TÜRKİYE’DE ERKEK HEMŞİRELERLE İLGİLİ YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 2, 54 - 64, 27.05.2025

Nida Kıyıcı

Öz

ÖZET
Amaç: Bu araştırma, Türkiye’de erkek hemşireler ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerinin retrospektif olarak incelenmesini amaçlamaktadır.
Yöntem: Çalışmanın evrenini Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı erkek hemşireler ile ilgili bütün tezler oluşturdu. Tezlerin taranması 3-6 Mart 2025 tarihleri arasında gerçekleştirildi. İlk olarak “erkek hemşire” kelimesi kullanılarak tarama yapıldı ve 93 tez çalışmasına ulaşıldı. Ardından erkek hemşirelerin araştırıldığı bütün çalışmalar manuel olarak incelendi. Retrospektif tanımlayıcı literatür araştırmasında sekiz yüksek lisans tezi ve bir doktora tezine ulaşıldı. Verilerin analizinde bu tezlerin amaçlarına, araştırma tiplerine, örneklem sayılarına ve araştırma sonuçlarına yer verildi.
Bulgular: Taranan dokuz tezin %66.70’inin (n=8) araştırma türü tanımlayıcı, %77.80’inin (n=7) örneklem grubu sağlık profesyonelleri, %55.60’ının (n=5) tez danışman unvanı profesör olarak saptanmıştır. Konuyla ilgili ilk çalışma 2015 yılında yayınlanan yüksek lisans tez çalışmasıdır. Tez çalışmalarında hemşirelik mesleğinde cinsiyet rollerinin ve toplumsal algıların nasıl şekillendiği, erkek hemşirelerin mesleki kimlikleri, karşılaştıkları olumlu ve olumsuz durumlar, hemşirelik mesleğinin cinsiyetlendirilmiş doğasına yönelik durumlar değerlendirilmiştir.
Sonuç: Bu araştırma sonucunda meslekte cinsiyet ayrımının azalmakta olduğu fakat toplumsal algılarda hala farklılıklar bulunduğunu belirlendi. Erkek hemşirelerin mesleki rolleri ve toplumsal kabul görme süreci konusunda nitel ve nicel çalışmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet , erkek hemşire , hemşirelik , mesleki rol , tez

Examination of Graduate Theses on Male Nurses in Turkiye

Öz

Objective: This study aims to retrospectively analyze the postgraduate theses on male nurses in Türkiye.
Method: The universe of the study consisted of all theses about male nurses registered with the National Thesis Center of the Council of Higher Education. The scanning of theses was carried out between 3-6 March 2025. First, the search was conducted using the keyword "male nurse" and 93 theses were found. Then, all studies investigating male nurses were manually reviewed. Eight master's theses and one doctoral thesis were found in the retrospective descriptive literature search. In the analysis of the data, the aims of these theses, research types, sample numbers and research results were included.
Results: The research type of 66.70% (n=8) of the nine theses screened was descriptive, the sample group of 77.80% (n=7) was health professionals, and the title of thesis advisor of 55.60% (n=5) was professor. The first study on the subject is a master's thesis published in 2015. In the thesis studies, how gender roles and social perceptions are shaped in the nursing profession, the professional identities of male nurses, the positive and negative situations they face, and the gendered nature of the nursing profession were evaluated.
Conclusion: As a result of this research, it was determined that gender segregation in the profession is decreasing, but there are still differences in social perceptions. Qualitative and quantitative studies on the professional roles of male nurses and the process of social acceptance can be recommended.

