TÜRKİYE’DE AFETLERDE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARININ MİSYON VE VİZYON İFADELERİNE YÖNELİK SOSYOLOJİK BİR ANALİZ

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 337 - 349, 31.12.2023

Betül Ok Şehitoğlu

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1307963

Öz

Afet meydana geldiğinde ve sonrasında zararın ve can kaybının en aza indirilmesinde sivil toplumun önemi oldukça fazladır. Sivil toplum ve kamu kurum/kuruluşlarının misyon ve vizyonları afetin zararlarını azaltmak ve afet öncesi, anı ve sonrası yapılması gereken adımları barındırmaktadır. Bu çalışmada öncelikle afetlerde sivil toplumun rolü ele alınmaktadır. Ardından sosyal yardımlaşma, dayanışma ve sivil toplum ilişkisi işlenmiştir. En önemli 5 STK’nın misyon ve vizyonları nitel araştırma içerisinde içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma sınırlı literatüre atıfla, Türkiye’de afetlerde sivil toplum ve sivil toplum örgütlerinin afetlerdeki varlığı sosyolojik olarak değerlendirilmektedir. Afetlerde sivil toplumun, sosyal yardımlaşma mekanizmalarını nasıl etkilediği, kamu kurum/kuruluşlarıyla hangi noktalarda işbirliği yapıp hangi noktalarda ayrıldığı, afet sürecinde sivil toplum örgütlerinin sosyal yardımlaşmayı sağlamadaki aktif rolü açıklanmış ve misyon, vizyon ifadeleri analiz edilerek afet öncesi, anı ve sonrasında STK’ların sosyolojik analizi yapılmıştır. Çıkan sonuca göre; STK’ların misyon bağlamında daha çok yardımlaşma ve koordinasyon kavramları öne çıkarken, vizyon bağlamında; afetlerde dirençli toplum, insana değer verme kavramlarının ön planda olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Sivil Toplum, Sosyal Yardımlaşma, Afet Sosyolojisi, Misyon, Vizyon

Kaynakça

• AB Uyum Süreci ve STK’lar. (2004). Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşları Sempozyumu XIV. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yay.
• AFAD (2014). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Ankara.
• AFAD (2019). Afet Yönetimi Kapsamında 2019 Yılına Bakış ve Doğa Kaynaklı Olay İstatistikleri. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Ankara.
• Akgüngör, Ç. (2010). Toplumbilim Perspektifinden Afeti Düşünmek. LAÜ Sosyalbilimler Dergisi. 1 (1): 3-22.
• Aslan, S. (2010). “Sivil Toplum: Kavramsal Değişim ve Dönüşüm”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (33): 188-212.
• Aslan, S. (2016). “Türkiye’de Sosyal Sermaye Bileşenlerinden Güven Hakkında Bir Değerlendirme”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 17 (2): 181-204.
• Ayhan, E. (2020). Civil Society Organizations (CSOs) in Turkey: History, Theories and Issues. Iksad Publications, Ankara.
• Bhandari, H., & Yasunobu, K. (2009). What is social capital? A comprehensive review of the concept. Asian Journal of Social Science, 37(3), 480-510.
• Bowen, S.A. (2018). “Mission and vision”, The international encyclopedia of strategic communication, Robert L. Heath and Winni Johansen (Editors-in-Chief), Jesper Falkheimer, Kirk Hallahan, Juliana J. C. Raupp, and Benita Steyn (Associate Editors).1-9. DOI: 10.1002/9781119010722.iesc0111
• Can, İ. (2013). “Türkiye’deki İslami Eğilimli Sivil Toplum Kuruluşlarının Orta Doğu’ya Bakışı: İnsani Yardım Vakfı (İHH) Örneği”. I. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi. 245-261.
• Chan, J., To, H. P., & Chan, E. (2006). Reconsidering social cohesion: Developing a definition and analytical framework for empirical research. Social indicators research, 75, 273-302.
• Chell, E. (1987). The psychology of behaviour in organizations. Springer. London.
• Cooper, R. (2018). “What is Civil Society, its role and value in 2018?” https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5c6c2e74e5274a72bc45240e/488_What_is_Civil_Society.pdf
• Çakı, F. (2020). “Afet Yönetişiminde Sivil Toplum ve Güven Algıları”. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi. 6 (12): 1-45.
• Dawson, A., & Jennings, B. (2012). The place of solidarity in public health ethics. Public Health Reviews, 34, 1-15.
• Durkheim, E. (2006). Toplumsal İşbölümü. Çev. Ö. Ozankaya. İstanbul: Cem Yay.
• Filiz, E. (2007). Türk Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi. Bursa: Alfa Aktüel.
• Fischer, H. W. (2003). The sociology of disaster: definitions, research questions, & measurements continuation of the discussion in a post-September 11 environment. International Journal of Mass Emergencies & Disasters, 21(1), 91-107.
• Jalali, R. (2002). “Civil Society and the State: Turkey After The Earthquake”. Disasters. 26 (2): 120-139.
• Kayasü, S. (2007). “Afet Yönetiminin Kurumsallaşmasında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü”. Afet Risk Yönetimi Risk Azaltma ve Yerel Yönetimler. (Ed. Erkan, N. E.; vd). 65-74.
• Khairulyadi, K., Ikramatoun, S., & Nisa, K. (2022). Durkheim's Social Solidarity and the Division of labour: An Overview. Jurnal Sosiologi Agama Indonesia (JSAI), 3(2), 82-95.
• Kreps, G. A. (1984). Sociological inquiry and disaster research. Annual review of sociology, 10(1), 309-330.
• Maguire, B., & Cartwright, S. (2008). Assessing a community’s capacity to manage change: A resilience approach to social assessment. Canberra: Bureau of Rural Sciences. http://www.tba.co.nz/tba-eq/Resilience_approach.pdf, Erişim Tarihi: 5.10.2023.
• Merz, E. M., Schuengel, C., & Schulze, H. J. (2007). Intergenerational solidarity: An attachment perspective. Journal of Aging Studies, 21(2), 175-186.
• Nikku, B. (2015). “Social Assistance”, The SAGE Encyclopedia of World Poverty, SAGE Publications, Inc., DOI: 10.4135/9781483345727.n736.
• Oosterlynck, S. ve Van Bouchaute, B. (2013). Social Solidarities: the Search for Solidarity in Sociology. Oases Research Center.
• Özerdem, A., & Jacoby, T. (2006). Disaster management and civil society: Earthquake relief in Japan, Turkey and India (Vol. 1). London: IB Tauris.
• Özuğurlu, A. (2012). “Afetler ve Kentleşmenin Neoliberal Dönüşümü”. Mülkiye Dergisi. 36: 149-158.
• Şimşek, N., & Yaşar, A. (2019). GeoGebra ile ilgili lisansüstü tezlerin tematik ve yöntemsel eğilimleri: Bir içerik analizi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 10(2), 290-313.
• Talas, M. (2011). Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (29), 387-401.
• World Economic Forum (2013). The Future Role of Civil Society. World Economic Forum in collaboration with KPMG International. Retrieved from http://www3.weforum.org/docs/WEF_FutureRoleCivilSociety_Report_2013.pdf
• Yıldırım, Y. (2011). “Türk Sosyolojisinde Yöntem ve Nesne Alanı Sorunu Olarak Sivil Toplum”. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 8 (29-30): 77-100.
• https://www.britannica.com/topic/mechanical-and-organic-solidarity, Erişim Tarihi: 15.01.2023