.net/haber/atik-kagit-iscileri-insanca-yasam-ve-calisma-istiyor-365246 Erişim tarihi: 19.12.2021
• Barthes, R. (1977). The Rhetoric of the Image in Heath, Stephen (Trans) Image, Music, Text. New York: Hill and Wang. pp. 32-51.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilim Serüveni. Çev. Mehmet Rifat, Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dobson, A. S. (2015). Postfeminist Digital Cultures: Femininity, Social Media, and Self-Representation.USA, NYC: Palgrave Macmıllan.
• Gazete Duvar. (2021). “Ümraniye'de gözaltına alınan 3 geri dönüşüm işçisi tutuklandı”. https://www.gazeteduvar.com.tr/umraniyede-gozaltina-alinan-3-geri-donusum-iscisi-tutuklandi-haber-1537500 Erişim tarihi: 14.11.2021
• Emek (Gazete). (2013). “Geri Dönüşüm İşçileri Derneği Kuruldu”. https://emek.org.tr/geri-donusum-iscileri-dernegi-kuruldu.html Erişim tarihi: 21.10.2021
• Hall, S. (2002). The Spectacle of The Others. Representation-Cultural Representations and Signifying Practies. Ed. Stuart Hall, 225-290. USA: Sage Publications.
• Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları, Çev. İdil Dündar. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Schreier, M. (2012). Qualitative Content Analysis in Practice. UK: SAGE.
• Öğülmüş, S. (2011). Sosyal Yardım Algısı ve Yoksulluk Kültürü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 26 (26), 83-96. https://dergipark.org.tr/en/pub/spcd/issue/21103/227268 Erişim tarihi: 29.10.2021
• Özkan, İ. (2021, 13 Ekim). Ali Mendillioğlu: Depo baskınlarının geri dönüşüm şirketlerinin kuruluşuna denk gelmesi manidar. gazete duvaR. https://www.gazeteduvar.com.tr/ali-mendillioglu-depo-baskinlarinin-geri-donusum-sirketlerinin-kurulusuna-denk-gelmesi-manidar-makale-1538239 Erişim tarihi: 29.10.2021
• Özsoy, D. (2012). Yeni Kent Yoksulluğu, Atık Toplayıcıları ve Temsil Sorunsalı: Katık Dergisi Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(43), 105-121.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki. Çev. Ayşegül Sönmezay. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sendika.org. (2016). “Bakanlığın ceza tehdidi binlerce atık kağıt işçisini işsiz bırakacak”. https://sendika.org/2016/01/bakanligin-ceza-tehdidi-binlerce-atik-kagit-iscisini-issiz-birakacak-323454/ Erişim tarihi: 12.12.2021