Anahtar Kelimeler

gender , male nurse , nursing , professional role , thesis

Kaynakça

• Akalın, A., & Şahin, S. (2022). Türkiye'de Kadın Sağlığı Hemşireliği Alanında Yürütülen Lisansüstü Tezler Üzerine Bir Döküman İncelemesi. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 14(2).
• Akman Dömbekçi, H., Erişen, M.A. & Yeşildal, M. (2019). Erkek Hemşire Adaylarının Cinsiyete Yönelik Mesleki Algıları, International Social Sciences Studies Journal, 5(50), 6713-6718.
• Alan, N. & Uğur, Ö., (2018). Hasta ve yakınlarının erkek hemşirelere ilişkin görüşlerinin belirlenmesi, Medical Sciences (NWSAMS), 13(1), 1-9.
• Armut, M. (2018). Assessment of the perspective of patients on male nurses, (Master’s thesis). Okan University.
• Arslan, F., Uzun, Ş. & Oflaz, F. (2010). Türkiye'de Hemşirelikte Doktora Tez Çalışmalarının Özellikleri, Yaşanan Güçlükler ve Tezlerin Kullanımı. Turkiye Klinikleri Journal Of Nursing Sciences, 2(2), 110-122.
• Başaran, F. & Köşgeroğlu, N. (2020). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin hemşirelik mesleğine yansımaları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 293-299.
• Baykara Mat, S. & Baykal, Ü., (2021). Birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlananların hemşirelik imajına ilişkin algıları ve etkileyen faktörler. Anadolu hemşirelik ve sağlık bilimleri dergisi, 24(3), 357-364.
• Bayram, N. (2016). Attitude of female nurses towards the presence of male counterparts in public hospitals. (Master’s thesis). Okan University.
• Birol, L., (2007). Hemşirelik süreci, hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım (8. baskı), Etki Matbaacılık Yayıncılık, İzmir.
• Demiray, A., Khorshıd, L., & Kaçar, H. F. (2012). Erkek Hemşirelerin Yaşadıkları Sorunların İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 28(1), 27-36.
• Demirkaya, F. (2020). Türkiye’de hemşirelikte yönetim alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 7(3), 431-440.
• Döndü, MT. (2024). The relationship between male nurses' beliefs in sexual myths and sexual satisfaction. (Master’s thesis). Sivas Cumhuriyet University. Ekinci, M., Dikici, İ.C., Derya, M., Andsoy, İ.İ., Dinç, S. & Şahin, A. O. (2014). Mühendislik bölümünde öğrenim gören erkek öğrencilerin erkek hemşirelere karşı bakış açıları. Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 3(1), 632-645.
• Gönç, T. (2017). Türkiye’de Erkek Hemşire Olmak: Avantajlar ve Dezavantajlar. Ankara University SBF Journal, 72(1), 35-76.
• Karaman, E. & Oksel, E. (2020). An Examination Of İnternal Medicine Nursing Postgraduate Theses İn Turkey. Arc Health Sci Res, 7(2), 161-6.
• Kaya, N., Turan, N. & Öztürk, A., (2011). Türkiye’de erkek hemşire imgesi. International Journal of Human Sciences, 8:1, 16-30.
• Kıyıcı, N. & Arıca, E.Ö. (2024). Revıew Of Graduate Thesıs In Whıch Factors Affectıng Attentıon Level In Health Professıons Are Evaluated. 2nd Internatıonal Asklepıos Congress On Medıcıne, Nursıng, Mıdwıfery, And Health Scıences Proceedıngs Book. 2024, 41-55.
• Kocaer, Ü., Öztop, T., Usta, N., Gökçek, D., Bahçecik, N., Öztürk, H. & Paslı, E. (2004). Hemşirelik mesleğinde erkek üyelerin yeri. Anadolu Nursing and Health Sciences Journal, 7(2).
• Kundakçı, Ş. Ç. (2023). Türkiye’de kanser hastalarında oral mukozitle ilgili yapılan hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Current Nursing Research Journal, 3(3), 85–99.
• Öner, S. & Utkualp, N. (2024). Erkek Hemşirelik Öğrencilerinin Mesleği Algılama Tarzları ve Deneyimleri: Nitel Bir Çalışma. Gevher Nesıbe Journal Of Medıcal And Health Scıences, 9(3), 357-362.
• Özaslan, H. (2020). Gender attitudes and professional equality perceptions of male nurses. (Master’s thesis). Ondokuz Mayıs University.
• Özdemir, C. & Kaplan, A. (2024). Türkiye’de Hemodiyaliz Alanında Yapılan Hemşirelik Tezlerinin İncelenmesi: Retrospektif Bir İnceleme. TOGU Journal of Health Sciences, 4(1), 66–77.
• Özkan, S.A., Bilgiç, D. & Beji, N.K. (2019). Türkiye’de hemşirelik alanında üriner inkontinansla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Acıbadem University Journal of Health Sciences, (2), 201–210.
• Özkütük, N., Orgun, F. & Akçakoca, B. (2018). Türkiye’de hemşirelik eğitimi veren yükseköğretim kurumlarına ilişkin güncel durumun incelenmesi. Journal of Higher Education, 8(2), 150–157.
• Özpulat, F. (2016). Türkiye'de hazırlanan hemşirelik tezleri ve özellikleri. Yeni Eğilimler ve Sorunlar Saf ve Uygulamalı Bilimlerdeki Gelişmeler Üzerine Bildiriler, 2016 (7), 95–101.
• Sağtaş, F. (2023). Knowledge, attitudes and beliefs of male nurses about HPV vaccine. (Master’s thesis). Çanakkale Onsekiz Mart University.
• Saraç, E. (2015). Health employees' and health managers' opinions regarding male nurses in various hospitals in Ankara and related factors. (Master’s thesis). Ankara University.
• Şahin, İ. (2024). Opi̇ni̇ons of health professionals on male nurses: quali̇tati̇vestudy. (Doctoral dissertation). Istanbul University.
• Şahin, İ., & Baykal, Ü. (2024). Patients’ and relatives’ views on male nurses: A systematic review. Journal of Interdisciplinary Innovation Research, 4(2), 185–192.
• Serbest, Ş. & Yıldırım, A. (2023). Türkiye’de Personel Güçlendirme Konusunda Hemşirelik ve İşletme Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Retrospektif Analizi. Journal of Health and Nursing Management, 10 (1),134-142.
• Timur, İ. (2023). Perspectives of patients registering to the emergency department to male nurses: The case of Hakkari. (Master’s thesis). Tokat Gaziosmanpaşa University.
• Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete, “Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu. Sayı: 26510”, 02.05.2007. [Erişim tarihi: 12 Mart 2025]. https://www.resmigazete.gov.tr/
• Ünver, S., Diri, E. & Ercan, İ. (2010). Hemşirelik mesleğinin erkek üyelerine toplumun bakış açısı. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 18(2), 96-102.
• Ünver, S., Avcıbaşı, İ. M., Özkan, Z. K., & Motör, D. (2016). Problems experienced by male students in nursing departments in their social environment. Journal of Human and Social Sciences Researches, 5(6), 1636–1648.
• Yeşilyurt, A. (2015). The role of male nurse in forensic management. (Master’s thesis). Yeni Yüzyıl University.
• Yılmaz, F.T. & Şen, H.T. (2014). Erkek Hemşirelerin Hemşirelik Mesleğine İlişkin Görüşleri. Fırat Health Services Journal, 8(24), 25-4