Öz
Bu
makalede Mutezile mezhebinin önemli isimlerinden Kadı Abdülcebbar’ın tevhîd
inancı merkezli Sabîiliğe yöneltmiş olduğu eleştirileri ele alınmaktadır. Kelam
âlimleri tevhîd ilkesini Kur’an merkezli tespit ettikleri gibi, aynı zamanda
karşılaşılan yeni dinî akımlara karşı bunu ispat etmeye, savunmaya ve bu inanç
ilkesine ters buldukları akımları da eleştiriye tabi tutmaya gayret göstermişlerdir.
Kadı Abdülcebbar’ın görüşleri de tevhîd eksenli gelişen bu tartışmalar
içerisinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Kadı Abdülcebbar Sabiîliğin inanç
esaslarını ele almış, çeşitli yönlerden tenkit etmiştir. Temel olarak
vurguladığı nokta cisimlerin kadim olamayacağı gibi kadim bir varlığın da
hâdislik emerasi taşıyamayacağıdır. Genel anlamda cisimlere kadimlik izafe
edilmesi noktasında tevhîd ilkesinden sapmalar başlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmed Emin, Zuhru’l İslam, Beyrut, 1969. Çelebi, İlyas, İslam İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, İstanbul, 2002. Fârûkî, İsmail Raci, Tevhid, trc: Dilaver Yardım, İstanbul, 1987. Hayyat, Ebü’l-Hüseyn, el-İntisar, thk: N. Nasr Nader, Beyrut, 1957, s. 13-14, 17. İbn Nedim, Fihrist (thk: İbrahim Ramazan), Beyrut, 1998. Kadı Abdülcebbar, El-Mugnî fi Ebvâbi’t Tevhidî ve’l Adl –el-Fırak Gayr-ı İslamiyye- (thk: Hadr Muhammed Nebha), Beyrut, 1971, c. V. ----------, Şerhu Usuli’l Hamse, trc: İlyas Çelebi, İstanbul, 2013. Özler, Mevlüt, İslam Düşüncesinde Tevhid, İstanbul, 2005. Sinanoğlu, Mustafa, “Reddiye” md., DİA, İstanbul, 2007, XXXIV, s. 516-521. el-Cürcani, Seyyid Şerif, et-Tarifat, thk: İbrahim Enbari, Beyrut, 1984. Gündüz, Şinasi, “Sâbiîlik”, DİA, İstanbul, 2008, c. XXXV, s. 342. ----------, Kur’an’daki Sabiîlerin Kimliği Üzerine Bir Tahlil ve Değerlendirme, Türkiye I. Dinler Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, (24-25Eylül), Samsun, 1992. ----------, Sabiîler Son Gnostikler, Vadi Yayınları, Ankara, 1995. Güner, Ahmed, Büveyhiler Dönemi ve Çok Seslilik, DEÜİFD, İzmir, 1999, XII. Topaloğlu, Bekir, İlyas, Çelebi, Kelam Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 2010.
Öz
Kaynakça
- Ahmed Emin, Zuhru’l İslam, Beyrut, 1969. Çelebi, İlyas, İslam İnanç Sisteminde Akılcılık ve Kadı Abdülcebbar, İstanbul, 2002. Fârûkî, İsmail Raci, Tevhid, trc: Dilaver Yardım, İstanbul, 1987. Hayyat, Ebü’l-Hüseyn, el-İntisar, thk: N. Nasr Nader, Beyrut, 1957, s. 13-14, 17. İbn Nedim, Fihrist (thk: İbrahim Ramazan), Beyrut, 1998. Kadı Abdülcebbar, El-Mugnî fi Ebvâbi’t Tevhidî ve’l Adl –el-Fırak Gayr-ı İslamiyye- (thk: Hadr Muhammed Nebha), Beyrut, 1971, c. V. ----------, Şerhu Usuli’l Hamse, trc: İlyas Çelebi, İstanbul, 2013. Özler, Mevlüt, İslam Düşüncesinde Tevhid, İstanbul, 2005. Sinanoğlu, Mustafa, “Reddiye” md., DİA, İstanbul, 2007, XXXIV, s. 516-521. el-Cürcani, Seyyid Şerif, et-Tarifat, thk: İbrahim Enbari, Beyrut, 1984. Gündüz, Şinasi, “Sâbiîlik”, DİA, İstanbul, 2008, c. XXXV, s. 342. ----------, Kur’an’daki Sabiîlerin Kimliği Üzerine Bir Tahlil ve Değerlendirme, Türkiye I. Dinler Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, (24-25Eylül), Samsun, 1992. ----------, Sabiîler Son Gnostikler, Vadi Yayınları, Ankara, 1995. Güner, Ahmed, Büveyhiler Dönemi ve Çok Seslilik, DEÜİFD, İzmir, 1999, XII. Topaloğlu, Bekir, İlyas, Çelebi, Kelam Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 2010.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 2 Sayı: 2 |
