A Review on the Hadith that States the Slaughter of Two Sheep for a Boy and a Sheep for a Girl in Aqeeqah

Yıl 2022, Sayı: 1, 29 - 63, 30.11.2022

Nuri Tapan

Öz

Our supreme religion, Islam, is the last and most perfect religion that Allah, the Lord of the worlds, sent to Prophet Muhammad, the last of the prophets, to convey to people. The religion of Islam has a structure that encompasses the lives of people in order to bring people out of the darkness of disbelief to the light of faith. Just as the time to be responsible for these practices, which we can call deed, starts with adolescence, it is known that there are some practices in the religion of Islam from the moment people are born. In the religion of Islam, some applications that are desired to be carried out in the first weeks of the birth of human beings are such as reading the call to prayer in the child’s ear, applying a sweet substance such as honey to the child’s palate, naming the child, cutting the child’s hair and giving charity by its weight, circumcising the child, sacrificing aqeeqah on behalf of the child. In this study, the narrations about the aqeeqah sacrifice, which is recommended to be cut in the first week of the child’s birth, will be evaluated in terms of deed and text, and explanations will be given about how many should be cut. While the aqeeqah sacrifice, which was sacrificed as an expression of gratitude to Allah due to the newborn child, was slaughtered as a custom in the period of ignorance before the Prophet, it has been practiced again since Islam and this practice has gained a religious identity. Although there is disagreement among Islamic scholars about the ruling of slaughtering the aqeeqah sacrifice, it is generally accepted that slaughtering the aqeeqah sacrifice is considered as sunnah. Even if it is accepted that the aqeeqah sacrifice is generally circumcised, there are also disagreements among Islamic scholars about the number of aqeeqah sacrifices for boys and girls. The general opinion about the number of aqeeqah sacrificed is that two qurbans are sacrificed for boys and one qurban for females, but when the economic conditions of families are evaluated in today’s conditions, we have come to the conclusion that the aim will be achieved by slaughtering a qurban for both boys and girls.

Anahtar Kelimeler

Aqeeqah, Sacrificed, Hadith, Narration, Sunnah

Akîka’da Erkek Çocuk İçin İki, Kız Çocuk İçin Bir Koyun Kesilmesini Bildiren Hadis Üzerine İnceleme

Öz

Yüce dinimiz İslâm, âlemlerin rabbi olan Allah’ın peygamberlerin sonuncusu olan Hazreti Muhammed’e insanlara tebliğ etmesi için gönderdiği en son ve en mükemmel dinidir. İslâm dini, insanları küfrün karanlıklardan imanın aydınlığa ulaştırabilmek için insanların hayatını kuşatan uygulamalara sahip bir yapıdadır. Amel diyebileceğimiz bu uygulamalardan sorumlu olma zamanı nasıl ki ergenlik çağı ile başlıyorsa insanın dünyaya geldiği andan itibaren de İslâm dininde birtakım uygulamaların varlığı bilinmektedir. İslâm dininde insanoğlunun doğumunun ilk haftaları içerisinde yapılması istenen çocuğun kulağına ezan okunması, çocuğa dua edilmesi, çocuğun damağına bal gibi tatlı maddenin sürülmesi, çocuğa isim verilmesi, çocuğun saçının kesilip ağırlığınca tasaddukta bulunulması, çocuğun sünnet edilmesi ve çocuk adına akîka kurbanı kesilmesi gibi uygulamalar vardır. Bu çalışmamızda çocuğun doğumunun ilk haftasında kesilmesi tavsiye edilen akîka kurbanı hakkındaki rivayetler sened ve metin açısından değerlendirilecek olup kaç tane kesilmesi gerektiği hususunda açıklamalarda bulunulacaktır. Yeni doğan çocuktan dolayı Allah’a bir şükür ifadesi olarak kesilen akîka kurbanı Hazreti Peygamber’den önce cahiliye döneminde âdet olarak kesilirken İslâmiyet’ten itibaren yine uygulanmış ve bu uygulama dîni bir hüviyet kazanmıştır. İslâm âlimleri arasında akîka kurbanının hükmü konusunda her ne kadar ihtilaf olsa da akîka kurbanı kesmenin genel olarak sünnet olarak telakki edildiği kabul edilmektedir. Akîka kurbanının genel olarak sünnet olduğu kabul edildiği takdirde yine İslâm âlimleri arasında erkek ve kızlar için kesilen akîka kurbanının sayısı hakkında da ihtilaflar bulunmaktadır. Akîka kurbanının sayısı hakkındaki genel kanaat ise erkekler için iki, kızlar için bir kurbanın kesilmesi yönünde olmakla birlikte günümüz şartlarında ailelerin iktisadi durumları da değerlendirildiği zaman erkek ve kız adına bir kurbanın kesilmesiyle de amacın gerçekleşeceği neticesine ulaşmış bulunmaktayız.

Anahtar Kelimeler

Akîka, Kurban, Hadis, Rivâyet, Sünnet

Kaynakça

• Abdürrezzâk, Ebû Bekr b. Hemmâm b. Nâfi‘ es-San‘ânî el-Himyerî. el-Muṣannef. thk. Merkezü’l-Buhûs Dâru’t-Ta’sîl. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’t-Ta’sîl, 1437/2013.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. thk. Şuayb Arnavûtî - Âdil Mürşid. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Atar, Fahrettin. “Akīka”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/263-264. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Azîmâbâdî, Ebü’t-Tayyib Muhammed Şemsü’l-Hak b. Emîr ed-Diyânüvî. ʿAvnü’l-maʿbûd. 14 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1995.
• Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâliḳ el-Bezzâr. el-Müsned. thk. Mahfuzurrahmân Zeynullâh - Âdil b. Sa’d - Sabrî Abdülhâlık Şâfiî. Medine: Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, 1988-2009/1408-1430.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. 7 Cilt. thk. Mustafa Dîb el-Boğâ. Dımaşk: Dâru İbn Kesîr, 1414/1993.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Muhtasaru İhtilâfi’l-ulemâ. 7 Cilt. thk. Abdullah Nezîr Ahmed. Beyrut: Dâru Beşâiri’l-İslâmiyye, 1416/1995.
• Dârekutnî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ömer b. Ahmed. ʿİlelü’l-ḥadîs̱. thk. Mahfûzürrahman Zeynullah es-Selefî. 15 Cilt. Riyad: DâruTaybe, 1405/1985.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahmân. es-Sünen. thk. Hüseyin Selim Esed ed-Dârânî. 4 Cilt. Riyad: Dâru’l-Muğnî, 1412/1991.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. thk. Şuayb el-Arnaût. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillâh b. İshâk el-İsfahânî. Maʿrifetü’ṣ-ṣaḥâbe. thk. Âdil b. Yusûf el-Azâzî. 6 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan li’n-Neşr, 1419/1998.
• Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd b. Muhammed b. İbrâhîm el-Büstî. Aʿlâmü’l-ḥadîs̱ fî şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Muhammed b. Sa‘d b. Abdurrahman Âl-i Suûd. 4 Cilt. Mekke: Câmiatü Ümmi’l-kurâ, 1409/1988.
• Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd b. Muhammed b. İbrâhîm el-Büstî. Ġarîbü’l-ḥadîs̱. thk. Abdülkerîm İbrâhim el-Azbâvî. 3 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1402/1982.
• Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd b. Muhammed b. İbrâhîm el-Büstî. Meʿâlimü’s-Sünen. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.
• Heyet, Vizâretü’l-Evkaf ve’ş-Şuûni’l-İslâmiyye. el-Mevsûʿatü’l-fıḳhiyye. 45 Cilt. Kuveyt: Dâru’s-Selâsil, 1404-1427/1983-2006.
• Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. ez-Zübeyr b. Îsâ el-Kureşî. el-Müsned. thk. Hüseyin Selîm Esed ed-Dârânî. 2 Cilt. Dımaşk: Dâru’s-Sekâ, 1417/1996.
• İbn Abdilber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstîʿâb fî maʿrifeti’l-aṣḥâb. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
• İbn Abdilber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. et-Temhîd limâ fi’l-Muvaṭṭaʾ mine’l-meʿânî ve’l-esânîd. thk. Abdürrezzâk el-Mehdî. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâ’i Turâsi’l-Arabî, 1439/2017.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. el-Cerḥ ve’t-taʿdîl. 9 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, 1271/1952.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullāh b. Muhammed b. Ebî Şeybe İbrâhîm el-Kûfî. el-Muṣannef. thk. Sa’d b. Nâsır b. Abdülazîz eş-Şeserî. 25 Cilt. Riyad: Dâru Kunûzi İşbilya, 1436/2010.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Fetḥu’l-bârî bi-Şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Muhibbiddîn el-Hatîb - Muhammed Fuâd Abdülbâki. 13 Cilt. Kahire: Dâru’r-Reyyân li’t-Turâsî, 1407/1987.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Taḳrîbü’t-Tehẕîb. thk. Muhammed Avvâme. 1 Cilt (765 sayfa). Suriye: Dâru’r-Reşîd, 1406/1986.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. es̱-S̱iḳāt. 9 Cilt. Haydarâbât: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye, 1393/1973.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr el-Hanbelî. İʿlâmü’l-muvaḳḳıʿîn ʿan rabbi’l-ʿâlemîn. thk. Muhammed Abdüsselâm İbrâhim. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr el-Hanbelî. Tehẕîbü muḫtaṣarı Süneni Ebî Dâvûd. thk. Alî b. Muhammed el-Umrân - Nebîl b. Nassâr es-Sindî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1440/2018.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullāh b. Ahmed. el-Muġnî. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî – Abdülfettâh Muhammed el-Hulv. 15 Cilt. Riyad: Dâru âlemi’l-Kütüb, 1417/1997.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Şuayb Arnâvût - Âdil Mürşid - Muhammed Kâmil Karabelli - Abdulalatîf Hırzullah. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem er-Rüveyfiî. Lisânü’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1414/1993.
• İbn Râhûye, Ebû Ya‘kūb İshâk b. İbrâhîm b. Mahled et-Temîmî el-Hanzalî. el-Müsned. thk. Abdülgafûr Abdülhak Hüseyin el-Belûşî. 5 Cilt. Medine: Mektebetü’l-îmân, 1412/1991.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muḳteṣıd. 4 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1425/2004.
• İbn b. Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Kâtib el-Hâşimî. eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdulkadîr Âta. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
• İbnü’l-Münzir, Ebû Bekr Muhammed b. İbrâhîm b. el-Münzir en-Nîsâbûrî. el-İḳnâʿ. thk. Abdullah b. Abdülazîz el-Cibrîn. 2 Cilt. by. 1408/1987.
• İbrâhîm, Mustafâ vd. el-Mu‘cemu’l-vasît. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1986.
• Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd b. Ahmed el-Kâsânî. Bedâi’u’s-sanâ’i’. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1406/1986.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî el-Yemenî. el-Muvaṭṭaʾ (Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî rivayeti). thk. Muhammed Mustafa el-A‘zamî. Beyrut: Müessetü Zâyid b. Sultân, 1425/2004.
• Mecdüddin İbnü’l-Esîr, Ebü’s-Seâdât el-Mübârek b. Esîrüddîn eş-Şeybânî el-Cezerî. en-Nihâye fî ġarîbi’l-ḥadîs̱ ve’l-es̱er. thk. Halîl Me’mun Şîhâ. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1435/2014.
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân. Tehẕîbü’l-Kemâl fî esmâʾi’r-ricâl. thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1403/1983.
• Muhammed İlîş, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed el-Mısrî. Mineḥu’l-celîl ʿalâ Muḫtaṣari’ş-Şeyḫ Ḫalîl. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1409/1989.
• Münâvî, Zeynüddîn Muhammed Abdürraûf el-Haddâdî. Feyżü’l-ḳadîr şerḥu’l-Câmiʿi’ṣ-ṣaġīr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1357/1938.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. es-Sünen. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. Halep: Mektebü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1406/1986.
• Sarı, Mevlût. Arapça-Türkçe Lûgat. 1 Cilt. İstanbul: İpek Yayınları, 1984.
• Sindî, Ebü’l-Hasen Nûruddîn Muhammed b. Abdilhâdî et-Tettevî. Ḥâşiyetü’s-Sindî ʿalâ Süneni’n-Nesâî. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, ts.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr el-Hudayrî. Tenvîrü’l-ḥavâlik ʿalâ Muvaṭṭaʾi Mâlik. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Tan, Zeki. “Kur’an Öncesi Arap Toplumunun Örf ve Adetlerini Bilmenin Kur’ân’ı Anlamadaki Rolü: Kurbân Örneği (II)”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32/32 (2011).
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. es-Sünen. thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1417/1996.
• Useymîn, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sâlih b. Muhammed. eş-Şerḥu’l-mümtiʿ ʿalâ Zâdi’l-müstaḳniʿ. 15 Cilt. Demmâm: Dâru’l-ibnu’l-Cevzî, 1422/2001.
• Vellevî, Muhammed b. Ali b. Âdem el-İtyûbî. Ẕaḫîretü’l-ʿuḳbâ fî şerḥi’l-Müctebâ. 42 Cilt. Riyad: Dâru’l-Mi’râc, 1416-1424/1996-2003.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed et-Türkmânî. Siyeru aʿlâmi’n-nübelâʾ. thk. Şeyh Şuayb el-Arnaût. 15 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1405/1985.